Panorama Łysej Góry pod Chorzelami, piaszczystego wyniesienia otoczonego łąkami i lasami.

Ślady hutnictwa i przyrząd medyczny sprzed 2300 lat odkryte w Bagienicach Wielkich

W trakcie tegorocznych badań w Bagienicach Wielkich odsłonięto ślady czarnej metalurgii, zabytki kultury lateńskiej, przyrząd do trepanacji i fragmenty dwóch niezależnych systemów umocnień. To kolejne rozdziały historii miejsca, które od lat zaskakuje skalą kontaktów ze światem celtyckim. Stanowisko znane dawniej jako Rembielin „Łysa Góra” … Czytaj więcej…

Archeologia Żywa 4 (98) 2025

Kim byli Celtowie naprawdę? W nowym numerze „Archeologii Żywej” zaglądamy do serca świata lateńskiego — od dworów elit i centrów handlowych po wodne miejsca ofiarne i niezwykłe odkrycia z ziem dzisiejszej Polski. Nie wszyscy bowiem zawsze pamiętają, że i u nas odegrali oni bardzo … Czytaj więcej…

Pozostałości dwóch z wielu pieców hutniczych odkrytych na stanowisku w Zaborowie

Nie przeworskie, lecz jastorfskie? Hutnictwo pod Zaborowem starsze o ponad 100 lat!

Na zachód od Warszawy, na terenach tzw. Mazowieckiego Centrum Metalurgicznego, archeolodzy dokonali kluczowych ustaleń. W Zaborowie piece hutnicze pracowały już w IV–III wieku p.n.e., a więc znacznie wcześniej, niż dotąd przypuszczano. Za zmianą datowania stoją analizy nasion, węgli drzewnych i gęsta siatka badań terenowych … Czytaj więcej…

Zdjęcie RTI (reflectance transformation imaging) zabytku (fot. © Julia Malinkiewicz)

Jeden zabytek, wiele tropów – co skrywa płytka z poroża z Ciepłego?

W archeologii są znaleziska, które od razu przyciągają wzrok, choć ich interpretacja wcale nie jest oczywista. Tak jest w przypadku niepozornego fragmentu poroża jelenia, odkrytego przed kilkoma tygodniami na terenie grodziska w Ciepłem na Pomorzu Wschodnim. Ma zaledwie 7 centymetrów długości i nieco ponad … Czytaj więcej…

Zapinka kuszowata odkryta podczas badań jednej z osad

Starożytni Bałtowie w Puszczy Boreckiej. Duchy Prapuszczy

Mazury kojarzone są głównie z lasami i jeziorami, co niejako automatycznie otwiera konkretny wachlarz zajęć i aktywności, które można tamże uprawiać. Okazuje się jednak, że piechurzy i cykliści eksplorujący tę piękną krainę – oprócz spokoju, ciszy, kontaktu z naturą czy grzybów – mogą (przy … Czytaj więcej…

Okrąg C na terenie Göbekli Tepe

Neolityczna rewolucja symboli

Około 10 tysięcy lat p.n.e. wraz z początkiem neolitu na Bliskim Wschodzie ludzie zaczęli wznosić monumentalne budowle publiczne. Pojawiły się także przedstawienia skoncentrowane wokół motywów niebezpieczeństwa i śmierci. Niektóre z nich są niezwykle intrygujące. Mogą się nam wydawać wręcz makabryczne, jak choćby drapieżne ptaki … Czytaj więcej…

Archeologia Żywa 2 (96) 2025

Choć rewolucja neolityczna to termin powtarzany do znudzenia w podręcznikach, jego znaczenie nadal pozostaje przedmiotem naukowej debaty. Czy naprawdę był to gwałtowny przełom? A może długi, złożony proces, który przebiegał różnie w zależności od regionu? Jak wyglądało życie ludzi, którzy zaczęli uprawiać ziemię, budować … Czytaj więcej…

Pięć figurek z depozytu w San Isidro

Przedkolumbijskie „lalki” z San Isidro. Odkrycie, które zmienia obraz Mezoameryki?

Na szczycie jednego ze wzniesień w San Isidro w zachodnim Salwadorze odkryto unikatowy depozyt pięciu ceramicznych figurek datowanych na około 410–380 rok p.n.e. Odkrycie jest o tyle istotne, że podważa dotychczasowe przekonanie o izolacji kulturowej prekolumbijskiego Salwadoru. Wyraźne podobieństwa figurek z San Isidro do … Czytaj więcej…

Osada została założona najprawdopodobniej około 774 r. p.n.e. przez króla Urartu Argiszti I (fot. Mateusz Iskra / CAŚ UW)

Argisztihinili – zapomniane miasto Urartu. Polacy badają jego upadek

Armeńsko-Polska Ekspedycja Archeologiczna zakończyła pierwszy sezon badań w Argisztihinili – jednym z kluczowych miast królestwa Urartu, rywalizującego z Asyrią o dominację na starożytnym Bliskim Wschodzie. Stanowisko, choć pełne cennych śladów przeszłości, jest obecnie zagrożone – jeśli badania nie zostaną przeprowadzone teraz, wiele zabytków może … Czytaj więcej…

Stanowisko jest wyjątkowym miejsce na pograniczu Mazowsza i dawnych Prus, które do dziś zachwyca swoim krajobrazem i bogatą historią (reż. Miron Bogacki)

Nieinwazyjne badania w Truszkach-Zalesiu – zobacz efekty w filmie

W Truszkach-Zalesiu, wczesnośredniowiecznym kompleksie osadniczym na północnym Mazowszu, zakończono kolejny etap badań archeologicznych. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod nieinwazyjnych, takich jak LIDAR, georadar i magnetometria, odkryto nowe szczegóły dotyczące funkcji tego miejsca, które do tej pory pozostawały w sferze hipotez. Badania objęły teren grodziska pierścieniowatego … Czytaj więcej…