Zdjęcie RTI (reflectance transformation imaging) zabytku (fot. © Julia Malinkiewicz)

Jeden zabytek, wiele tropów – co skrywa płytka z poroża z Ciepłego?

W archeologii są znaleziska, które od razu przyciągają wzrok, choć ich interpretacja wcale nie jest oczywista. Tak jest w przypadku niepozornego fragmentu poroża jelenia, odkrytego przed kilkoma tygodniami na terenie grodziska w Ciepłem na Pomorzu Wschodnim. Ma zaledwie 7 centymetrów długości i nieco ponad … Czytaj więcej…

Zapinka kuszowata odkryta podczas badań jednej z osad

Starożytni Bałtowie w Puszczy Boreckiej. Duchy Prapuszczy

Mazury kojarzone są głównie z lasami i jeziorami, co niejako automatycznie otwiera konkretny wachlarz zajęć i aktywności, które można tamże uprawiać. Okazuje się jednak, że piechurzy i cykliści eksplorujący tę piękną krainę – oprócz spokoju, ciszy, kontaktu z naturą czy grzybów – mogą (przy … Czytaj więcej…

Okrąg C na terenie Göbekli Tepe

Neolityczna rewolucja symboli

Około 10 tysięcy lat p.n.e. wraz z początkiem neolitu na Bliskim Wschodzie ludzie zaczęli wznosić monumentalne budowle publiczne. Pojawiły się także przedstawienia skoncentrowane wokół motywów niebezpieczeństwa i śmierci. Niektóre z nich są niezwykle intrygujące. Mogą się nam wydawać wręcz makabryczne, jak choćby drapieżne ptaki … Czytaj więcej…

Archeologia Żywa 2 (96) 2025

Choć rewolucja neolityczna to termin powtarzany do znudzenia w podręcznikach, jego znaczenie nadal pozostaje przedmiotem naukowej debaty. Czy naprawdę był to gwałtowny przełom? A może długi, złożony proces, który przebiegał różnie w zależności od regionu? Jak wyglądało życie ludzi, którzy zaczęli uprawiać ziemię, budować … Czytaj więcej…

Pięć figurek z depozytu w San Isidro

Przedkolumbijskie „lalki” z San Isidro. Odkrycie, które zmienia obraz Mezoameryki?

Na szczycie jednego ze wzniesień w San Isidro w zachodnim Salwadorze odkryto unikatowy depozyt pięciu ceramicznych figurek datowanych na około 410–380 rok p.n.e. Odkrycie jest o tyle istotne, że podważa dotychczasowe przekonanie o izolacji kulturowej prekolumbijskiego Salwadoru. Wyraźne podobieństwa figurek z San Isidro do … Czytaj więcej…

Osada została założona najprawdopodobniej około 774 r. p.n.e. przez króla Urartu Argiszti I (fot. Mateusz Iskra / CAŚ UW)

Argisztikhinili – zapomniane miasto Urartu. Polacy badają jego upadek

Armeńsko-Polska Ekspedycja Archeologiczna zakończyła pierwszy sezon badań w Argisztikhinili – jednym z kluczowych miast królestwa Urartu, rywalizującego z Asyrią o dominację na starożytnym Bliskim Wschodzie. Stanowisko, choć pełne cennych śladów przeszłości, jest obecnie zagrożone – jeśli badania nie zostaną przeprowadzone teraz, wiele zabytków może … Czytaj więcej…

Stanowisko jest wyjątkowym miejsce na pograniczu Mazowsza i dawnych Prus, które do dziś zachwyca swoim krajobrazem i bogatą historią (reż. Miron Bogacki)

Nieinwazyjne badania w Truszkach-Zalesiu – zobacz efekty w filmie

W Truszkach-Zalesiu, wczesnośredniowiecznym kompleksie osadniczym na północnym Mazowszu, zakończono kolejny etap badań archeologicznych. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod nieinwazyjnych, takich jak LIDAR, georadar i magnetometria, odkryto nowe szczegóły dotyczące funkcji tego miejsca, które do tej pory pozostawały w sferze hipotez. Badania objęły teren grodziska pierścieniowatego … Czytaj więcej…

Lokalna ceramika (Fot. Adam Oleksiak / CAŚ UW)

Odkryto najstarsze miejsce produkcji lokalnej ceramiki na Półwyspie Arabskim!

Kuwejcko-Polska Misja Archeologiczna zakończyła właśnie tegoroczny sezon badań na stanowisku Bahra 1 na pustyni Al-Subiyah w północnym Kuwejcie. Datowane na połowę VI tysiąclecia p.n.e. stanowisko jest jedną z najstarszych i największych znanych neolitycznych osad na Półwyspie Arabskim. Od 2009 roku stanowisko Bahra 1 jest … Czytaj więcej…

Wśród znalezisk znajdują się unikatowe, liczące około 5500 lat naczynia ceramiczne odkryte w jamach osadniczych, a także młodszy o tysiąc lat grób niszowy

Osada sprzed 5500 lat i młodsze cmentarzysko odkryte w Skołoszowie

Październikowe wykopaliska w Skołoszowie, prowadzone przez zespół z Uniwersytetu Rzeszowskiego, odsłoniły wyjątkowe pozostałości eneolitycznej osady i cmentarzyska. Wśród znalezisk znajdują się liczące około 5500 lat naczynia ceramiczne odkryte w jamach osadniczych, a także młodszy o tysiąc lat grób niszowy. Odkrycia przybliżają codzienne życie i … Czytaj więcej…

Odkrycie pierwszego na Wyżynie Sandomierskiej długiego domu z okresu wczesnego neolitu (fot. Monika Bajka)

Najstarszy długi dom odkryty na Wyżynie Sandomierskiej! Ma około 7 tys. lat

W październiku 2024 roku zakończyły się fascynujące badania archeologiczne w Sandomierzu-Mokoszynie, które przyniosły odkrycia mogące zmienić nasze spojrzenie na najwcześniejsze dzieje tego regionu. Prace prowadzone przez pracownię „Trzy Epoki“ Monika Bajka z Klimontowa odsłoniły pozostałości osad sprzed tysięcy lat, w tym ślady pierwszego na … Czytaj więcej…