GEOFIZYKA to nauka, która bada Ziemię, wykorzystując metody fizyki. Geofizycy zajmują się badaniem takich rzeczy jak trzęsienia ziemi, wulkanów, pola magnetycznego Ziemi czy ruchów płyt tektonicznych. Ich celem jest zrozumienie, jak działa nasza planeta, jak jest zbudowana i jakie procesy w niej zachodzą. Można to porównać do robienia zdjęć wnętrza Ziemi za pomocą specjalnych narzędzi i metod.
Geofizyka w archeologii
W archeologii geofizyczne metody prospekcji należą do szerszego grona metod tzw. archeologii niedestrukcyjnej. W przeciwieństwie do najbardziej znanej metody wykopaliskowej, która bezpowrotnie niszczy badane obiekty i stanowiska, metody nieinwazyjne pozwalają sprawdzić nam co kryje się pod ziemią, bez potrzeby ich rozkopywania.
Po co metody nieinwazyjne?
Jedną z największych trudności w badaniach archeologicznych jest wyznaczenie miejsca rozpoczęcia badań. Zwykle podstawą do tego są wyorane lub wykopane przypadkowo zabytki. Jednak takie stanowiska są już w znacznej mierze zniszczone. Największy potencjał poznawczy mają stanowiska, na których pozostałości struktur po dawnych społecznościach są najmniej zniszczone, a więc zwykle niedostrzegalne na powierzchni. Archeologia podejmująca takie badania zyskała miano niedestrukcyjnej, ponieważ podczas rozpoznawania tych struktur nie dochodzi do ich zniszczenia, do czego nieuchronnie prowadzi metoda wykopaliskowa.
Jak działają metody geofizyczne?
Aparatura GPR umożliwia bezinwazyjne rozpoznanie obiektów archeologicznych i geologicznych nawet do głębokości kilkudziesięciu metrów, w zależności od rodzaju urządzenia i doboru anten. Różne metody geofizyczne polegają na obserwacji i analizie zmian badanych parametrów takich jak zróżnicowanie przewodnictwa prądu elektrycznego, natężenia pola magnetycznego pomiędzy obiektami archeologicznymi a ich otoczeniem. Oznacza to, że dzięki zastosowaniu specjalistycznej aparatury można uzyskać obraz znajdujących się pod ziemią obiektów archeologicznych w postaci mapy/wykresu badanego terenu.
Najczęściej stosowane metody geofizyczne w archeologii
Najczęściej wykorzystywanymi metodami są: metoda georadarowa, metoda elektrooporowa, metoda elektromagnetyczna, metoda magnetyczna. Poza nimi istnieją również metoda grawimetryczna i sejsmiczna, ale z nich korzysta się o wiele rzadziej.
Poniżej przykłady badań, w których wykorzystywany z mniejszym lub większym sukcesem badania geofizyczne
