Epoki historyczne. Jakie są ramy czasowe i jak je dzielimy?

|


Słowa kluczowe:

W historii tradycyjnie wyróżnia się pięć epok: prehistorię, starożytność, średniowiecze, nowożytność i współczesność. Jednak w zależności od dziedziny nauki, podział ten może się różnić. Na tej stronie znajdziesz podziały epok według trzech najważniejszych nauk zajmujących się dziejami ludzkości: historii, historii sztuki i archeologii.

Jeśli trafiłeś na tę stronę, poszukując odpowiedzi na pytanie: „Wymień epoki historyczne i ich granice czasowe”, najważniejsze informacje znajdziesz poniżej. Zebraliśmy dla Ciebie nazwy epok historycznych wraz z ich datami początkowymi i końcowymi, krótką charakterystyką oraz najczęściej wymienianymi przełomowymi wydarzeniami, które je definiują.

Podział na epoki historyczne jakie są epoki w historii?

Oto przegląd epok historycznych z ich granicami czasowymi, krótką charakterystyką oraz najważniejszymi wydarzeniami, które je definiują:

  1. Prehistoria (od ok. 3,3 mln lat temu do 4000/3500 lat p.n.e.) – najdłuższy okres w dziejach ludzkości, obejmujący pierwsze wynalazki, takie jak ogień, koło, wóz, ceramika, udomowienie zwierząt i roślin; rozpoczyna się od użycia pierwszych narzędzi, a kończy wraz z wynalezieniem pisma.
  2. Starożytność (od ok. 3 500 lat p.n.e. do 476 r. n.e.) – okres rozwoju starożytnych cywilizacji, obejmujący powstanie pierwszych miast, państw, oraz rozwój pisma, nauki i sztuki; trwa od wynalezienia pisma do upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego.
  3. Średniowiecze (od 476 r do 1492 r.) – epoka dominacji chrześcijaństwa, feudalizmu i rozkwitu kultury rycerskiej w Europie; rozpoczyna się upadkiem Cesarstwa Zachodniorzymskiego, a za symboliczny koniec średniowiecza uznaje się najczęściej datę odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba.
  4. Nowożytność (od 1492 r. do 1789 r.) – okres wielkich odkryć geograficznych, renesansu, reformacji i rewolucji naukowej; trwa od odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba do wybuchu rewolucji francuskiej.
  5. Epoka XIX wieku (od 1789 r. do 1914 r.) – czas rewolucji przemysłowych, rozwoju demokracji, i rosnącego znaczenia idei narodowych; zaczyna się rewolucją francuską, a kończy wybuchem I wojny światowej.
  6. Współczesność (od 1914 r. do dziś) – epoka dynamicznych zmian społeczno-politycznych, rozwoju demokracji i globalizacji, ale także dwóch wojen światowych i totalitaryzmów; jest to okres, w którym obecnie żyjemy.

Każda nauka dzieli umownie przeszłość na różne epoki i okresy zgodnie ze swoimi potrzebami, a te z kolei mogą być dzielone na jeszcze mniejsze jednostki. Podział na epoki jest umowny, co oznacza, że jest wynikiem pewnych ustaleń, a nie precyzyjnym, obiektywnym faktem. Teoretycznie, każdą parę epok rozdziela tzw. cezura, czyli przełomowe wydarzenie, które uznaje się za moment znaczącej zmiany w historii świata. Jednak nie wszyscy przyjmują te same daty za graniczne. Na przykład, jako koniec średniowiecza niektórzy wskazują początek reformacji (1517 r.), podczas gdy inni wybierają upadek Cesarstwa Wschodniorzymskiego (1453 r.).

Archeologia, podobnie jak historia sztuki, wprowadza nieco inny podział dziejowy. Naukowcy w tych dziedzinach często opierają periodyzację nie tylko na konkretnych wydarzeniach, ale także na procesach i długofalowych zmianach, które z tych wydarzeń wynikają. Warto również zauważyć, że daty graniczne niektórych epok mogą się różnić w zależności od obszaru geograficznego, co dodatkowo pokazuje, że podziały te mają charakter umowny i kontekstualny.

Pamiętaj:

  • podział na epoki jest narzędziem służącym do porządkowania i analizowania historii,
  • nie należy traktować go jako sztywnego schematu,
  • różne dyscypliny naukowe przyjmują różne podziały, uwzględniając specyfikę swoich badań i perspektywę.

Periodyzacja dziejów według historii sztuki

  1. Prehistoria
  2. Starożytność
  3. Średniowiecze
    1. Sztuka romańska (od ok. X w. n.e. do XII w.)
    2. Sztuka gotycka (od XIII do XV w.)
  4. Nowożytność
    1. Renesans i manieryzm (od końca XVI do połowy XVII w.)
    2. Barok i rokoko (od końca XVI do poł. XVIII w.)
  5. XIX i XXI w.
    1. Klasycyzm (ok. 1760 – 1830)
    2. Romantyzm i pozytywizm (od końca XVIIII w. do lat 40. XIX w.) – przy czym w Polsce impresjonizm przyjęto raczej oschle
    3. Młoda Polska (1890 – 1918) – czyli polska odmiana modernizmu
    4. Dwudziestolecie międzywojenne – a tu już modernizm pełną parą
    5. Po 1945 – sztuka współczesna, przy czym w czasach PRL obowiązującym nurtem był socrealizm, co zakończyło się w 1989 r.

Podział prehistorii I EPOKI W ARCHEOLOGII*

Jeśli naprawdę interesujesz się przeszłością i pragniesz poszerzyć swoją wiedzę, a pytania w stylu: gdzie odkryto najstarsze szczątki człowieka w Polsce, jak zbudowano piramidy, które 10 budynków było najwyższych w starożytności, czy jak powstała Polska, nie dają Ci zasnąć, to jesteś we właściwym miejscu. Tu znajdziesz odpowiedzi na te i wiele innych fascynujących zagadnień historycznych.

*po ukośniku podano przedziały czasowe epok archeologicznych dla ziem dzisiejszej Polski

  1. Epoka kamienia (ok. 3,3 mln lat – 3400/2000 p.n.e.)
    1. Paleolit (ok. 3,3 mln lat – 11000 p.n.e.) / (ok. 500000 – 8000 p.n.e.)
    2. Mezolit (ok. 10000 – 5000 p.n.e.) / (ok. 8000 – 4800 p.n.e.)
    3. Neolit (ok. 9000 – 3400 p.n.e.) / (ok. 5200 – 2300 p.n.e.)
  2. Epoka brązu (ok. 3400 – 1200 p.n.e.) / (ok. 2300 – 700 p.n.e.)
  3. Epoka żelaza (ok. 1200/700 p.n.e. do starożytności/średniowiecza)
  4. Starożytność
  5. Średniowiecze
  6. Nowożytność
  7. Współczesność

Archeologów najbardziej fascynuje prehistoria, obejmująca paleolit, mezolit, neolit, epokę brązu i epokę żelaza – to najdłuższy okres w historii ludzkości. Jednak wśród archeologów nie brakuje także pasjonatów starożytności, średniowiecza, nowożytności czy współczesności, ponieważ archeologia umożliwia odkrycia, które innym naukom mogą wydawać się wręcz niewyobrażalne.

prenumeruj archeologia żywa
Wspieraj jedyne w Polsce popularnonaukowe czasopismo archeologiczne i zamów prenumeratę już dziś!

PALEOLIT

Początki starszej epoki kamienia, czyli paleolitu, sięgają 3,3 miliona lat temu, kiedy wczesne istoty ludzkie w Afryce zaczęły wytwarzać pierwsze narzędzia kamienne. Epoka ta kończy się wraz z tzw. rewolucją neolityczną. Na niektórych obszarach świata przed młodszą epoką kamienia występuje jeszcze mezolit. Paleolit cechował się dużą zależnością człowieka od środowiska przyrodniczego, wolnym tempem przemian w gospodarce, technologii i kulturze, zwłaszcza we wczesnych stadiach rozwoju, oraz podobieństwem sposobów życia na odległych obszarach. Chociaż niektórzy mogą sugerować, że w tamtym okresie działo się niewiele, jest to błędne przekonanie! W rzeczywistości paleolit był czasem znaczących zmian i innowacji, które położyły podwaliny pod przyszły rozwój ludzkości.

Najważniejsze wydarzenia paleolitu:

  • ewolucja człowieka,
  • wynalezienie narzędzi z kamienia,
  • rozwinięcie umiejętności myślistwa,
  • rozpoczęcie malowania i rysowania na ścianach jaskiń.
Podczas badań zarejestrowano 30 nowych stanowisk archeologicznych oraz zweryfikowano inne miejsca o potencjalnej wartości naukowej (fot. Marta Osypińska)

Polski zespół odkrył nieznane stanowiska i malowidła w Serengeti

Polscy archeolodzy dokonali niezwykłych odkryć w Tanzańskim Parku Narodowym Serengeti, identyfikując ponad 30 cennych stanowisk archeologicznych, w tym nieznane wcześniej malowidła naskalne, fragmenty ceramiki i narzędzi kamiennych. Badania, które są pierwszymi polskimi pracami archeologicznymi w tym regionie, prowadzą dr hab. Marta Osypińska, prof. Uniwersytetu …
Widok ogólny na fragment stanowiska archeologicznego, październik 2023 r. (fot. B. Bielińska-Majewska)

Obozowiska łowców z epoki kamienia zagrożone na poligonie w Toruniu

W wyniku wieloletnich badań wykopaliskowych, prowadzonych przez Muzeum Okręgowe w Toruniu w północno-wschodniej części toruńskiego poligonu wojskowego, dokonano istotnych odkryć związanych z późnym paleolitem. Badania, realizowane w latach 2015-2023 w ramach projektu „Późnopaleolityczne osadnictwo okolic Torunia – Brzoza, gm. Wielka Nieszawka”, znacząco poszerzają naszą …

MEZOLIT

Mezolit, czyli środkowa epoka kamienia, to okres trwający od około 11 000 do 7 000 p.n.e. na Bliskim Wschodzie i od około 8 000 do 4 800 p.n.e. na terenach Niżu Środkowoeuropejskiego (w tym Polski). Stanowi on stopniowe przejście od paleolitu do neolitu i jest związany z postępującymi przemianami klimatycznymi, które nastąpiły po zakończeniu zlodowaceń.

Najważniejsze wydarzenia mezolitu:

Nie wszędzie, gdzie pojawiało się rolnictwo, miejscowa ludność szybko dostrzegała jego korzyści

Jak długo łowcy-zbieracze znad wschodniego Bałtyku opierali się rolnictwu?

Nie wszędzie, gdzie pojawiało się rolnictwo, miejscowa ludność szybko dostrzegała jego korzyści. Na terenach od dzisiejszej Litwy po Finlandię przez jakieś pół tysiąca lat łowcy-rybacy-zbieracze żyli równolegle z pierwszymi rolnikami, a światy te przenikały się bardzo powoli – wynika z analiz naukowców. Wydawać się …
Pojawienie się w kręgu wokółbałtyckim ceramiki naczyniowej datowane jest na ok. 4700 lat p.n.e.

Umiejętność wytwarzania naczyń ceramicznych trafiła do Europy również przez Syberię i rejon Morza Kaspijskiego

Umiejętność wytwarzania naczyń ceramicznych dotarła do Europy nie tylko wraz z rolnictwem z Bliskiego Wschodu, ale również z Dalekiego Wschodu poprzez Syberię i rejon Morza Kaspijskiego – dowodzi zespół naukowców w „Nature Human Behaviour”. Najwcześniejsze naczynia ceramiczne wytwarzane przez człowieka na świecie pochodzą z …

NEOLIT

Na epokę neolitu przypada kluczowy etap formowania się struktur etnicznych, które miały zasadnicze znaczenie dla dalszego rozwoju Europy. Centralnym procesem tego okresu była tzw. rewolucja neolityczna, która doprowadziła do wykształcenia technik uprawy roślin i hodowli zwierząt, co z kolei umożliwiło przejście od koczowniczego do osiadłego trybu życia. Istotne znaczenie miał również proces indoeuropeizacji, który objął także ziemie dzisiejszej Polski. Ludy posługujące się językiem praindoeuropejskim pojawiły się prawdopodobnie już w IV tysiącleciu p.n.e., a ich jedność językowa zaczęła się rozpadać pod koniec tego tysiąclecia, dając początek różnym językom indoeuropejskim.

Najważniejsze wydarzenia neolitu:

  • rozwinięcie rolnictwa i hodowli,
  • budowa stałych osiedli i osad rolniczych,
  • wytworzenie ceramiki i narzędzi z miedzi.
imponujące rozmiary - blisko 6 kg wagi i 41 cm długości - sprawiają, że wyróżnia się wśród znanych narzędzi tego typu z południowo-zachodniej Polski

Niezwykły topór z Pichorowic pojawi się na wystawie w Środzie Śląskiej

Muzeum Regionalne w Środzie Śląskiej otrzymało w bieżącym roku dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury na modernizację wystawy stałej pt. „Archeologia ziemi średzkiej”. Wystawa ta będzie prezentować wyjątkowe znaleziska archeologiczne z regionu, wśród których znajduje się kilka …
Odkryte cmentarzysko ma ponad 4 tysiące lat (fot. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad - Oddział Kraków) Parkoszowice

Cmentarzysko sprzed 4 tys. lat odkryte w Parkoszowicach na trasie drogi S7

Parkoszowice, województwo małopolskie — W trakcie prac archeologicznych poprzedzających budowę drogi ekspresowej S7 w Parkoszowicach, archeolodzy odkryli cmentarzysko datowane na ponad 4 tysiące lat. Natrafiono na pochówki ośmiu osób wiązanych z kulturą ceramiki sznurowej, jedną z najbardziej charakterystycznych kultur prehistorycznej Europy. O odkryciu poinformował …

EPOKA BRĄZU

Nazwa epoki brązu pochodzi od powszechnie używanych wówczas narzędzi wykonanych z nowo wprowadzonego surowca – brązu, czyli stopu miedzi z cyną. Ramy czasowe tej epoki są zróżnicowane w zależności od regionu. Najwcześniej epoka brązu rozpoczęła się w Egipcie i na Bliskim Wschodzie około 3400 p.n.e., w Europie Południowej około 2800 p.n.e., a na terenach dzisiejszych wschodnich Niemiec i zachodniej Polski około 2200 p.n.e. Koniec epoki brązu przypada na lata 1000–700 p.n.e. w zależności od regionu.

Najważniejsze wydarzenia epoki brązu:

  • wykorzystanie brązu w produkcji narzędzi i broni,
  • rozwinięcie handlu dalekosiężnego,
  • rozwój zaawansowanych technologii i umiejętności metalurgicznych.
Zuchy Zielona Gora

Zuchy na tropie niezwykłego odkrycia sprzed 2500 lat pod Zieloną Górą

Zuchy z Zielonogórskiego Obwodu Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej, podczas zbiórki na terenie kompleksu leśnego w Zielonej Górze-Łężycy, przypadkowo odkryły naczynia ceramiczne, które okazały się zabytkami sprzed ok. 2500 lat. Odkrycie zostało natychmiast zgłoszone podharcmistrzowi Jarosławowi Zasackiemu, który zawiadomił urząd Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Na miejscu …
Groty strzał z doliny Tollense

Przebadano groty strzał z bitwy nad Tollense. Najeźdźcy przyszli z Bawarii?

Nowe badania znalezisk z pola bitwy w dolinie Tollense w północno-wschodnich Niemczech miały na celu ustalenie skąd przybyli wojownicy biorący udział w tym starożytnym konflikcie. Wnioski opublikowane w czasopiśmie „Antiquity”, skupiają się na analizie typów grotów strzał i ich rozmieszczeniu geograficznym w Europie Środkowej. …

EPOKA ŻELAZA

Epoka żelaza to okres, w którym żelazo stało się głównym surowcem do wytwarzania narzędzi. Ramy czasowe tej epoki są różne, zależne od stref geograficznych, zróżnicowania kulturowego i poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Najstarsze wyroby z kutego żelaza (głównie pochodzenia meteorytowego) pochodzą z XV i XIV wieku p.n.e. z terenów państwa Hetytów w Azji Mniejszej. Stamtąd żelazo dotarło przez Palestynę do Egiptu, a następnie do Mezopotamii i Iranu. W XII wieku p.n.e. dotarło na Kaukaz, do Grecji, a w XI-X wieku p.n.e. do Italii. Do dalszych części Europy żelazo rozprzestrzeniło się przez Półwysep Bałkański oraz Kaukaz. W sensie historycznym epoka żelaza trwa do dziś, choć w sensie archeologicznym zakończyła się w XII wieku p.n.e.

Najważniejsze wydarzenia epoki żelaza:

  • wykorzystanie żelaza w produkcji narzędzi i broni,
  • rozwój handlu i pieniądza,
  • wzrost znaczenia kwestii militarnych powodujący rozkwit różnych imperiów i państw.
Zuchy Zielona Gora

Zuchy na tropie niezwykłego odkrycia sprzed 2500 lat pod Zieloną Górą

Zuchy z Zielonogórskiego Obwodu Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej, podczas zbiórki na terenie kompleksu leśnego w Zielonej Górze-Łężycy, przypadkowo odkryły naczynia ceramiczne, które okazały się zabytkami sprzed ok. 2500 lat. Odkrycie zostało natychmiast zgłoszone podharcmistrzowi Jarosławowi Zasackiemu, który zawiadomił urząd Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Na miejscu …
Dotychczas w Polsce odkryto jedynie siedem takich naczyń, z czego tylko cztery zostały wykorzystane jako urny!

Rzymskie naczynie sprzed 2 tys. lat odkryte w Kazimierzy Wielkiej!

W trakcie wykopalisk w Kazimierzy Wielkiej (woj. świętokrzyskie) natrafiono na bardzo nietypowy pochówek z pierwszych wieków naszej ery. W grobie, obok elementów uzbrojenia typowych dla wojowników tego okresu, jako urnę na prochy użyto situli – metalowego naczynia, najprawdopodobniej importowanego z terenów Imperium Rzymskiego. To …

STAROŻYTNOŚĆ

To pierwsza epoka stricte historyczna, od której zazwyczaj rozpoczyna się naukę historii w szkołach. Obejmuje dzieje od powstania pierwszych cywilizacji Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki Północnej do około V wieku n.e. W odniesieniu do Grecji i Rzymu nazywana jest zamiennie antykiem. W kontekście podziału archeologicznego pokrywa się z epoką brązu i epoką żelaza.

Najważniejsze wydarzenia starożytności:

  • rozwinięte starożytne cywilizacje, takie jak starożytny Egipt, starożytna Grecja i starożytny Rzym,
  • rozwój zaawansowanych systemów pisania i literatury,
  • budowa imponujących budowli i zabytków, takich jak piramidy egipskie, Partenon czy Koloseum.
Knossos Kreta

Pałac Minotaura – fragment książki „Archeologia. Krótka historia”

Był rok 1894. Handlarze zabytków z ateńskiego rynku doskonale znali tego Anglika. Był niski, napastliwy i płynnie mówił po grecku. Przyjeżdżał każdego ranka, aby wolno przechadzając się od stoiska do stoiska, przeglądać zawartość niewielkich tac z pieczęciami i biżuterią. Od czasu do czasu podnosił …

Największy znany arsenał rzymskiego legionu odkryty w Bułgarii!

Tegoroczne prace archeologiczne w starożytnym obozie legionowym Novae, położonym nad Dunajem w Bułgarii, przyniosły przełomowe odkrycie. Międzynarodowy zespół pod kierunkiem prof. Eleny Kleniny z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu potwierdził istnienie ogromnego arsenału I Legionu Italskiego, zajmującego imponującą powierzchnię 3200 m². Novae, położone nad …

ŚREDNIOWIECZE

Epoka w historii Europy trwająca od V do XV wieku, która rozpoczęła się wraz z upadkiem Cesarstwa Zachodniorzymskiego i trwała do epoki renesansu i wielkich odkryć geograficznych. W sensie archeologicznym koniec średniowiecza wyznacza zmierzch epoki żelaza. Najczęściej za koniec średniowiecza przyjmuje się 1492, czyli rok, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę. Choć jeszcze do niedawna średniowiecze było powszechnie uznawane za czas ciemnoty i przesądów, współcześnie odchodzi się od takiego rozumienia tej epoki, doceniając jej złożoność i wkład w rozwój kultury i nauki.

Najważniejsze wydarzenia średniowiecza:

  • powstanie państwa pierwszych Piastów,
  • rozkwit chrześcijaństwa i wpływ Kościoła na życie społeczne i kulturalne,
  • rozwinięcie systemów feudalnych i hierarchii społecznych,
  • budowa zamków i katedr gotyckich.
Pochówek atypowy – „antywampiryczny” odkryty na Górze Chełmskiej

Pochówek „antywampiryczny” dziecka odkryty na Górze Chełmskiej

Podczas remontu muru ogrodzenia dawnych ogrodów biskupów unickich na Górze Chełmskiej w Chełmie archeolodzy natrafili na dwa dziecięce groby z XIII wieku. Jeden z nich wykazuje cechy pochówku, który potocznie określa się jako tzw. antywampiryczny. Góra Chełmska kryje w sobie liczne tajemnice z przeszłości. …
Najciekawszym odkryciem jest przedmiot, który wstępnie zidentyfikowany został jako głowica średniowiecznego miecza (fot. profil Facebook LTH-K)

Głowica miecza, monety i chaty. Średniowieczne odkrycia w Staromieściu

Ziemia Lelowska to region o bogatej historii, której początki sięgają XII wieku. W ostatni weekend zakończył się kolejny etap badań archeologicznych w Staromieściu, które przyniosły niezwykłe odkrycia z okresu początków funkcjonowania dawnej osady. Prace prowadzone przez Lelowskie Towarzystwo Historyczno-Kulturalne pod kierownictwem Bartosza Karolczyka, archeologa …

NOWOŻYTNOŚĆ

Epoka w historii Europy trwająca od początku XV wieku do końca XVIII wieku. Realnymi wyznacznikami przejścia od średniowiecza do nowożytności są przemiany kulturowe, polityczne, państwowe, ideologiczne oraz, w ograniczonym stopniu, techniczne. Za umowne zakończenie nowożytności najczęściej uznaje się wybuch rewolucji francuskiej w 1789 roku, a rzadziej kongres wiedeński w 1815 roku.

Najważniejsze wydarzenia nowożytności:

  • wzrost eksploracji geograficznej i odkrycie nowych kontynentów,
  • rewolucje naukowe i rozwój nauki oraz technologii,
  • powstanie nowoczesnych państw narodowych i systemów politycznych.
Czy to możliwe, że Rapa Nui nigdy nie była tak gęsto zaludniona, jak wcześniej sądzono?

Zagadka załamania cywilizacji Wyspy Wielkanocnej rozwiązana?

Przez wiele lat historia Rapa Nui, znanej również jako Wyspa Wielkanocna, była postrzegana jako przestroga przed ekologiczną katastrofą. Opowieść o przeludnieniu, nadmiernej eksploatacji zasobów i w konsekwencji upadku cywilizacji weszła na stałe do popularnej świadomości. Jednak najnowsze badania rzucają nowe światło na tę opowieść, …
Zamek Bolków został zbudowany na polecenie księcia legnickiego Bolesława II Rogatki zwanego Łysym i później rozbudowany przez jego syna Bolka I Surowego (fot. SchiDD, CC BY-SA 3.0, z Wikimedia Commons)

Archeolodzy ustalą funkcję budowli odkrytej na zamku Bolków

Ruszył drugi sezon badań archeologicznych zamku Bolków, prowadzonych wspólnie przez Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze oraz Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

XIX WIEK

Epoka XIX wieku to okres trwający od 1789 r. do 1914 r., charakteryzujący się rewolucjami, zmianami społecznymi i gospodarczymi oraz znaczącymi wydarzeniami historycznymi. Był to czas rewolucji przemysłowych, intensywnego rozwoju kolonializmu, powstań narodowych oraz rewolucji społecznych i politycznych. W XIX wieku nastąpiły przełomowe zmiany w technologii, nauce i kulturze, które miały trwały wpływ na kształtowanie współczesnego świata i ukształtowały wiele z podstaw dzisiejszej cywilizacji.

Najważniejsze wydarzenia XIX wieku:

  • rewolucje przemysłowe i rozwój przemysłu.
  • kolonializm i imperializm.
  • rewolucje społeczne i polityczne, takie jak Wiosna Ludów i powstania narodowe.

WSPÓŁCZESNOŚĆ

Epoka w historii Europy trwająca od końca XIX wieku do dnia dzisiejszego.

Najważniejsze wydarzenia współczesności

  • zakończenie I wojny światowej w 1918 roku,
  • zakończenie II wojny światowej w 1945 roku,
  • upadek muru berlińskiego w 1989,

NOWY ŚWIAT

Każdy region świata posiada własną, lokalnie dopasowaną chronologię dziejów, co dotyczy również obu Ameryk. Naukowcy badający historię kultur prekolumbijskich Mezoameryki ustalili na przykład podział na pięć okresów. Ponieważ badania Polaków w Amerykach stanowią stosunkowo niewielki procent polskiej archeologii (choć mają znaczący wpływ w skali światowej), wszystkie artykuły na ten temat zostały zebrane w jednej kategorii.

Czy to możliwe, że Rapa Nui nigdy nie była tak gęsto zaludniona, jak wcześniej sądzono?

Zagadka załamania cywilizacji Wyspy Wielkanocnej rozwiązana?

Przez wiele lat historia Rapa Nui, znanej również jako Wyspa Wielkanocna, była postrzegana jako przestroga przed ekologiczną katastrofą. Opowieść o przeludnieniu, nadmiernej eksploatacji zasobów i w konsekwencji upadku cywilizacji weszła na stałe do popularnej świadomości. Jednak najnowsze badania rzucają nowe światło na tę opowieść, …
W porównywanych ze sobą przedstawieniach z Toro Muerto i sztuki ludu Tukano powtarzają się pewne sekwencje

Czym są petroglify z Toro Muerto? Nowe ustalenia Polaków

Wzory geometryczne, linie, zygzaki, które towarzyszą wizerunkom tancerzy (danzantes) wyrytych w blokach skalnych peruwiańskiego Toro Muerto to nie węże czy pioruny, ale zapis pieśni – sugerują polscy naukowcy, analizujący sztukę naskalną sprzed 2 tys. lat. W Peru znajduje się jedno z najbogatszych w sztukę …
css.php