Artykuły - ciekawostki i teksty naukowe

Pyk, pyk z fajeczki… Badania fabryki fajek w Zborowskiem

„Lulki do kurzenia tytuniu zagraniczne białe, i z cybuchem gliniane, robią się z białey subtelney gliny, ktora w ogniu bardzo tylko subtelną niby skoreczką się powleka (…)” tymi słowy ksiądz Krzysztof Kluk w 1781 roku scharakteryzował surowiec, z którego wytwarzane były jednorodne fajki gliniane, ... Czytaj więcej...

Pokrewieństwo a pochówki w domach najstarszych miastach świata

Dzieci, które pochowano wspólnie z osobami dorosłymi w domach w jednym z najstarszych miast świata Çatalhöyük w obecnej Turcji, nie były spokrewnione ani z nimi, ani z innymi dziećmi pochowanymi obok – wynika z badań międzynarodowego zespołu naukowców, w których uczestniczyli również Polacy. Çatalhöyük, ... Czytaj więcej...

Naczynie z Dziedzic. Najstarszy zabytek z runami w Polsce?

W zbiorach Działu Archeologii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu znajduje się niepozorny, ale bardzo interesujący zabytek. Jest to duży fragment ceramicznego naczynia, przypuszczalnie z napisem runicznym lub jego naśladownictwem. Jest on jednym z wielu zabytków, które podziwiać można na wystawie czasowej Najcenniejsze. W 1931 roku ... Czytaj więcej...

Polscy naukowcy stworzą modele 3D starożytnego Nea Pafos

Naukowcy z Krakowa i Warszawy mimo pandemii kontynuują badania na Cyprze. Planują stworzyć m.in. modele 3D starożytnego miasta Nea Pafos. Projekt potrwa dwa lata i wtedy modele mają być dostępne na stronach internetowych uczelni, które go realizują: Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej. ... Czytaj więcej...

„Zapomniane ślady w Puszczy” – film o badaniach archeologicznych w Puszczy Białowieskiej

Zapraszamy do obejrzenia filmu dokumentalnego pt. „Zapomniane ślady w Puszczy” związanego z badaniami na terenie polskiej części Puszczy Białowieskiej – obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na kanale YouTube Lasów Państwowych dostępny jest od 6 kwietnia 2021 r. Film dokumentalny o charakterze popularnonaukowym, będący swego rodzaju ... Czytaj więcej...

Jak wyglądał zamek książąt mazowieckich w Rawie Mazowieckiej? [REKONSTRUKCJA]

Zamek książąt mazowieckich w Rawie Mazowieckiej został wybudowany w 2 poł. XIV w. jako najbardziej wysunięta na południowy-zachód warownia Mazowsza. Usytuowany w bagnistych widłach rzek Rawki i Rylki, na ważnym szlaku handlowym z Pomorza na Ruś. Najnowsza rekonstrukcja pokazuje jak mógł on wyglądać w ... Czytaj więcej...

Neandertalczyk w Europie Środkowej: kamienie, kości, geny…

Europa Środkowa jest jednym z kluczowych regionów Eurazji jeśli chodzi o badania wymarłych około 30 tysięcy lat temu neandertalczyków. Na obszarze roztaczającym się od Francji poprzez Niemcy, Czechy, Polskę aż po Ukrainę i Rosję znaleziono wiele miejsc będących dowodem ich rozwoju w różnych okresach ... Czytaj więcej...

Czy sztuczna inteligencja odkryje nowe stanowiska archeologiczne?

Naukowcy z Polski planują wykorzystanie sztucznej sieci neuronowej do wykrywania pradziejowych cmentarzysk, grodów czy osad. “Spodziewam się bardzo dużego przyrostu danych” – mówi PAP inicjator projektu, archeolog Piotr Wroniecki z UW. Sztuczna inteligencja i uczące się sieci neuronowe są innowacyjnym sposobem wspomagania pracy człowieka ... Czytaj więcej...

We Wrzępi odkryto ogromne centrum produkcji garncarskiej sprzed ponad 1700 lat

Stanowisko kultury przeworskiej we Wrzępi znane było archeologom od lat 90′. Wtedy też w ramach realizacji projektu Archeologicznego Zdjęcia Polski, na powierzchni pola odkryto bardzo liczne fragmenty naczyń zasobowych. I choć już w trakcie wykopalisk w 1995 r. natrafiono na pierwsze ślady wiązane z ... Czytaj więcej...

Mycie rąk praktykowano w starożytnej Grecji już 3 tys. lat temu

Pierwsze dowody na to, że Grecy myli ręce pochodzą z 2 poł. II tysiąclecia p.n.e. – ustalili badacze z Polski i Kanady. Mykeńczycy, czyli ówcześni mieszkańcy Grecji lądowej, używali do tego celu szerokich mis, co było początkowo związane z rytuałami religijnymi. W innych zaawanasowanych ... Czytaj więcej...