EPOKA BRĄZU na ziemiach polskich rozpoczyna się około XX w. p.n.e. Terminem tym określane są czasy od zapoznania się miejscowej ludności z brązem – pierwszym metalem nadającym się do wyrobu narzędzi pracy, będącym stopem miedzi z cyną – aż do pojawienia się przedmiotów żelaznych.
Epoka ta ma zróżnicowane ramy czasowe, zależne od terenu występowania. Najwcześniej, w Egipcie i na Bliskim Wschodzie (Dżemdet Nasr), za początek epoki brązu przyjmuje się umownie rok 3400 p.n.e., w Europie Południowej 2800 p.n.e., na terenach dzisiejszych wschodnich Niemiec i zachodniej Polski 2200 p.n.e. Koniec epoki brązu przypada na lata 1000–700 p.n.e.
W tym czasie rejonach dostępnych podówczas złóż miedzi i cyny powstawały ośrodki eksploatacji i dystrybucji metali oraz dynamicznie rozwijające się centra wytwórcze. Surowiec oraz wyroby metalowe, których produkcja przekraczała potrzeby lokalne, rozprowadzane były daleko poza obszary macierzyste. Importowanie miedzi, cyny i gotowych produktów z odległych nieraz terenów ożywiało kontakty wymienne, sprzyjało rozpowszechnianiu nowych idei.
Wyróżniamy dwa systemy periodyzacji epoki brązu
wg Monteliusa
– okres wczesny (I) 1800–1400 p.n.e.
– okres starszy (II) 1400–1200 p.n.e.
– okres środkowy (III) 1200–1000 p.n.e.
– okres młodszy (IV) 1000–800 p.n.e.
– okres późny (V) 800–650 p.n.e.
wg Reineckego
– fazy B2(A2), B2(B) 2300/2200–1700 p.n.e.
– fazy B2(C1), B2(C2) 1700–1300 p.n.e.
– fazy B2(D), H(A1) 1300–1100 p.n.e.
– fazy H(A2), H(B1) 1100–900 p.n.e.
– faza H(B2) 900–700 p.n.e.
Najważniejsze kultury epoki brązu to kultura unietycka (2300–1600 p.n.e.), kultura trzciniecka (1900–1000 p.n.e.), kultura przedłużycka (1550–1200 p.n.e.) i kultura łużycka (1350–400 p.n.e.).
Kilkanaście stuleci trwania epoki brązu to okres bytowania na naszych ziemiach wielu ludów o zróżnicowanym pochodzeniu, stopniu rozwoju gospodarczego i społecznego. Z nurtem ogólnoeuropejskich przemian związane jest wykształcenie się ok. XIII w. p.n.e. na ziemiach polskich i przyległych terenach rozległej kultury łużyckiej. Niejednolitość podłoża i różnorodność wpływów zewnętrznych spowodowały odmienny rytm trwającego blisko 1000 lat rozwoju zachodniej i wschodniej partii kompleksu łużyckiego.
Proso zaczęto uprawiać w Europie nie, jak wcześniej uważano, już w okresie neolitu nawet 7 tys. lat temu, ale dopiero w czasach epoki brązu, czyli ok. 3,5 tys lat temu. Zboże to dotarło na nasz kontynent z obszaru Chin – uważają naukowcy. Międzynarodowy zespół naukowców pod kierunkiem dr Dragany Filipović z Uniwersytetu w Kilonii (Niemcy) … Czytaj więcej…
Ludzie zamieszkujący południowe tereny obecnej Polski ponad 4 tys. lat temu byli bliscy pod względem genetycznym wcześniejszym społecznościom z tych terenów. To świadczy o ciągłości zasiedlenia tych ziem na przełomie neolitu i brązu – wynika z analiz, które opublikowano w „American Journal of Physical Anthropology”. W epoce brązu, czyli ponad 3 tys. lat temu, na … Czytaj więcej…
Technologia skanowania 3D znajduje zastosowanie w muzealnictwie i popularyzacji nauki. Muzeum Archeologiczne w Gdańsku stworzyło cyfrowy model urny twarzowej sprzed 2500 lat. Na podstawie modelu wydrukowano – przy użyciu drukarki 3D – kopię zabytku. Następnie konserwatorzy z muzeum wykonali formę odlewniczą, która posłużyła do odlania z gipsu kilkuset mniejszych urn. Gdańscy archeolodzy wykorzystają gipsowe urny … Czytaj więcej…
Kończący się sezon wykopaliskowy misji Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW na stanowisku Bahra 1 w Kuwejcie przyniósł świetne odkrycia. Przedstawiono je podczas prezentacji zorganizowanej w Ambasadzie RP w Kuwejcie. Znaleziska dokonano na terenie pradziejowej osady, którą archeolodzy określają jako „Bahra 1”. Życie kwitło w niej pod koniec VI tysiąclecia p.n.e. Położona jest w północnym Kuwejcie, na … Czytaj więcej…
Położone w pobliżu Legnicy Grzybiany to niezwykłe miejsce na mapie stanowisk archeologicznych w Polsce i Europie. Olbrzymie konstrukcje drewniane odkryte nad brzegiem Jeziora Koskowickiego odsłonięto po raz pierwszy w 1959 r. Odkrycie sprawiło, że Grzybiany porównywane były do wielkopolskiego Biskupina, grodu kultury łużyckiej z połowy VIII w. p. n. e., a współcześnie jednego z najbardziej znanych … Czytaj więcej…
Ponad dwieście lat badań archeologicznych na ziemiach polskich przynosi efekt w postaci względnie pełnego rozpoznania sytuacji kulturowej panującej w dawnych wiekach na obszarze naszego kraju. Współcześnie z rzadka dochodzi do odkryć, które wywracają do góry nogami obraz przeszłości znany archeologom. Jednak niewątpliwie Góra Zyndrama w Maszkowicach, będąca niegdyś osadą obronną z wczesnej epoki brązu to przykład … Czytaj więcej…
