MEZOLIT (lub środkowa epoka kamienia) to okres trwający od około 11 000–7 000 p.n.e. na Bliskim Wschodzie i około 8 000–4 800 p.n.e. na terenach Niżu Środkowoeuropejskiego (w tym w Polsce), stanowiący stopniowe przejście od paleolitu do neolitu. Jego wyróżnienie związane jest z postępującymi przemianami klimatycznymi związanymi z końcem zlodowaceń.
Fazy mezolitu
W mezolicie wyróżnia się trzy fazy (okresy) klimatyczne:
– fazę preborealną – stopniowe ocieplenie klimatu po ustąpieniu lodowca, występowanie lasów iglastych,
– fazę borealną – znaczne ocieplenie, duży udział lasów liściastych, wzrost wilgotności, poziomu morza, powstanie jezior, bagien i torfowisk,
– fazę atlantycką – ustabilizowanie klimatu, łagodne zmiany pór roku.
Mezolit w Polsce
Na ziemiach polskich znaleziska z okresu mezolitu są nieliczne. Wyróżnić można cztery kultury archeologiczne mezolitu na ziemiach polskich: kultura komornicka, kultura janisławicka, kultura kundajska, kultura chojnicko-pieńkowska.
Mezolit cechy
Najważniejszym wyróżnikiem zabytków z tego okresu jest mikrolityzacja, czyli tendencja do zmniejszania rozmiarów krzemiennych narzędzi i broni. Najbardziej charakterystyczne są drobne zbrojniki o kształtach geometrycznych. Z drugiej strony upowszechniają się masywne ciosaki służące do obróbki drewna.
Ludność nadal prowadziła koczowniczy tryb życia i gospodarkę zbieracko-łowiecką; zamieszkiwała obozowiska otwarte i schroniska skalne. Rozwinięta sieć rzeczna sprzyjała rozwojowi rybołówstwa. Świadczą o tym znajdowane czółna i kościane harpuny. W warunkach środowiska leśnego rozwinęła się obróbka surowców organicznych. Plecione kosze służyły do przechowywania żywności i jako pułapki na ryby.
Pod koniec tego okresu, pod wpływem kontaktów z społecznościami rolniczymi, pojawiły się pierwsze próby udomawiania zwierząt (świnia i owca).
Nie wszędzie, gdzie pojawiało się rolnictwo, miejscowa ludność szybko dostrzegała jego korzyści. Na terenach od dzisiejszej Litwy po Finlandię przez jakieś pół tysiąca lat łowcy-rybacy-zbieracze żyli równolegle z pierwszymi rolnikami, a światy te przenikały się bardzo powoli – wynika z analiz naukowców. Wydawać się … Czytaj więcej…
Umiejętność wytwarzania naczyń ceramicznych dotarła do Europy nie tylko wraz z rolnictwem z Bliskiego Wschodu, ale również z Dalekiego Wschodu poprzez Syberię i rejon Morza Kaspijskiego – dowodzi zespół naukowców w „Nature Human Behaviour”. Najwcześniejsze naczynia ceramiczne wytwarzane przez człowieka na świecie pochodzą z … Czytaj więcej…
Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej archeolodzy odkryli mającą nawet 10 tys. lat kopalnię krzemienia czekoladowego. Jak podkreśla kierownik badań dr Magdalena Sudoł-Procyk – to dotąd najdalej wysunięty na południowy zachód w Polsce tego typu obiekt. Wcześniej uważano, że choć zasiedlający te tereny neandertalczycy, a następnie homo … Czytaj więcej…
Teren obecnej Polski nie opustoszał pod koniec ostatniej epoki lodowcowej ok. 9500 lat p.n.e. Był dalej zamieszkiwany przez łowców reniferów, którzy stopniowo przystosowali się do życia w coraz cieplejszym klimacie – wynika z analiz polskich naukowców opublikowanych w „Journal of World Prehistory”. W ciągu … Czytaj więcej…
Na zębach ludzi, żyjących niemal 9 tys. lat temu na terenie dzisiejszej Polski, naukowcy wykryli ślady próchnicy. Najstarsze oznaki tej bakteryjnej choroby mogły być efektem spożywania owoców i miodu – przypuszczają badający to zjawisko naukowcy z UKSW w Warszawie. Próchnica to dziś choroba bardzo … Czytaj więcej…
Polskie dokonania archeologiczne w Afryce Północnej, głównie za sprawą Kazimierza Michałowskiego, wiążą się przede wszystkim z Egiptem i Sudanem. Od ponad pięćdziesięciu lat kolejne pokolenia badaczy skutecznie kontynuują jego dzieło, coraz bardziej poszerzając zakres podejmowanej problematyki. Jednym z polskich badaczy, który znacznie przyczynił się … Czytaj więcej…
Prehistoria to najdłuższy okres w dziejach ludzkości, trwający użycia pierwszych kamiennych narzędzi przez homininów ok. 3,3 mln lat p.n.e., aż do wynalezienia pisma ok. 4 tys. lat p.n.e. Ile lat trwała prehistoria? Prehistoria trwała niecałe 3 mln lat. Zaczęła się ok. 3,3 mln lat … Czytaj więcej…
