Neandertalczyk (także Homo neanderthalensis lub Homo sapiens neanderthalensis) to wymarły gatunek lub podgatunek ludzi archaicznych, którzy żyli w Eurazji do około 40 000 lat temu. Wciąż trwają dyskusję dlaczego doszło do jego wymarcia. Jako przyczyny wymarcia neandartalczyka podaje się najczęściej konkurencję lub eksterminację płynącą ze strony europejskich wczesnych współczesnych ludzi, wielkie zmiany klimatyczne i brak zdolności do przystosowania się do nowych warunków lub choroby, z którymi nie byli oni w stanie sobie poradzić. Najmniej zdecydowani wskazują na połączenie różnych czynników.
NEANDERTALCZYK A CZŁOWIEK ROZUMNY
Nie jest jasne, kiedy neandertalczycy oddzielili się od współczesnych ludzi. Dadania przyniosły różne wyniki od 315 000 do ponad 800 000 lat temu. Czas oddzielenia się neandertalczyków od ich przodka H. heidelbergensis jest również niejasny. Najstarsze potencjalne kości neandertalczyka są datowane na 430 000 lat temu, ale ich klasyfikacja jest niepewna. Neandertalczycy są znani z licznych skamieniałości, zwłaszcza sprzed 130 000 lat. Okaz typu Neanderthal 1 został znaleziony w 1856 roku w niemieckiej Dolinie Neandera.
KTO TO NEANDERTALCZYK? JAK ŻYŁ? CO POTRAFIŁ?
W skrócie – neandertalczycy byli naszymi kuzynami… lub braćmi. Właśnie ten stopień pokrewieństwa jest kwestią dyskusyjną. Od odkrycia, aż do prawie końca XX wieku neandertalczycy byli przedstawiani jako prymitywni, głupi i brutalni. Chociaż wiedza na ich temat wśród naukowców znacznie się zmieniła od tego czasu, obraz prostego jaskiniowca pozostaje powszechny w kulturze popularnej. Uważa się, że technologia neandertalska była dość wyrafinowana. Obejmuje to np:
– produkcję krzemiennych narzędzi w typie Mousterian
– zdolność rozpalania ognia,
– budowania palenisk jaskiniowych,
– tworzenia kleju z kory brzozowej,
– wytwarzania przynajmniej prostych ubrań podobnych do koców i poncho,
– żeglugę po Morzu Śródziemnym,
– wykorzystywanie roślin leczniczych,
– leczenie ciężkich obrażeń,
– zdolności przechowywania żywności i znajomości takich technik jak pieczenie, gotowanie, wędzenie
– oraz wiele innych.
Chociaż prawdopodobnie byli drapieżnikami szczytowymi, nadal rywalizowali z niedźwiedziami jaskiniowymi, lwami jaskiniowymi, hienami jaskiniowymi i innymi dużymi drapieżnikami.
NEANDERTALCZYK W POLSCE
W Polsce mamy stosunkowo sporo stanowisk powszechnie wiązanych z aktywnością neandertalczyków. Badacze robią to jednak na podstawie narzędzi krzemiennych odkrywanych w tych miejscach. O wiele mniej stanowisk dostarczyło nam neandertalskich kości. Są to głównie jaskinie na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, a najstarsze znane nam szczątki datowane są na ponad 100 000 lat temu. Poniżej znajdziesz najnowsze informacje na temat badań i odkryć dotyczących neandertalczyka.
