Neolit

NEOLIT rozpoczyna się na ziemiach polskich ok 5,5 tys. lat p.n.e. Doszło wówczas do wielkiego przełomu w życiu ówczesnych społeczności. Spowodowały go migrujące z południa grupy ludzkie przynoszące nieznane dotąd sposoby gospodarowania zasobami i stylu życia.

Główne cechy wyróżniające neolit
– upowszechnienie się rolnictwa i hodowli zwierząt oraz przetwarzania uzyskiwanych dzięki nim produktów – co powszechnie określa się mianem rewolucji neolitycznej,
– pojawienie się coraz to bardziej stałych osad,
– powstawianie i rozwój nowych dziedzin wytwórczości, przede wszystkim garncarstwa, tkactwa oraz gładzenia narzędzi krzemiennych – stąd też nazwa epoka kamienia gładzonego,
– eksploatacja w szerszym niż wcześniej zasobów naturalnych, a zwłaszcza krzemienia – świetny przykład to Krzemionki Opatowskie znajdujące się na Liście UNESCO
to ważny okres formowania się struktur etnicznych zasadniczych dla dalszego rozwoju Europy,
– krystalizacja organizacji rodowej w życiu społecznym,
– indoeuropeizacja ludności.

Indoeuropeizacja ludności
Najistotniejsze znaczenie miał proces indoeuropeizacji, obejmujący także ziemie Polski. Ludy, które posługiwały się językiem praindoeuropejskim, pojawiły się prawdopodobnie już w IV tysiącleciu p.n.e. Ich jedność językowa rozpadła się u schyłku tego tysiąclecia. Pod koniec III tysiąclecia p.n.e. społeczności indoeuropejskie, silnie już podzielone pod względem językowym, zajęły stepy euroazjatyckie. Indoeuropejczykami były neolityczne plemiona kultury ceramiki sznurowej. Różnicowanie się języków indoeuropejskich w dobie prehistorycznej przyniosło w następstwie wyodrębnienie się m.in. języków germańskich, bałtyjskich i słowiańskich.

Najważniejsze kultury archeologiczne w neolicie
Kultura ceramiki wstęgowej rytej, kultura pucharów lejkowatych, kultura amfor kulistych, kultury ceramiki dołkowo-grzebykowej, kultury ceramiki sznurowej i kultury pucharów dzwonowatych.