Starożytny Rzym to cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy. Jej kolebką było miasto Rzym leżące w Italii, które w pewnym momencie swoich dziejów rozpoczęło ekspansję, rozszerzając swoje panowanie na znaczne obszary. Pochłonęło m.in. starożytną Grecję, Kartaginę, Egipt. Cywilizacja rzymska, nazywana też niekiedy grecko-rzymską, razem z pochodzącą z Bliskiego Wschodu religią – chrześcijaństwem, stworzyła podstawy późniejszej cywilizacji europejskiej.
Historię starożytnego Rzymu dzielimy na poszczególne okresy:
– królestwo rzymskie – od początków miasta (przyjmuje się, że to 753 p.n.e.) do roku 509 p.n.e.
– republika rzymska – od 509 p.n.e. do 30 p.n.e.
– cesarstwo rzymskie – od 30 p.n.e. do 1453 n.e.
W 395 roku nastąpił ostateczny podział cesarstwa na dwa niezależne państwa:
– cesarstwo zachodniorzymskie – upadło w 476 r. n.e.
– cesarstwo wschodniorzymskie (Bizantyńskie) – upadło w 1453 r. n. e.
Najstarsze przedstawienie hydraulicznego koła wodnego na rzymskiej mozaice ma około 1700 lat i pochodzi z Apamei (obecna Syria) – uważa prof. Marek T. Olszewski z Uniwersytetu Warszawskiego. Najstarsze znane do tej pory było późniejsze o ok. 150 lat – twierdzi badacz. Naukowiec z Wydziału Archeologii UW dokonał ustalenia w nietypowy sposób. Analizowana mozaika została skradziona … Czytaj więcej…
Starożytna mozaika znajdująca się w domu pochodzącym z IV w., w centrum starożytnego miasta Pafos na Cyprze była „obrazkową” krytyką chrześcijaństwa – uważa dr hab. Marek T. Olszewski. Powstała prawdopodobnie z inspiracji neoplatończyków, którzy krytykowali wyznawców nowej religii. Nea Pafos jest jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych na Cyprze. W okresie grecko-rzymskim pełniło funkcję stolicy wyspy. … Czytaj więcej…
Czy da się badać gospodarkę, nie znając cen, płac i PKB? W dodatku gospodarkę, która nie istnieje od ponad 1500 lat? – bo mowa o starożytnym Rzymie. Da się, a to dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod, w tym komputerowych symulacji – przekonuje dr Paulina Komar. Dalekosiężny handel to nie tylko domena dzisiejszego zglobalizowanego świata. Już kilka … Czytaj więcej…
Z dwóch przebieralni, atrium, trzech pomieszczeń kąpielowych z basenami i pieca, znajdującego się za nimi w tylnej części kompleksu – składały się termy w rzymskiej twierdzy Apsaros (dzisiejsze Gonio) koło Batumi w Gruzji. Archeolodzy na podstawie wieloletnich badań wykonali ich trójwymiarową rekonstrukcję. Gonio jest dziś jedną z większych atrakcji turystycznych w okolicach Batumi – kurortu, … Czytaj więcej…
Prostytucja była w starożytnym Rzymie legalna i akceptowana przez państwo. Jej zadaniem była „ochrona” małżeństwa – skorzystanie z usługi prostytutki miało być „wentylem bezpieczeństwa”. Jednak była to ochrona raczej z męskiego punktu widzenia, odczuć kobiet nie znamy – mówi w rozmowie z PAP historyk prof. Paweł Sawiński. Takie nastawienie starożytnych Rzymian dobrze ilustrują słowa przypisywane … Czytaj więcej…
Tym razem Archeologia Żywa wniesie coś do tematu garderoby w przeszłości. Numer AŻ 2/2019 o wdzięcznym tytule „Nie szata zdobi człowieka” jak zwykle odpowie na wiele pytań, z których istnienia nie zdawaliście sobie nawet sprawy. W co ubierali się wikingowie? Czy greccy hoplici naprawdę walczyli półnadzy? Co noszono w prekolumbijskim Meksyku? Mamy i teksty o … Czytaj więcej…
Rok 2019 zaczynamy z wystrzałem korków i głośną muzyką! Nasz następny numer Archeologia Żywa 1 (71) 2019 zatytułowany jest „Wino, Muzyka, Śpiew” i nie ma chyba bardziej odpowiedniego tematu przewodniego, który nawiązywałby do zbliżającego się karnawału. Na temat tego, że śpiewać każdy może, pisało a czasem i śpiewało wielu. Wychodziło im to trochę lepiej lub … Czytaj więcej…
Zaginione miasto sprzed ponad 2 tys. lat – Bassanię – odkryli polscy archeolodzy w Albanii. Twierdza prawdopodobnie została zniszczone przez Rzymian w początkach naszej ery. Do tej pory jej ruiny uznawano za naturalne ostańce skalne. Zaginione miasto znaleziono niespodziewanie w północno-zachodniej Albanii w okolicy współczesnej Szkodry. Z ustaleń naukowców wynika, że jest to najprawdopodobniej Bassania … Czytaj więcej…
Rzymski system zapisywania liczb powstał w starożytnym Rzymie i pozostał sposobem zapisywania liczb i cyfr w całej Europie aż do późnego średniowiecza. Liczby w tym systemie są reprezentowane przez kombinacje liter alfabetu łacińskiego. Współczesne użycie wykorzystuje siedem symboli, każdy ze stałą wartością całkowitą. Cyfry rzymskie – przelicznik liczby w systemie rzymskim I = 1 V = 5 X = … Czytaj więcej…
W starożytnym Rzymie smak słodki nierozerwalnie połączony był ze świętami, zarówno tymi religijnymi, jak i tymi bardziej osobistymi. Skąd wzięło się połączenie smaku słodkiego ze sferą sacrum? Warto przypomnieć, że w starożytności przekąski i słodkie potrawy nie były tak wszechobecne jak dziś. Głównym źródłem słodyczy był miód, który nie był tani. Dlatego dla wielu ludzi … Czytaj więcej…
