Starożytny Rzym to cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy. Jej kolebką było miasto Rzym leżące w Italii, które w pewnym momencie swoich dziejów rozpoczęło ekspansję, rozszerzając swoje panowanie na znaczne obszary. Pochłonęło m.in. starożytną Grecję, Kartaginę, Egipt. Cywilizacja rzymska, nazywana też niekiedy grecko-rzymską, razem z pochodzącą z Bliskiego Wschodu religią – chrześcijaństwem, stworzyła podstawy późniejszej cywilizacji europejskiej.
Historię starożytnego Rzymu dzielimy na poszczególne okresy:
– królestwo rzymskie – od początków miasta (przyjmuje się, że to 753 p.n.e.) do roku 509 p.n.e.
– republika rzymska – od 509 p.n.e. do 30 p.n.e.
– cesarstwo rzymskie – od 30 p.n.e. do 1453 n.e.
W 395 roku nastąpił ostateczny podział cesarstwa na dwa niezależne państwa:
– cesarstwo zachodniorzymskie – upadło w 476 r. n.e.
– cesarstwo wschodniorzymskie (Bizantyńskie) – upadło w 1453 r. n. e.
