starożytny Rzym

Starożytny Rzym to cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy. Jej kolebką było miasto Rzym leżące w Italii, które w pewnym momencie swoich dziejów rozpoczęło ekspansję, rozszerzając swoje panowanie na znaczne obszary. Pochłonęło m.in. starożytną Grecję, Kartaginę, Egipt. Cywilizacja rzymska, nazywana też niekiedy grecko-rzymską, razem z pochodzącą z Bliskiego Wschodu religią – chrześcijaństwem, stworzyła podstawy późniejszej cywilizacji europejskiej.

Historię starożytnego Rzymu dzielimy na poszczególne okresy:
– królestwo rzymskie – od początków miasta (przyjmuje się, że to 753 p.n.e.) do roku 509 p.n.e.
– republika rzymska – od 509 p.n.e. do 30 p.n.e.
– cesarstwo rzymskie – od 30 p.n.e. do 1453 n.e.

W 395 roku nastąpił ostateczny podział cesarstwa na dwa niezależne państwa:
– cesarstwo zachodniorzymskie – upadło w 476 r. n.e.
– cesarstwo wschodniorzymskie (Bizantyńskie) – upadło w 1453 r. n. e.

Ciąża i poród w starożytności

przez

Przez wieki kobiety w czasie ciąży, porodu i połogu radziły sobie same lub pozostawały pod opieką rodziny, lokalnych akuszerek lub wykształconych położnych. Położnictwo należy do jednych z najstarszych zawodów na świecie. W starożytności stanowiło domenę kobiet. Lekarze, z reguły mężczyźni, interweniowali tylko w przypadku patologii i zagrożenia życia ciężarnej lub noworodka. Pierwsze próby klasyfikowania różnych dziedzin badań medycznych podjęto w starożytności. Wówczas też zaczęto używać terminów ginekologia i położnictwo. … Czytaj więcej…

Skradziona mozaika ukazuje najstarsze znane nam koło wodne

przez

Najstarsze przedstawienie hydraulicznego koła wodnego na rzymskiej mozaice ma około 1700 lat i pochodzi z Apamei (obecna Syria) – uważa prof. Marek T. Olszewski z Uniwersytetu Warszawskiego. Najstarsze znane do tej pory było późniejsze o ok. 150 lat – twierdzi badacz. Naukowiec z Wydziału Archeologii UW dokonał ustalenia w nietypowy sposób. Analizowana mozaika została skradziona przez rabusiów w 2011 r., tuż po nielegalnych wykopaliskach w syryjskiej Afamii (było to starożytne … Czytaj więcej…

Starożytna mozaika z Pafos była krytyką chrześcijaństwa

przez

Starożytna mozaika znajdująca się w domu pochodzącym z IV w., w centrum starożytnego miasta Pafos na Cyprze była „obrazkową” krytyką chrześcijaństwa – uważa dr hab. Marek T. Olszewski. Powstała prawdopodobnie z inspiracji neoplatończyków, którzy krytykowali wyznawców nowej religii. Nea Pafos jest jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych na Cyprze. W okresie grecko-rzymskim pełniło funkcję stolicy wyspy. Powstało w jej zachodniej części pod koniec IV w. p.n.e. Ze względu na swoją … Czytaj więcej…

Handel w antycznym Rzymie – orientalny bazar czy gospodarka rynkowa?

przez

Czy da się badać gospodarkę, nie znając cen, płac i PKB? W dodatku gospodarkę, która nie istnieje od ponad 1500 lat? – bo mowa o starożytnym Rzymie. Da się, a to dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod, w tym komputerowych symulacji – przekonuje dr Paulina Komar. Dalekosiężny handel to nie tylko domena dzisiejszego zglobalizowanego świata. Już kilka tysięcy lat temu na wielkie odległości drogą wodną – statkami na Morzu Śródziemnym – transportowano olbrzymie ilości … Czytaj więcej…

Jak wyglądały rzymskie termy sprzed 2 tys. lat?

przez

Z dwóch przebieralni, atrium, trzech pomieszczeń kąpielowych z basenami i pieca, znajdującego się za nimi w tylnej części kompleksu – składały się termy w rzymskiej twierdzy Apsaros (dzisiejsze Gonio) koło Batumi w Gruzji. Archeolodzy na podstawie wieloletnich badań wykonali ich trójwymiarową rekonstrukcję. Gonio jest dziś jedną z większych atrakcji turystycznych w okolicach Batumi – kurortu, o którym pół wieku temu śpiewały Filipinki. Apsaros (bo pod taką nazwą twierdza … Czytaj więcej…

Prostytucja w starożytnym Rzymie miała „chronić” małżeństwo [18+]

przez

Prostytucja była w starożytnym Rzymie legalna i akceptowana przez państwo. Jej zadaniem była „ochrona” małżeństwa – skorzystanie z usługi prostytutki miało być „wentylem bezpieczeństwa”. Jednak była to ochrona raczej z męskiego punktu widzenia, odczuć kobiet nie znamy – mówi w rozmowie z PAP historyk prof. Paweł Sawiński. Takie nastawienie starożytnych Rzymian dobrze ilustrują słowa przypisywane Katonowi Starszemu (234 – 149 p.n.e.), który miał zwrócić się następującymi … Czytaj więcej…

Archeologia Żywa 2 (72) 2019

przez

Tym razem Archeologia Żywa wniesie coś do tematu garderoby w przeszłości. Numer AŻ 2/2019 o wdzięcznym tytule „Nie szata zdobi człowieka” jak zwykle odpowie na wiele pytań, z których istnienia nie zdawaliście sobie nawet sprawy. W co ubierali się wikingowie? Czy greccy hoplici naprawdę walczyli półnadzy? Co noszono w prekolumbijskim Meksyku? Mamy i teksty o najstarszych tatuażach, butach ze złota, guzikach mundurowych i tajemniczych obrzędach religijnych Czarnego Lądu. Słowem – … Czytaj więcej…

Archeologia Żywa 1 (71) 2019

przez

Rok 2019 zaczynamy z wystrzałem korków i głośną muzyką! Nasz następny numer Archeologia Żywa 1 (71) 2019 zatytułowany jest „Wino, Muzyka, Śpiew” i nie ma chyba bardziej odpowiedniego tematu przewodniego, który nawiązywałby do zbliżającego się karnawału. Na temat tego, że śpiewać każdy może, pisało a czasem i śpiewało wielu. Wychodziło im to trochę lepiej lub trochę gorzej, ale przecież nie o to chodzi jak co komu wychodzi, bo czasami człowiek musi … Czytaj więcej…

Bassania – zaginione starożytne miasto odkryte w Albanii

przez

Zaginione miasto sprzed ponad 2 tys. lat – Bassanię – odkryli polscy archeolodzy w Albanii. Twierdza prawdopodobnie została zniszczone przez Rzymian w początkach naszej ery. Do tej pory jej ruiny uznawano za naturalne ostańce skalne. Zaginione miasto znaleziono niespodziewanie w północno-zachodniej Albanii w okolicy współczesnej Szkodry. Z ustaleń naukowców wynika, że jest to najprawdopodobniej Bassania – miasto opisane przez rzymskiego historyka, Liwiusza (59 lat p.n.e. – 17 … Czytaj więcej…

Cyfry rzymskie i przeliczanie na liczby

przez

Rzymski system zapisywania liczb powstał w starożytnym Rzymie i pozostał sposobem zapisywania liczb i cyfr w całej Europie aż do późnego średniowiecza. Liczby w tym systemie są reprezentowane przez kombinacje liter alfabetu łacińskiego. Współczesne użycie wykorzystuje siedem symboli, każdy ze stałą wartością całkowitą. Cyfry rzymskie – przelicznik liczby w systemie rzymskim I = 1 V = 5 X = 10 L = 50 C = 100 D = 500 … Czytaj więcej…