EPOKA ŻELAZA to czas, gdy żelazo stało się głównym surowcem w wytwarzaniu narzędzi. Ramy czasowe epoki żelaza są różne i uzależnione od stref geograficznych, zróżnicowania kulturowego i rozwoju społeczno-gospodarczego.
Najstarsze wyroby z kutego żelaza (głównie pochodzenia meteorytowego), pochodzą z XV i XIV wieku p.n.e. z terenów gdzie ludność zamieszkiwała państwo Hetytów (Azja Mniejsza). Stamtąd żelazo przez Palestynę dotarło do Egiptu, i dalej do Mezopotamii i Iranu. Następnie na Kaukaz, w XII w p.n.e. do Grecji oraz w XI-X w. p.n.e. do Italii. Do dalszych części Europy żelazo dotarło przez Półwysep Bałkański oraz Kaukaz. W znaczeniu historycznym epoka żelaza trwa do dziś (w sensie archeologicznym skończyła się w XIII w.)
Epokę żelaza dzielimy na:
–okres halsztacki C i D – od VII do IV w, p.n.e.
-okres lateński albo przedrzymski – od V/IV w. p.n.e. do początku I w. n.e.
-okres rzymski (wpływów rzymskich) – od I w. n.e. do ok. 375 roku (schyłek Cesarstwa Rzymskiego)
-okres wędrówek ludów – od końca IV w. (najazd Hunów) do końca VII w. (stabilizacja osadnictwa słowiańskiego we wczesnym średniowieczu).
W każdym z tych okresów możemy wyróżnić wpływy różnych sąsiednich kultur na lokalne społeczności zamieszkujące tereny dzisiejszej Polski.
Najważniejsze kultury na ziemiach polskich to kultura łużycka (od epoki brązu – 400 r. p.n.e.), kultura pomorska (VII – III w p.n.e.), kultura przeworska (III w. p.n.e. – V w. n.e.), kultura wielbarska (I – V w. n.e.), kultura lateńska (V w. p.n.e. – I w. n.e.)
Najnowsze odkrycia i wyniki badań na temat epoki żelaza opublikowane na stronie miesięcznika Archeologia Żywa
Zakończył się kolejny sezon wykopaliskowy na terenie osady kultury przeworskiej w Rzemienowicach, w czasie którego udało się odkryć dwie pokaźne konstrukcje piecowe. Nie wiadomo jednak do czego mogły one służyć. Okazuje się, że pomimo wielu lat badań, w gruncie rzeczy wciąż nie wiemy wszystkiego o życiu ludności zamieszkującej dorzecze … Czytaj więcej…
Szereg reliktów przeszłości, z późnej starożytności i średniowiecza, znalazł zespół archeologów pod Warszawą. Na polach niewielkiej miejscowości Zaborów, leżącej tuż przy granicy Puszczy Kampinoskiej, naukowcy odkryli świadectwa istnienia ważnego ośrodka osadniczego w późnej starożytności. Kompleks ten znajduje się w granicach zachodniomazowieckiego centrum metalurgii żelaza kultury … Czytaj więcej…
„Był pierwszy z cieplejszych dni tej wiosny” – wspomina Artur Rybski, członek Stowarzyszenia Weles Grupy Historyczno-Eksploracyjnej. Wraz z kolegą Mariuszem Gajewskim, po wielu godzinach bezowocnych poszukiwań, zmęczeni i pogryzieni przez owady, kierowaliśmy się w stronę zaparkowanych samochodów. To był jeden z ostatnich sygnałów jaki … Czytaj więcej…
W Laosie, na północnym krańcu Gór Annamskich, głównego pasma na Półwyspie Indochińskim, znajduje się obszar nazywany płaskowyżem Xiangkhoang. W jego regionie leży słynna Równina Dzbanów – grupa ponad stu megalitycznych stanowisk. Słynna Równina Dzbanów Nazwa równiny wywodzi się od charakterystycznych kamiennych naczyń o wielkich rozmiarach – mają one … Czytaj więcej…
W zbiorach Działu Archeologii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu znajduje się niepozorny, ale bardzo interesujący zabytek. Jest to duży fragment ceramicznego naczynia, przypuszczalnie z napisem runicznym lub jego naśladownictwem. Jest on jednym z wielu zabytków, które podziwiać można na wystawie czasowej Najcenniejsze. W 1931 roku … Czytaj więcej…
Zapraszamy do obejrzenia filmu dokumentalnego pt. „Zapomniane ślady w Puszczy” związanego z badaniami na terenie polskiej części Puszczy Białowieskiej – obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na kanale YouTube Lasów Państwowych dostępny jest od 6 kwietnia 2021 r. Film dokumentalny o charakterze popularnonaukowym, będący swego rodzaju … Czytaj więcej…
Stanowisko kultury przeworskiej we Wrzępi znane było archeologom od lat 90′. Wtedy też w ramach realizacji projektu Archeologicznego Zdjęcia Polski, na powierzchni pola odkryto bardzo liczne fragmenty naczyń zasobowych. I choć już w trakcie wykopalisk w 1995 r. natrafiono na pierwsze ślady wiązane z … Czytaj więcej…
„Tuż przed wybuchem II wojny światowej brytyjska wdowa wynajmuje domorosłego archeologa, aby zbadał tajemnicze kopce na jej posesji. Ich odkrycie wstrząśnie całym krajem.” Tak brzmi krótka zapowiedź filmu Wykopaliska, wielce oczekiwanego nie tylko przez archeologów ale i osoby, które choć raz brały udział w rzeczywistych … Czytaj więcej…
Kilkaset fragmentów naczyń ceramicznych odkryto na Śląsku w świetnie zachowanym piecu garncarskim, którego ponad 2 tys. lat temu używali Celtowie. Piec należał do jednych z ostatnich przedstawicieli tego ludu na obecnych ziemiach Polski – którzy w 2. poł. II wieku p.n.e. wyemigrowali na południe … Czytaj więcej…
Wyspy na Morzu Bałtyckim są piękne i wciąż mało znane. Skrywają wiele tajemnic. Miejscem, do którego chcielibyśmy zabrać Państwa w tym artykule, jest niezwykłe stanowisko położone na malowniczej wyspie Bornholm – letniej rowerowej „Mekce” Bałtyku. Wyspa Bornholm kojarzona jest przede wszystkim z pięknymi krajobrazami, … Czytaj więcej…
