Wybrane materiały ceramiczne kultury złockiej ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Sandomierzu (fot. M. Mroczka)

Kim byli ludzie kultury złockiej? Wyniki nowych badań Muzeum Zamkowego w Sandomierzu

Kultura złocka rozwijała się w 1. poł. III tysiąclecia p.n.e. na obszarze między Nidą a Opatówką. Jej lokalny charakter i zróżnicowane tradycje czynią ją jednym z najciekawszych zjawisk młodszej epoki kamienia w Polsce. W 2024 roku Muzeum Zamkowe w Sandomierzu rozpoczęło poświęcony jej dwuletni … Czytaj więcej…

Pozostałości dwóch z wielu pieców hutniczych odkrytych na stanowisku w Zaborowie

Nie przeworskie, lecz jastorfskie? Hutnictwo pod Zaborowem starsze o ponad 100 lat!

Na zachód od Warszawy, na terenach tzw. Mazowieckiego Centrum Metalurgicznego, archeolodzy dokonali kluczowych ustaleń. W Zaborowie piece hutnicze pracowały już w IV–III wieku p.n.e., a więc znacznie wcześniej, niż dotąd przypuszczano. Za zmianą datowania stoją analizy nasion, węgli drzewnych i gęsta siatka badań terenowych … Czytaj więcej…

Widok na cmentarzysko (fot. Adrian Chlebowski/CAŚ UW)

Idol z Argisztihinilii i nne odkrycia na Wzgórzu św. Dawida

Ogłoszono wyniki drugiego sezonu badań ormiańsko-polskiej ekspedycji w Argisztihinili, ufortyfikowanym mieście królestwa Urartu na Kaukazie Południowym. Wykopaliska domów w dzielnicy rezydencjalnej oraz cmentarzyska urnowego przyniosły nowe dane na temat codziennego życia i praktyk religijnych mieszkańców sprzed ponad 2,5 tysiąca lat. Ormiańsko-polska ekspedycja, pod kierunkiem … Czytaj więcej…

Zapinka kuszowata odkryta podczas badań jednej z osad

Starożytni Bałtowie w Puszczy Boreckiej. Duchy Prapuszczy

Mazury kojarzone są głównie z lasami i jeziorami, co niejako automatycznie otwiera konkretny wachlarz zajęć i aktywności, które można tamże uprawiać. Okazuje się jednak, że piechurzy i cykliści eksplorujący tę piękną krainę – oprócz spokoju, ciszy, kontaktu z naturą czy grzybów – mogą (przy … Czytaj więcej…

W latach 2019–2023 polsko-tunezyjska misja archeologiczna odkryła i zinwentaryzowała już setki łacińskich inskrypcji

Kapłanki i kult Ceres z Musti. Nowe polsko-tunezyjskie odkrycia!

Polsko-tunezyjski zespół badawczy odkrył i przeanalizował cztery monumentalne stele nagrobne z II–III w. n.e., należące do kobiet interpretowanych jako kapłanki bogini Ceres. Badania przeprowadzono w rejonie starożytnego Musti (el-Krib, północna Tunezja), znanego z żyznych gleb i intensywnego rolnictwa. To prawdopodobnie jeden z najlepiej udokumentowanych … Czytaj więcej…

Zbliżenie na strukturę wykopu w obrębie kurhanu K8

Zmarli chowani dwa razy? Ślady nietypowego rytuału sprzed 1000 lat w Nowym Chorowie

Na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku w Nowym Chorowie archeolodzy odkryli, że niektórzy zmarli, pierwotnie pochowani w obrządku szkieletowym, zostali po pewnym czasie ponownie wyciągnięci z grobów i poddani kremacji. Wyniki badań rzucają nowe światło na przemiany religijne i społeczne Pomorza Wschodniego w XI wieku. Nowy Chorów … Czytaj więcej…

Wyposażenie grobowe z cmentarzyska Jebel Cristal na pustyni Bayuda

Pełna życia? Polskie badania pustyni Bayuda w Sudanie

Słone paleojezioro, z którego wydobywano rzadki minerał natron, służący m.in. do mumifikacji ciał, produkcji szkła i ceramiki odkryli Polacy na pustyni Bayuda w Sudanie. W wyniku wieloletnich prac zidentyfikowali ponad 1,2 tys. nowych stanowisk archeologicznych, z czego ponad 400 w projekcie NCN. Pustynia Bayuda … Czytaj więcej…

Widok na Ostrów Lednicki (fot. M. Popek); Mapa ukazująca rozwój terytorialny pierwszego państwa piastowskiego (za: Izdebski i in. 2025)

Gwałtowna ekspansja, szybki upadek: jak runęło państwo pierwszych Piastów

Błyskawiczne powstanie państwa pierwszych Piastów mogło równie szybko doprowadzić do jego załamania. Nowe badania rzucają światło na to, jak gwałtowna eksplozja osadnictwa i eksploatacji środowiska w X-wiecznej Wielkopolsce stworzyła potęgę Piastów – i zarazem podkopała jej fundamenty. Wschodnia część Wielkopolski w drugiej połowie X … Czytaj więcej…

Pięć figurek z depozytu w San Isidro

Przedkolumbijskie „lalki” z San Isidro. Odkrycie, które zmienia obraz Mezoameryki?

Na szczycie jednego ze wzniesień w San Isidro w zachodnim Salwadorze odkryto unikatowy depozyt pięciu ceramicznych figurek datowanych na około 410–380 rok p.n.e. Odkrycie jest o tyle istotne, że podważa dotychczasowe przekonanie o izolacji kulturowej prekolumbijskiego Salwadoru. Wyraźne podobieństwa figurek z San Isidro do … Czytaj więcej…

Do rekonstrukcji grobowca wykorzystano program Blender, który pozwolił na stworzenie precyzyjnego modelu 3D (oprac. © J. Stępnik)

Zaginiony grobowiec egipskiego dostojnika. Polacy odtworzyli go cyfrowo!

Dzięki cyfrowym narzędziom polscy badacze podjęli się ambitnego zadania rekonstrukcji grobowca jednego z dostojników starożytnego Egiptu. Pomimo, że fizyczna lokalizacja grobu zaginęła, naukowcy przywrócili mu kształt – tym razem w wirtualnym świecie. To nie tylko fascynująca podróż w przeszłość, ale także przykład, jak technologie … Czytaj więcej…