Zabytek jest materialnym świadectwem historii – przekazuje wiedzę o czasach, w których powstał. Mówi nam nie tylko o ówczesnej kulturze, ale także, osiągnięciach w sztuce, nauce czy gospodarce.
Zabytek w języku potocznym to każdy wytwór działalności człowieka, będący świadectwem minionej epoki (pamiątką przeszłości). Najbardziej wartościowe zabytki, zwane przez archeologów również artefaktami, posiadają wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Jednocześnie, choć często jest kluczowym, czas ich powstania nie przesądza o ich zabytkowości. Równie często to unikatowość, czyli liczba znanych nam egzemplarzy lub przykładów danego wytworu działalności człowieka, przesądza o jego wartości.
Zabytki dzielimy na obiekty ruchome, zwane również artefaktami, oraz nieruchome. Te pierwsze są to zazwyczaj mniejsze lub większe przedmioty, takie jak ceramika, biżuteria, narzędzia, uzbrojenie etc. Do tych drugich należą wszystkie rzeczy, których nie jesteśmy w stanie przenieść ręcznie, czyli zabytkowa drobna zabudowa, budynki, obiekty archeologiczne czy całe stanowiska archeologiczne.
Nauki humanistyczne zasadniczo i nie stworzyły jednej, uniwersalnej definicji zabytku przydatnej wszystkim naukom, co powoduje szereg nieporozumień. Nawet pomimo tego, że w Europie kwestie legalne związane z zabytkami są regulowane m.in. przez Kartę Wenecką, w zależności od kraju spotykamy się z różnymi definicjami zabytków. Najważniejsze zabytki w skali światowej znajdują się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Jak długo trzeba nie wychodzić z domu, by mieć dość ulubionego serialu oraz wszystkich swoich współmieszkańców? U każdego ta granica przebiega w innym miejscu. Niezależnie jednak od tego czy jesteśmy uziemieni z powodu złamanej nogi, rekordowych opadów śniegu czy stanu epidemii związanego z rozprzestrzenianiem … Czytaj więcej…
Kamienie z zasady są anonimowe. Ten z Leźna też taki był, dopóki ktoś, kiedyś i gdzieś nie postanowił go owej anonimowości pozbawić. W zasadzie nastąpiło to dwukrotnie. Po raz pierwszy bardzo, ale to bardzo dawno temu w nieznanym nam bliżej czasie. Wtedy to, ktoś … Czytaj więcej…
W okresie wczesnego średniowiecza Wolin był ważnym centrum produkcji rzemieślniczej i handlu oraz jednym z największych emporiów handlowych ówczesnej Europy. W przekazach źródłowych występuje pod różnymi nazwami. Czasem identyfikowany jest z legendarną Winetą – grodem tak bogatym, że pycha jego mieszkańców sprowadziła na nich … Czytaj więcej…
W urnie sprzed prawie dwóch tysięcy lat oprócz kości znajdują się grot włóczni, elementy tarczy i inne metalowe przedmioty – ustalili archeolodzy dzięki zdjęciu rentgenowskiemu, które wykonali u… weterynarza. Urnę znaleźli w czasie listopadowych badań koło Kostrzyna nad Odrą. Archeolodzy z Muzeum Twierdzy Kostrzyn … Czytaj więcej…
Fragment niewielkiego instrumentu strunowego – najprawdopodobniej rebeka – odkryli archeolodzy na Ostrowie Lednickim, w jednej z siedzib pierwszych polskich władców. Podobnych średniowiecznych zabytków z terenów Polski znanych jest zaledwie dziesięć – zauważają naukowcy. „To pierwszy fragment średniowiecznego instrumentu strunowego odkryty do tej pory na … Czytaj więcej…
Ponad połowę drewnianego koła o średnicy 62 cm z zachowaną piastą zbadają archeolodzy m.in. z Muzeum w Wodzisławiu Śląskim. Według ich wstępnych hipotez, niewykluczone, że zabytek może pochodzić nawet z epoki brązu. „Przedmioty drewniane z minionych epok zachowują się stosunkowo rzadko. Odnalezienie zatem większej … Czytaj więcej…
Fragmenty zniszczonej mozaiki podłogowej, sprzed około 2 tys. lat, odkryli archeolodzy w domu dowódcy garnizonu rzymskiego, w dawnej twierdzy Apsaros, w okolicy gruzińskiego Batumi. Tego typu znaleziska to rzadkość w tym kraju – uważają naukowcy. Polsko-gruzińskie wykopaliska w rzymskim forcie Apsaros trwają od kilku … Czytaj więcej…
Obsydian, spopularyzowany w głośnym serialu „Gra o tron“ jako „smocze szkło“, miał mieć cudowne właściwości. Ta lśniąca skała w postaci szkliwa wulkanicznego budziła zainteresowanie od zawsze. Na terenie obecnej Polski pojawiła się już ponad 20 tysięcy lat temu. Obsydian i przedmioty z niego wykonywane … Czytaj więcej…
Dziesiątki grotów średniowiecznych włóczni odkrytych w jeziorze obok wyspy Ostrów Lednicki było bogato zdobionych – ustalili naukowcy w czasie najnowszych badań. Do tej pory myślano, że była to rzadsza praktyka. Broń ta trafiła do wody w czasie najazdu czeskiego w XI w. Na wyspie … Czytaj więcej…
Ponad 600 zabytków metalowych odkryto od marca wokół Jeziora Lednickiego (woj. wielkopolskie). Największą grupę stanowią monety, w tym średniowieczne. To efekt współpracy poszukiwaczy skarbów – detektorystów z archeologami z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Szeroko zakrojone badania obejmują obszar blisko 40 km kw. i … Czytaj więcej…
