Zabytek jest materialnym świadectwem historii – przekazuje wiedzę o czasach, w których powstał. Mówi nam nie tylko o ówczesnej kulturze, ale także, osiągnięciach w sztuce, nauce czy gospodarce.
Zabytek w języku potocznym to każdy wytwór działalności człowieka, będący świadectwem minionej epoki (pamiątką przeszłości). Najbardziej wartościowe zabytki, zwane przez archeologów również artefaktami, posiadają wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Jednocześnie, choć często jest kluczowym, czas ich powstania nie przesądza o ich zabytkowości. Równie często to unikatowość, czyli liczba znanych nam egzemplarzy lub przykładów danego wytworu działalności człowieka, przesądza o jego wartości.
Zabytki dzielimy na obiekty ruchome, zwane również artefaktami, oraz nieruchome. Te pierwsze są to zazwyczaj mniejsze lub większe przedmioty, takie jak ceramika, biżuteria, narzędzia, uzbrojenie etc. Do tych drugich należą wszystkie rzeczy, których nie jesteśmy w stanie przenieść ręcznie, czyli zabytkowa drobna zabudowa, budynki, obiekty archeologiczne czy całe stanowiska archeologiczne.
Nauki humanistyczne zasadniczo i nie stworzyły jednej, uniwersalnej definicji zabytku przydatnej wszystkim naukom, co powoduje szereg nieporozumień. Nawet pomimo tego, że w Europie kwestie legalne związane z zabytkami są regulowane m.in. przez Kartę Wenecką, w zależności od kraju spotykamy się z różnymi definicjami zabytków. Najważniejsze zabytki w skali światowej znajdują się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
W Nadleśnictwie Lubichowo, położonym w Borach Tucholskich, członkowie Międzywojewódzkiego Stowarzyszenia Detektorystyczno-Eksploracyjnego UNIA dokonali niezwykłego odkrycia – aż 29 rzymskich sestercji. Odnalezienie takiej liczby monet jest zaskakujące i rzadkie, zwłaszcza w Polsce. Cały proces poszukiwań i wydobycia zabytków odbywał się pod kontrolą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków … Czytaj więcej…
Figurkę przedstawiającą Buddę odkryli archeolodzy w starożytnym portowym mieście Berenike nad Morzem Czerwonym w Egipcie. To wyjątkowe odkrycie w skali całego świata śródziemnomorskiego – uważają eksperci. Jako Buddę (sankr. oświecony, przebudzony) określa się Siddharthę Gautamę (ok. 560-480 lat p.n.e.), księcia mieszkającego w północnych Indiach, … Czytaj więcej…
W maju 2022 r. na terenie Kluczkowic, gm. Opole Lubelskie, doszło do niezwykłego odkrycia archeologicznego – Pan Krzysztof Kozłowski prowadzący poszukiwania zabytków za pozwoleniem LWKZ, zgłosił odnalezienie dwóch figurek wykonanych z brązu, które określił jako „faraona” i „boginię”. Przedmioty zostały przekazane do Wojewódzkiego Urzędu … Czytaj więcej…
Badania prowadzone przez ekspertów z Uniwersytetu Warszawskiego dały odpowiedź na pytanie, z jakich materiałów wykonano tzw. szachy sandomierskie – jeden z najcenniejszych tego typu zabytków w Polsce. Wbrew wcześniejszym hipotezom unikatowy zestaw nie powstał z kości egzotycznych zwierząt. Na temat najnowszych ustaleń badawczych dotyczących … Czytaj więcej…
Zabytki z XI i XII wieku, w tym m.in. militaria, denary Bolesława Śmiałego, głowicę buławy oraz nietypowy ołowiany amulet odkryto podczas legalnych poszukiwań w Darominie w powiecie sandomierskim. Może to wskazywać, że w średniowiecznej osadzie znajdował się dwór rycerski. Badania w Darominie (gm. Wilczyce, … Czytaj więcej…
Góra Li była znana Chińczykom, jednak wieść o tym co skrywa, traktowana była jak legenda w stylu tych o królu Arturze. Było tak aż do roku 1974r., kiedy odkryto pierwsze ślady tego, co dziś nazywamy Terakotową Armią. Wtedy jednak nikt jeszcze nie przypuszczał, że … Czytaj więcej…
Dziesiątki ozdób wykonanych z brązu: naszyjniki, bransolety, nagolenniki, ozdobne szpile, a także liczne ludzkie kości, odkryto w powiecie chełmińskim (kujawsko-pomorskie). Zdaniem archeologów są to pozostałości po rytuałach ofiarnych sprzed 2,5 tys. lat. Dziś miejsce znalezisk jest osuszonym torfowiskiem przekształconym w pole uprawne, ale w … Czytaj więcej…
Umiejętność wytwarzania naczyń ceramicznych dotarła do Europy nie tylko wraz z rolnictwem z Bliskiego Wschodu, ale również z Dalekiego Wschodu poprzez Syberię i rejon Morza Kaspijskiego – dowodzi zespół naukowców w „Nature Human Behaviour”. Najwcześniejsze naczynia ceramiczne wytwarzane przez człowieka na świecie pochodzą z … Czytaj więcej…
To kolejny istotny krok w przybliżaniu naszej prehistorii! Ten fabularyzowany dokument to wędrówka po ziemiach naszego kraju i Europy przed około 4000 laty. Czas, o którym mówimy, to przejście z neolitu do epoki brązu, czyli od użytkowania kamienia do pierwszego w dziejach ludzkości metalu … Czytaj więcej…
Obecne ukształtowanie skarpy warszawskiej jest efektem wielowiekowych transformacji. Jej kształt oraz zabudowa przez wieki ulegały licznym przemianom, będącym efektem działań zarówno człowieka, jak i natury. Na pytanie, jak mógł wyglądać Zamek Królewski w dobie średniowiecza, częściowo odpowiada nowa ekspozycja prezentowana w zamkowych piwnicach! Na … Czytaj więcej…
