CELTOWIE lub inaczej Galowie czy Galatowie to grupa ludów indoeuropejskich wydzielona na podstawie kryteriów językowych. Ich początków upatruje się gdzieś ok. 1200 lat p.n.e., a zanik tej kultury związany jest ze stopniową romanizacją i migracjami, w wyniku czego między V a VIII w. n.e. ludność posługująca się celtyckim ograniczyła się głównie do Irlandii, zachodniej i północnej Wielkiej Brytanii i Bretanii. Choć dzięki rzymskim i greckim historykom znamy wiele słynnych historycznych postaci będących Celtami, to zdecydowanie najbardziej znanymi w kulturze popularnej są Asterix i Obelix.
SKĄD POCHODZĄ CELTOWIE?
Za kolebkę przyszłych Celtów uważa się region kurhanów w południowych Niemczech, między Lasem Czeskim i Renem, zasiedlony w połowie II tysiąclecia p.n.e. Na ziemiach dzisiejszej Polski wprowadzili znajomość koła garncarskiego, zaawansowanej metalurgii żelaza oraz mennictwa. Na południowe tereny obecnej Polski Celtowie przybyli ok. 2,5 tys. lat temu i znacząco wpłynęli na dalsze losy tego obszaru.
CELTOWIE A KULTURA LATEŃSKA
W literaturze naukowej spotkać się można dodatkowo z określeniem kultury lateńskiej. Nie jest ona co prawda jednoznaczna z kulturą Celtów, ale określenie to stosuje się wszędzie tam gdzie widoczne są ich wpływy. Związek danego miejsca z Celtami mógł być więc bezpośredni, jeśli założymy, że mieszkali oni w danym miejscu, albo pośredni w wyniku np. kontaktów handlowych.
CELTOWIE NA TERENACH DZISIEJSZEJ POLSKI
Ślady osadnictwa starożytnych Celtów na obszarze współczesnej Polski rejestrowane są w czterech wyraźnie wydzielających się skupiskach, w środkowej części Dolnego Śląska, na Górnym Śląsku, Zachodniej Małopolsce i Wschodniej Małopolsce. Możliwe, że odzwierciedlają one jakąś formę podziałów plemiennych. Niestety greckie i rzymskie źródła pisane nie dostarczają odpowiednio dokładnych informacji dotyczących barbarzyńców zamieszkujących teren współczesnej Środkowej Europy od V do I w. przed Chr.
SKĄD CELTOWIE WZIĘLI SIĘ W POLSCE
Wiadomym było, że na ziemie wchodzące w skład dzisiejszej Polski Celtowie przybyli z południa. Uważano, że grupy, które znalazły się w rejonie Dolnego Śląska, trafiły tam z północnych Czech. Tymczasem z najnowszych badań wynika, że było inaczej. Celtowie przybyli z obszaru Środkowego Dunaju – Moraw i Dolnej Austrii. Migracje Celtów na północ od Karpat można porównać do przemieszczania się ludności w późniejszych czasach.
CO ZAWDZIĘCZAMY CELTOM?
Celtom zawdzięczamy duży skok cywilizacyjny na naszych ziemiach. Olbrzymie nagromadzenie zabytków żelaznych na Śląsku z tego okresu wskazuje, że metalurgia była bardzo zaawansowana – uwagę zwracają kolczugi, czy broń wykonywana technikami zbliżonymi do średniowiecznych. Wraz ze sobą przynieśli również wiele żelaznych narzędzi, jak nożyce, siekiery, ciosła, pilniki, młotki czy kleszcze kowalskie, które w podobnej formie stosowano w Polsce aż do końca epoki przedindustrialnej, czyli przełomu XVIII/XIX w. Wraz z Celtami pojawiło się też koło garncarskie – dzięki temu wynalazkowi naczynia ceramiczne były wykonywane staranniej i były lepsze jakościowo.
NAJNOWSZE ODKRYCIA I BADANIA ZWIĄZANE Z CELTAMI I OPISANE NA STRONIE KWARTALNIKA ARCHEOLOGIA ŻYWA
