Zabytek jest materialnym świadectwem historii – przekazuje wiedzę o czasach, w których powstał. Mówi nam nie tylko o ówczesnej kulturze, ale także, osiągnięciach w sztuce, nauce czy gospodarce.
Zabytek w języku potocznym to każdy wytwór działalności człowieka, będący świadectwem minionej epoki (pamiątką przeszłości). Najbardziej wartościowe zabytki, zwane przez archeologów również artefaktami, posiadają wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Jednocześnie, choć często jest kluczowym, czas ich powstania nie przesądza o ich zabytkowości. Równie często to unikatowość, czyli liczba znanych nam egzemplarzy lub przykładów danego wytworu działalności człowieka, przesądza o jego wartości.
Zabytki dzielimy na obiekty ruchome, zwane również artefaktami, oraz nieruchome. Te pierwsze są to zazwyczaj mniejsze lub większe przedmioty, takie jak ceramika, biżuteria, narzędzia, uzbrojenie etc. Do tych drugich należą wszystkie rzeczy, których nie jesteśmy w stanie przenieść ręcznie, czyli zabytkowa drobna zabudowa, budynki, obiekty archeologiczne czy całe stanowiska archeologiczne.
Nauki humanistyczne zasadniczo i nie stworzyły jednej, uniwersalnej definicji zabytku przydatnej wszystkim naukom, co powoduje szereg nieporozumień. Nawet pomimo tego, że w Europie kwestie legalne związane z zabytkami są regulowane m.in. przez Kartę Wenecką, w zależności od kraju spotykamy się z różnymi definicjami zabytków. Najważniejsze zabytki w skali światowej znajdują się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Dwa bursztynowe pierścienie, misa z brązu, żelazny nóż w skórzanej pochewce z okuciami z brązu znajdowały się w grobie mężczyzny z przełomu XI i XII w., który archeolodzy odkryli w Ostrowitem (Pomorskie). Ich zdaniem był to przedstawiciel ówczesnej elity. Archeolodzy postanowili rozpocząć wykopaliska w … Czytaj więcej…
Płód znajdujący się w zmumifikowanej Egipcjance sprzed ponad dwóch tysięcy lat przetrwał do naszych czasów za sprawą bardzo nietypowego procesu rozkładu. Był on podobny do tego znanego z odkrywanych pradziejowych ciał w bagnach – uważa zespół polskich badaczy. W kwietniu 2021 r. Warszawski Projekt … Czytaj więcej…
To prezentacja w postaci cyfrowej unikatowej kolekcji egiptologicznej Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Udostępniony zbiór zabytków jest częścią dużej kolekcji ofiarowanej przez żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, wchodzącej w skład Armii Andersa, walczącej podczas II wojny światowej na Bliskim Wschodzie i stanowi jedyny tego rodzaju … Czytaj więcej…
Przeszłość leży pod nogami! Chciałbym Wam przedstawić kolejne znalezisko Stowarzyszenia Grupa Historyczno-Eksploracyjna „Weles”, czyli kamień kanelurowany. Tym razem nasz kolega Arek Kurij natrafił na niego całkowicie przypadkowo, podczas zwykłego spaceru. O tym, że Arek ma niezwykłe szczęście dowiedzieliśmy się już parę razy. Niektórym może … Czytaj więcej…
Plakietka z kości mamuta z ornamentem dołeczkowym znaleziona w Jaskini Stajnia ma 41,5 tys. lat i jest najstarszym znanym przykładem tego typu biżuterii – uważają autorzy artykułu naukowego w „Scientific Reports”. Zastrzeżenia do publikacji zgłosił jednak jeden z jej autorów. W czwartek wieczorem w … Czytaj więcej…
Unikatową złotą misę sprzed ponad 3 tys., zdobioną motywem słońca, odkryli archeolodzy na terenie pradziejowej osady w miejscowości Ebreichsdorf (Austria). Nieopodal znaleziono setki przedmiotów wykonanych z brązu. Było to miejsce kultu – komentuje dla PAP kierownik wykopalisk, polski archeolog dr Michał Sip. Wykopaliska w … Czytaj więcej…
Drewno dębowe, które wykorzystano do budowy ołtarza Wita Stwosza zostało pozyskane w roku 1479 w Puszczy Niepołomickiej, do takich wniosków skłaniają wyniki badań dendrochronologicznych – mówił PAP profesor krakowskiej ASP Jarosław Adamowicz, kierujący zespołem, który zajmował się jednym z najważniejszych gotyckich zabytków w Polsce. … Czytaj więcej…
Pradziejowe narzędzia krzemienne i ślady po ich obróbce odkryli archeolodzy na polu w Iłży (woj. mazowieckie). Wykonali je neandertalczycy około 80 tys. lat temu – uważają badacze z Uniwersytetu Warszawskiego i Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie. Na znaleziska składają się dwa noże krzemienne i … Czytaj więcej…
Powstał trójwymiarowy model unikatowej tabliczki, pokrytej tajemniczym pismem z Wyspy Wielkanocnej. Dzięki modelowi naukowcy dostrzegli symbole niewidoczne wcześniej gołym okiem. W badaniach uczestniczyło dwóch Polaków. W jednym z najbardziej odosobnionych miejsc na świecie – na Wyspie Wielkanocnej – kilkaset lat temu powstało pismo nazwane … Czytaj więcej…
Na skandynawskim cmentarzysku odkryto pierścień z wyrytym imieniem Allaha. Artefakt datowany na IX wiek skrywał wiele tajemnic. Czyją własnością był arabski pierścień z Birki i jak znalazł się na drugim końcu średniowiecznego świata? Arabski pierścień z Birki Birka, nazywana pierwszym miastem w Szwecji, jest … Czytaj więcej…
