Zmiany klimatyczne a ewolucja państwowości

Pomimo zasadniczych dowodów na krótkoterminowe skutki zmian klimatycznych, nasze zrozumienie ich długoterminowego wpływu na dzieje ludzkości wciąż jest ograniczone. Aby zgłębić to zagadnienie, naukowcy skupili się na starożytnych społeczeństwach z uwagi na mniej skomplikowane systemy ekonomiczne oraz możliwość obserwacji wzajemnych relacji zmian środowiskowych i … Czytaj więcej…

W poszukiwaniu geologicznego kontekstu znalezisk archeologicznych w Azji Środkowej

Bardzo rzadko się zdarza, by osady jaskiniowe, kryjące w sobie cenne znaleziska archeologiczne, przetrwały tysiące lat w niezmienionym kształcie. Tak właśnie jest w Jaskini Chagyrskaya w Górach Ałtaju, gdzie odkryto m.in. szczątki neandertalczyków. Geologiczny kontekst tych odkryć bada dr hab. Maciej Krajcarz z PAN. … Czytaj więcej…

Jak z próbki ziemi uzyskać DNA człowieka sprzed 25 tys. lat?

Już od jakiegoś czas wiadomo, że nawarstwienia kulturowe w jaskiniach zachowują DNA (a dokładniej eDNA, z ang. environmental DNA). Liczba sekwencji odzyskanych z osadów środowiskowych jest jednak na ogół niewielka, co utrudnia prowadzenie związanych z nimi analiz. Jednak zespół badaczy z powodzeniem pobrał trzy … Czytaj więcej…

Wiedza tajemna w starożytnej Mezopotamii

Zapisany na glinianych tabliczkach babiloński tekst Inamgiszhuranki z VII wieku p.n.e. zawiera ezoteryczne wywody, za pomocą których kapłani tłumaczyli epitety bogów o dawno zapomnianym znaczeniu. Ta wiedza tajemna była bardzo ceniona w Babilonii i Asyrii, a jej elementy mogły stanowić inspirację dla pitagorejskiej teorii liczb i … Czytaj więcej…

Nazwa Równiny Dzbanów wywodzi się od charakterystycznych kamiennych naczyń o wielkich rozmiarach

Słynna Równina Dzbanów – wreszcie wydatowana

W Laosie, na północnym krańcu Gór Annamskich, głównego pasma na Półwyspie Indochińskim, znajduje się obszar nazywany płaskowyżem Xiangkhoang. W jego regionie leży słynna Równina Dzbanów – grupa ponad stu megalitycznych stanowisk. Słynna Równina Dzbanów Nazwa równiny wywodzi się od charakterystycznych kamiennych naczyń o wielkich rozmiarach – mają one … Czytaj więcej…

Nazwa malowidła Inwestytura Zimri-Lima nawiązuje do przyjęcia władzy królewskiej w Mari przez Zimri-Lima około 1780 roku p.n.e.

Nawóz zwierzęcy jako surowiec strategiczny w królestwie Mari

Królowie Mari w trzecim i na początku drugiego tysiąclecia p.n.e. kontrolowali ważny szlak handlowy biegnący doliną Eufratu. Choć ich państwo położone było w miejscu niesprzyjającym dla rolnictwa, gospodarka królestwa Mari potrafiła wyżywić znaczną liczbę ludności. Kluczem do zrozumienia tego paradoksu jest nawóz zwierzęcy. W … Czytaj więcej…

Pochówek kobiety z nienarodzonym dzieckiem pod wschodnią platformą domu 150 (© Çatalhöyük Research Project)

Zmarli chowani w Çatalhöyük często nie byli ze sobą spokrewnieni

Dzieci, które pochowano wspólnie z osobami dorosłymi w domach w jednym z najstarszych miast świata Çatalhöyük w obecnej Turcji, nie były spokrewnione ani z nimi, ani z innymi dziećmi pochowanymi obok – wynika z badań międzynarodowego zespołu naukowców, w których uczestniczyli również Polacy. Çatalhöyük, … Czytaj więcej…

Starożytna mozaika z Pafos była krytyką chrześcijaństwa

Starożytna mozaika znajdująca się w domu pochodzącym z IV w., w centrum starożytnego miasta Pafos na Cyprze była „obrazkową” krytyką chrześcijaństwa – uważa dr hab. Marek T. Olszewski. Powstała prawdopodobnie z inspiracji neoplatończyków, którzy krytykowali wyznawców nowej religii. Nea Pafos jest jednym z najważniejszych … Czytaj więcej…

Scytowie. Władcy Wielkiego Stepu

Gdyby dominacja plemion scytyjskich na Wielkim Stepie zaczęła się po bitwie pod Grunwaldem, to zakończyłaby się we współczesnych czasach. Takie porównanie może uświadomić nam, jak trwały i żywotny był koczowniczy model kultury Scytów. Pozostałości po Scytach z różną częstotliwością spotykamy na rozległych terenach całej … Czytaj więcej…

Pismo Klinowe

Pismo klinowe – jedno z najstarszych pism na świecie

Pismo klinowe (ang. cuineform), którego używali mieszkańcy Mezopotamii ponad 5,5 tysiąca lat temu pozwala nam odkrywać nawet najdrobniejsze szczegóły ówczesnego świata. Badanie kultur, które posługiwały się pismem klinowym, to fascynujące wyzwanie. Dzięki archeologicznym odkryciom i naukowym badaniom możemy odtworzyć ich historię, kulturę i wierzenia. … Czytaj więcej…