Dolina Śmierci to zwyczajowa nazwa obecnych terenów północnych granic miasta Chojnice. W pierwszych miesiącach trwania II wojny światowej okoliczne pola były wykorzystywane przez Niemców jako miejsca egzekucji mieszkańców tego miasta i regionu. Do masowych egzekucji doszło też w styczniu 1945 r. Naukowcy szacują, że w sumie zginęło tam ponad tysiąc osób.
Wykonawca
Fundacja Przyjaciół Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Czas trwania
2020-
Datowanie
Współczesność
Finansowanie
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Dotychczasowe wpisy dotyczące projektu
Archeologia Zbrodni pomorskiej 1939
Facebook Twitter Pinterest Pojęcie „Zbrodni Pomorskiej 1939 roku” obejmuje akty eksterminacji bezpośredniej dokonane na ludności polskiej od września do grudnia 1939 r. (w niektórych miejscach do początku 1940 r.) przez oddziały Volksdeutscher Selbstschutz, przy aktywnym wsparciu Wehrmachtu i SS1)CERAN T., MAZANOWSKA I., TOMKIEWICZ M. … Czytaj więcej…
Archeologia Żywa 3 (85) 2022
„Wojna, wojna nigdy się nie zmienia…” W najnowszym numerze „Archeologii Żywej” opisujemy m.in. najstarsze konflikty i wojowników, o których zapomniała historia, wrocławski spór o piwo, wciąż widoczne ślady po II wojnie światowej i średniowieczne skarby z Trójcy k. Zawichostu. Gdzie kupić numer? Archeologia Żywa … Czytaj więcej…
Jakaś groza wieje od tych pól ponurych – Archeologia Doliny Śmierci
Istnieje niedaleko Chojnic, na polach pod Igłami, dolina, którą lud słusznie nazwał „doliną śmierci”. Z zasypanych rowów strzeleckich w 1939 r. wydobyto w 1945 roku setki pomordowanych przez Niemców Polaków. Nawet nieświadomy odbywających się tutaj niegdyś wypadków, odczuje instynktownie, iż działo się tu coś … Czytaj więcej…
Dolina Śmierci jest do dzisiaj słabo rozpoznana. To właśnie na okolicznych polach jesienią 1939 roku Niemcy dokonywali masowych rozstrzeliwań lokalnej inteligencji, osób niepełnosprawnych oraz nieliczni przedstawicieli miejscowej społeczności żydowskiej. Działania te odbywały się w ramach zaplanowanych akcji eksterminacyjnych – akcji przeciwko (polskiej) inteligencji oraz akcji T4, w ramach której eliminowano osoby niepełnosprawne. Także pod sam koniec wojny, w drugiej połowie stycznia 1945 roku, do Doliny Śmierci doprowadzono kolumnę więźniów. Tam ich zamordowano, a ciała spalono na stosie w celu zatuszowania śladów zbrodni.
Badania historyczne, archeologiczne oraz etnograficzne zaplanowane do realizacji w ramach interdyscyplinarnego projektu naukowego pt. „Archeologia Doliny Śmierci” mają pozwolić na odnalezienie różnego rodzaju źródeł pisanych, słownych, wizualnych oraz materialnych związanych z tymi wydarzeniami historycznymi.
W ramach nowego projektu, finansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, naukowcy chcą ustalić, gdzie dokładnie znajdowały się okopy i z których ich odcinków ekshumowano szczątki poległych. W tym celu skorzystają z różnych metod badawczych: lotniczego skanowania laserowego, analizy historycznych zdjęć lotniczych i zobrazowań satelitarnych, badań powierzchniowych przy użyciu wykrywaczy metali.
Tuż po zakończeniu wojny doszło tutaj do pospiesznych ekshumacji. W ich wyniku odkryto szczątki blisko 200 osób. Ciała ofiar w większości przypadków były wrzucane do rowów strzeleckich przygotowanych przez Polaków w 1939 roku na wypadek wojny. Mimo usilnych prób utrzymywania egzekucji w tajemnicy i tuszowania śladów zbrodni (część zwłok palono), lokalni mieszkańcy wiedzieli o mordach, które miały miejsce. To właśnie już w czasie II wojny światowej została ukuta nazwa Dolina Śmierci.
Powojenne prace ekshumacyjne nie były jednak badaniami stricte naukowymi. Odbywały się w pośpiechu, wiele mniejszych kości ludzkich nie podejmowano, nie wykonywano dokładnej dokumentacji fotograficznej i rysunkowej. Nowe przedsięwzięcie ma być bardziej systematyczne: pozyskane dane terenowe będą zintegrowane w systemie informacji geograficznej (GIS).
