W NAJNOWSZYM NUMERZEARCHEOLOGII ŻYWEJ

Archeologia Żywa 4 (94) 2024
  • TEMAT NUMERU
    • 04 / Czy pochodzimy od małpy?
    • 10 / Nowa „gwiazda” historii ewolucji człowieka
    • 16 / Najstarszy przejaw sztuki w Europie Środkowej? Kość z Jaskini w Dziadowej Skale
    • 22 / Neandertalczyku, spójrz mi w oczy – czyli o wyjątkowych cechach tych kopalnych ludzi
    • 30 / Początki Homo sapiens w Europie
    • 37 / Wszyscy jesteśmy migrantami
  • WYDARZENIA
    • 42 / „Godny powrót” – ekspozycja rzymskiego sygnetu zdobionego gemmą
  • ODKRYCIA
    • 44 / Polyksena z Wiązowa. Dziewczyna sprzed trzech tysięcy lat
    • 52 / Ciepłe. XVII-wieczny szaniec, bitwa dwóch Wazów i pochówki bez czaszek
  • TAJEMNICE PRZESZŁOŚCI
    • 59 / Armageddon istnieje naprawdę. Megiddo w epoce brązu
    • 64 / Bursztynowa odyseja. Część 1
    • 71 / Gdzie, jak, dlaczego i dla kogo? Handel i transport w Kanaanie ponad 3500 lat temu
    • 74 / Korzenie hieroglifów egipskich
  • ARCHEOWARSZTAT
    • 78 / Numizmaty, importy i trochę łaciny. Datowanie w archeologii. Część 3
  • POZA ARCHEOLOGIĄ
    • 84 / Łowca z młodszej epoki kamienia

Czytaj więcej…

NAJNOWSZY #KONTEKST

Gdańsk Kontekst
Prenumerata Archeologia Żywa

Reklama

Reklama

WYDANIE PAPIEROWE

Dla wszystkich miłośników tradycyjnego druku w najlepszej odsłonie

19,95

  • Bez wychodzenia z domu
  • Najwyższej jakości papier
  • Oryginalne teksty
  • 80 stron pełnych archeologii

WYDANIE CYFROWE

Dla wszystkich ceniących sobie miejsce na przeciążonych półkach

19,95

  • Bez wychodzenia z domu
  • Dostępne od zaraz
  • Dostępne wszędzie
  • Także na urządzenia mobilne

PRENUMERATA ROCZNA

Zapłać raz i czytaj cały rok! 4 numery w ciągu roku wprost do domu

79,80

  • Bez wychodzenia z domu
  • Każdy numer taniej
  • Oszczędzasz na przesyłce
  • Oszczędzasz na czasie

NAJNOWSZE WPISY

Cenny skarb monet odnaleźli Szymon i Sławomir Milewscy z SHB „Triglav” na głębokości zaledwie 5-15 cm (fot. Mateusz Sygacz)

Skarb monet z XVII w. spod Pomiechówka wywołał gorącą dyskusję!

Polskie Stowarzyszenie Poszukiwaczy „Husaria” dokonało niesamowitego odkrycia na Mazowszu dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Historyczno-Badawczym „Triglav” i Nieporęckim Stowarzyszeniem Historycznym. Wspólny wysiłek przyniósł nieoczekiwany rezultat – skarb 17 srebrnych talarów i patagonów z XVII wieku. Każda z monet stanowi przykład innego rocznika lub wzoru, a …
Wśród znalezisk znajdują się unikatowe, liczące około 5500 lat naczynia ceramiczne odkryte w jamach osadniczych, a także młodszy o tysiąc lat grób niszowy

Osada sprzed 5500 lat i młodsze cmentarzysko odkryte w Skołoszowie

Październikowe wykopaliska w Skołoszowie, prowadzone przez zespół z Uniwersytetu Rzeszowskiego, odsłoniły wyjątkowe pozostałości eneolitycznej osady i cmentarzyska. Wśród znalezisk znajdują się liczące około 5500 lat naczynia ceramiczne odkryte w jamach osadniczych, a także młodszy o tysiąc lat grób niszowy. Odkrycia przybliżają codzienne życie i …
Zadania rekonstrukcji hipotetycznego wyglądu twarzy kobiety podjął się Oscar Nilsson, szwedzki rzeźbiarz i archeolog (rekonstrukcja po lewej: oprac. Oscar Nilsson / Projekt Pień, po prawej: Mirosław Blicharski)

Pochowano ją w XVII w. z sierpem przy szyi! Oto twarz kobiety z cmentarzyska w Pniu

W 2022 roku zespół badaczy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu dokonał niezwykłego odkrycia w miejscowości Pień pod Bydgoszczą. Znaleziono tam grób młodej kobiety z XVII wieku, której pochówek zwrócił uwagę przez specyficzne elementy zabezpieczające: sierp umieszczony na szyi oraz trójkątną kłódkę na dużym …

Plakietka Jowisza odkryta przez polsko-gruziński zespół badawczy w Apsaros

W rzymskim forcie Apsaros, położonym w zachodniej Gruzji w pobliżu Batumi, archeolodzy natrafili na niezwykle rzadkie znalezisko: złotą plakietkę wotywną poświęconą Jowiszowi Dolicheńskiemu, bóstwu szczególnie czczonemu przez rzymskich żołnierzy. To wyjątkowe odkrycie potwierdza istnienie miejsca kultu w pobliżu fortu. Fort Apsaros, założony około dwóch …

NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA DOTYCZĄCE ARCHEOLOGII

Krótko co to jest archeologia?

ARCHEOLOGIA to nauka zajmująca się badaniem przeszłości ludzkości poprzez odnajdywanie, analizowanie i interpretowanie materialnych pozostałości działalności człowieka, takich jak narzędzia, budowle, sztuka i inne przedmioty. Celem archeologii jest odtworzenie i zrozumienie sposobu życia, kultury, zwyczajów oraz zmian, które miały miejsce w różnych okresach historycznych. Archeologia łączy w sobie metody nauk przyrodniczych i humanistycznych, pozwalając na różnorodne badanie przeszłości.

Czy w Polsce jest jeszcze coś do odkrycia?

Oczywiście! Każdy tydzień dostarcza nie tylko nowych wyników analiz starych badań, ale również coraz to nowe, a czasem wręcz przełomowe odkrycia. Co roku tworzymy specjalną listę „Archeologicznych Sensacji”, które stanowią podsumowanie najważniejszych odkryć polskiej archeologii.

W jaki sposób badania archeologów wspomagają prace historyków?

Mówi się, że historię piszą zwycięzcy, bo to najczęściej ich dokumenty studiują historycy. Archeologia bada jednak wszystkie materialne pozostałości po ludziach żyjących w przeszłości. Zniszczone przedmioty, zrujnowane budynki, spalone wsie, grody, osady, zapomniane miasta i cmentarzyska. W ten sposób nie tylko jesteśmy w stanie weryfikować na ile źródła historyczne mówią prawdę. Dowiadujemy się również wielu rzeczy na temat tego jak żyli „szarzy ludzie” różnych epok, o których wielkie kroniki czy traktaty najczęściej zapominają.

Czym zajmuje się archeolog?

Pracę archeologa można podzielić na dwie główne role: pracę w terenie – koncentrującą się na pracy na wykopaliskach i badaniach nieinwazyjnych, oraz pracę gabinetową, gdzie zajmuje się opracowaniem wyników prac wykopaliskowych.

Archeolodzy w firmach prywatnych koncentrują się ściśle na działalności wykopaliskowej, nadzorach archeologicznych inwestycji budowlanych oraz sporządzaniu raportów z badań. Archeolodzy zatrudnieni na uczelniach, jeśli pełnią również role dydaktyków poza prowadzeniem badań naukowych i pisaniem artykułów, kształcą kolejne pokolenia studentów. Archeolodzy zatrudnieni w urzędach ochrony zabytków zajmują się ochroną szeroko pojętego dziedzictwa kulturowego. Archeolodzy będący muzealnikami zwykle mniej czasu spędzają na wykopaliskach i badaniach naukowych, a więcej na zajmowaniu się muzealnymi zbiorami, organizacją wystaw, edukacją muzealną i szeroko pojętą popularyzacją nauki. Wszystko jednak tak naprawdę zależy od konkretnego miejsca zatrudnienia, ponieważ różne instytucje kładą różny nacisk na inne aspekty pracy.

Co trzeba zrobić żeby zostać archeologiem?

Aby zostać archeologiem, należy ukończyć studia wyższe na uniwersytecie, na kierunku archeologia. Choć są one podzielone na dwa stopnie (pierwszy trzyletni oraz drugi dwuletni), to generalnie do podjęcia pracy w zawodzie jest wymagane jedynie uzyskanie tytułu magistra. Następnie po odbyciu roku praktyk każdy uzyskuje możliwość prowadzenia samodzielnych badań wykopaliskowych.

Studia na kierunku archeologia – gdzie studiować?

W Polsce archeologię można studiować na 11 uczelniach wyższych w 10 miastach. Należą do nich: Warszawa, Kraków, Poznań, Toruń, Łódź, Wrocław, Gdańsk, Rzeszów, Szczecin i Lublin. Przy rekrutacji na pierwszym miejscu brane są zawsze historia i język obcy nowożytny, a pozostałe przedmioty zależą od uczelni, dlatego zawsze warto najpierw się upewnić co się przyda. Studia te są idealnym wyborem dla osób interesujących się przeszłością odległą i bliską, a także szeroko pojętym dziedzictwem kulturowym – zabytkami i stanowiskami archeologicznymi, zabytkami architektury, muzealnictwem, pomnikami historii a nawet kryminalistyką. Każdemu studentowi i studentce dodatkowo przyda się dobra kondycja, łatwość pisania i sprawność technologiczna. Nie są one jednak obowiązkowe!

Czy archeologia to dobry kierunek? Co robić po archeologii?

Jeśli pasjonujesz się historią i odkrywaniem przeszłości, wierzysz, że praca musi być Twoją pasją oraz nie wyobrażasz sobie pracy w ścisłych ramach czasowych i zadaniowych, to możliwe, że archeologia jest dobrym kierunkiem. Ścieżka zawodowa w archeologii nie należy jednak do najłatwiejszy i wymaga dużego samozaparcia. Nie ma w niej łatwego, wypracowanego sposobu pięcia się po szczeblach kariery zawodowej, a wyższe pozycje choć wiążą się z większą odpowiedzialnością często nie idą w parze z wiele większymi zarobkami.

Absolwenci archeologii najczęściej odnajdują pracę jako technicy w badaniach archeologicznych (naukowych lub komercyjnych, w kraju i za granicą), pracownicy laboratoriów w placówkach naukowych, muzealnicy, pracownicy urzędów ochrony zabytków czy biegli sądowi. Jednak to oczywiście tylko te najpopularniejsze! Jak w przypadku każdych studiów wyższych, ukończenie archeologii sprawia, że absolwent nie tylko zdobywa wiedzę w tej dyscyplinie naukowej, ale również podnosi swoje ogólne kwalifikacje i umiejętności. Dlatego nie należy obawiać się, że do końca życia w grę wchodzi tylko praca w muzeum lub na wykopaliskach. Możliwości są nieskończone.

Czy warto iść na archeologię? Ile zarabia dobry archeolog?

Zarobki archeologa mogą się znacznie różnić w zależności od wielu czynników, takich jak lokalizacja, doświadczenie, specjalizacja, typ instytucji, w której pracuje (np. uniwersytet, muzeum, prywatna firma konsultingowa), oraz źródła finansowania (projekty publiczne, granty naukowe, prywatne zlecenia). Z

araz po studiach w Polsce średnie zarobki archeologa mogą oscylować wokół kilku tysięcy złotych miesięcznie, choć też zależą od wyżej wymienionych czynników. Dane statystyczne wskazują, że w Polsce, średnie wynagrodzenie archeologa wynosi ok. 3600 zł brutto. W Europie zarobki również mogą być zróżnicowane, ale generalnie zawód archeologa nie jest umieszczany pośród najbardziej dochodowych. Dla wielu archeologów satysfakcja z pracy, możliwość odkrywania nieznanej nikomu przeszłości, podróżowania po całym świecie i uczestniczenia w ekscytujących projektach badawczych są równie ważne co aspekt finansowy. Jednak dodatkowo wraz z rozwojem kariery możliwości tylko się powiększają, szczególnie jeśli ktoś posiada zdolności organizacyjne w pozyskiwaniu dodatkowych źródeł finansowania.

Czym jest „Archeologia Żywa”?

Kwartalnik Archeologia Żywa to jedyne pismo popularnonaukowe w Polsce przeznaczone dla archeologów i pasjonatów tej nauki, a także specjalizacji pokrewnych. Słowem: dla wszystkich interesujących się przeszłością daleką i bliską. W końcu nie trzeba być archeologiem, by pasjonować się naszą prehistorią i historią!

Gdzie mogę kupić „Archeologię Żywą”?

Archeologię Żywą można kupić na terenie całej Polski w punktach i salonach sieci Ruch, Empik, Inmedio, Garmond-Press, Kolporter, Relay, Virgin, Discover, 1 Minute, Hubiz i Inmedio Trendy, a w wersji elektronicznej na e-Kiosk.pl. Prenumeratę czasopisma można zamówić na tej stronie internetowej.

PALEOLIT (ok. 500000 – 8000 p.n.e.)

Paleolit to pierwszy okres epoki kamienia, najstarszy i najdłuższy etap w dziejach rozwoju społeczności ludzkiej. Rozpoczyna się z chwilą pojawienia się form przedludzkich zdolnych do wytwarzania prymitywnych narzędzi i związany jest bezpośrednio z ewolucją rodzaju Homo. W historii geologicznej odpowiada epoce plejstocenu (2,58 mln – 11,0 tys. lat p.n.e.) i początkowi holocenu. Na ziemiach polskich najstarsze znaleziska datowane są na okres ok. 500 tys. lat p.n.e., zaś koniec paleolitu przypada na ok. 8 tys. lat p.n.e.

Podczas badań zarejestrowano 30 nowych stanowisk archeologicznych oraz zweryfikowano inne miejsca o potencjalnej wartości naukowej (fot. Marta Osypińska)

Polski zespół odkrył nieznane stanowiska i malowidła w Serengeti

Polscy archeolodzy dokonali niezwykłych odkryć w Tanzańskim Parku Narodowym Serengeti, identyfikując ponad 30 cennych stanowisk archeologicznych, w tym nieznane wcześniej malowidła naskalne, fragmenty ceramiki i narzędzi kamiennych. Badania, które są pierwszymi polskimi pracami archeologicznymi w tym regionie, prowadzą dr hab. Marta Osypińska, prof. Uniwersytetu … Czytaj więcej…
Widok ogólny na fragment stanowiska archeologicznego, październik 2023 r. (fot. B. Bielińska-Majewska)

Obozowiska łowców z epoki kamienia zagrożone na poligonie w Toruniu

W wyniku wieloletnich badań wykopaliskowych, prowadzonych przez Muzeum Okręgowe w Toruniu w północno-wschodniej części toruńskiego poligonu wojskowego, dokonano istotnych odkryć związanych z późnym paleolitem. Badania, realizowane w latach 2015-2023 w ramach projektu „Późnopaleolityczne osadnictwo okolic Torunia – Brzoza, gm. Wielka Nieszawka”, znacząco poszerzają naszą … Czytaj więcej…

MEZOLIT (ok. 8000 – 4800 p.n.e.)

Mezolit to okres trwający od około 11 000–7 000 p.n.e. na Bliskim Wschodzie i około 8 000–4 800 p.n.e. na terenach Niżu Środkowoeuropejskiego, stanowiący stopniowe przejście od paleolitu do neolitu. Związany był z postępującymi przemianami klimatycznymi i końcem zlodowaceń.

Nie wszędzie, gdzie pojawiało się rolnictwo, miejscowa ludność szybko dostrzegała jego korzyści

Jak długo łowcy-zbieracze znad wschodniego Bałtyku opierali się rolnictwu?

Nie wszędzie, gdzie pojawiało się rolnictwo, miejscowa ludność szybko dostrzegała jego korzyści. Na terenach od dzisiejszej Litwy po Finlandię przez jakieś pół tysiąca lat łowcy-rybacy-zbieracze żyli równolegle z pierwszymi rolnikami, a światy te przenikały się bardzo powoli – wynika z analiz naukowców. Wydawać się … Czytaj więcej…
Pojawienie się w kręgu wokółbałtyckim ceramiki naczyniowej datowane jest na ok. 4700 lat p.n.e.

Umiejętność wytwarzania naczyń ceramicznych trafiła do Europy również przez Syberię i rejon Morza Kaspijskiego

Umiejętność wytwarzania naczyń ceramicznych dotarła do Europy nie tylko wraz z rolnictwem z Bliskiego Wschodu, ale również z Dalekiego Wschodu poprzez Syberię i rejon Morza Kaspijskiego – dowodzi zespół naukowców w „Nature Human Behaviour”. Najwcześniejsze naczynia ceramiczne wytwarzane przez człowieka na świecie pochodzą z … Czytaj więcej…

NEOLIT (ok. 5200 – 2300 p.n.e)

Neolit rozpoczyna się na ziemiach polskich ok 5,5 tys. lat p.n.e. Doszło wówczas do wielkiego przełomu w życiu ówczesnych społeczności, co doprowadziło do powstania pierwszych cywilizacji w basenie Morza Śródziemnego. To w neolicie zaczęto prowadzić osiadły tryb życia, upowszechniło się rolnictwo i hodowla zwierząt, umiejętność produkowania ceramiki, na szerszą skalę niż dotąd rozpoczęto eksploatację zasobów naturalnych. Epoka ta kończy ok. 2 tys. lat p.n.e wraz z rozpowszechnianiem się umiejętności produkowania pierwszych narzędzi metalowych z brązu.

Wśród znalezisk znajdują się unikatowe, liczące około 5500 lat naczynia ceramiczne odkryte w jamach osadniczych, a także młodszy o tysiąc lat grób niszowy

Osada sprzed 5500 lat i młodsze cmentarzysko odkryte w Skołoszowie

Październikowe wykopaliska w Skołoszowie, prowadzone przez zespół z Uniwersytetu Rzeszowskiego, odsłoniły wyjątkowe pozostałości eneolitycznej osady i cmentarzyska. Wśród znalezisk znajdują się liczące około 5500 lat naczynia ceramiczne odkryte w jamach osadniczych, a także młodszy o tysiąc lat grób niszowy. Odkrycia przybliżają codzienne życie i … Czytaj więcej…
Odkrycie pierwszego na Wyżynie Sandomierskiej długiego domu z okresu wczesnego neolitu (fot. Monika Bajka)

Najstarszy długi dom odkryty na Wyżynie Sandomierskiej! Ma około 7 tys. lat

W październiku 2024 roku zakończyły się fascynujące badania archeologiczne w Sandomierzu-Mokoszynie, które przyniosły odkrycia mogące zmienić nasze spojrzenie na najwcześniejsze dzieje tego regionu. Prace prowadzone przez pracownię „Trzy Epoki“ Monika Bajka z Klimontowa odsłoniły pozostałości osad sprzed tysięcy lat, w tym ślady pierwszego na … Czytaj więcej…

EPOKA BRĄZU (ok. 2300 – 700 p.n.e.)

Epoka brązu rozpoczyna się najwcześniej w Egipcie i na Bliskim Wschodzie wraz z rozpowszechnieniem się umiejętności produkcji przedmiotów brązowych – stopu miedzi z cyną. Jej początek na ziemiach dzisiejszej Polski przypada na ok. 2300 lat p.n.e. Narzędzia i przedmioty z brązu zastąpiły nieliczne miedziane, a przede wszystkim wzbogaciły zasób używanych dotąd powszechnie narzędzi krzemiennych, kamiennych, kościanych i drewnianych. Umożliwiło to poważny skok technologiczny.

Zuchy Zielona Gora

Zuchy na tropie niezwykłego odkrycia sprzed 2500 lat pod Zieloną Górą

Zuchy z Zielonogórskiego Obwodu Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej, podczas zbiórki na terenie kompleksu leśnego w Zielonej Górze-Łężycy, przypadkowo odkryły naczynia ceramiczne, które okazały się zabytkami sprzed ok. 2500 lat. Odkrycie zostało natychmiast zgłoszone podharcmistrzowi Jarosławowi Zasackiemu, który zawiadomił urząd Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Na miejscu … Czytaj więcej…
Groty strzał z doliny Tollense

Przebadano groty strzał z bitwy nad Tollense. Najeźdźcy przyszli z Bawarii?

Nowe badania znalezisk z pola bitwy w dolinie Tollense w północno-wschodnich Niemczech miały na celu ustalenie skąd przybyli wojownicy biorący udział w tym starożytnym konflikcie. Wnioski opublikowane w czasopiśmie „Antiquity”, skupiają się na analizie typów grotów strzał i ich rozmieszczeniu geograficznym w Europie Środkowej. … Czytaj więcej…

EPOKA ŻELAZA (ok. 1200 p.n.e. do XIII w.)

Epoka żelaza to czas, w którym żelazo stało się głównym surowcem w wytwarzaniu narzędzi. Jej początki datować możemy na ok. 1200 lat p.n.e. Zwiększenie się dostępności o wiele tańszych i wytrzymalszych nowych przedmiotów i narzędzi metalowych, wpłynęło pozytywnie na postęp w prawie każdej dziedzinie życia. W znaczeniu historycznym epoka żelaza trwa do dziś, a w sensie archeologicznym skończyła się w XIII w.

Zuchy Zielona Gora

Zuchy na tropie niezwykłego odkrycia sprzed 2500 lat pod Zieloną Górą

Zuchy z Zielonogórskiego Obwodu Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej, podczas zbiórki na terenie kompleksu leśnego w Zielonej Górze-Łężycy, przypadkowo odkryły naczynia ceramiczne, które okazały się zabytkami sprzed ok. 2500 lat. Odkrycie zostało natychmiast zgłoszone podharcmistrzowi Jarosławowi Zasackiemu, który zawiadomił urząd Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Na miejscu … Czytaj więcej…
Dotychczas w Polsce odkryto jedynie siedem takich naczyń, z czego tylko cztery zostały wykorzystane jako urny!

Rzymskie naczynie sprzed 2 tys. lat odkryte w Kazimierzy Wielkiej!

W trakcie wykopalisk w Kazimierzy Wielkiej (woj. świętokrzyskie) natrafiono na bardzo nietypowy pochówek z pierwszych wieków naszej ery. W grobie, obok elementów uzbrojenia typowych dla wojowników tego okresu, jako urnę na prochy użyto situli – metalowego naczynia, najprawdopodobniej importowanego z terenów Imperium Rzymskiego. To … Czytaj więcej…

STAROŻYTNOŚĆ (ok. 3500 lat p.n.e. – 476 r. n.e.)

Starożytność to najwcześniejsza epoka historyczna trwająca od wynalezienia pisma (około 4-3,5 tys. lat p.n.e.). O ile antyk miał miejsce w starożytności, to nie cała starożytność to antyk. Tradycyjnie antykiem określa się okres rozkwitu cywilizacji i kultur starożytnej Grecji i Rzymu. Dla terenów dzisiejszej Polski nie mówimy o epoce starożytności, ponieważ pierwsze źródła pisane pochodzące bezpośrednio z naszych ziem znamy dopiero ze średniowiecza. Jako koniec starożytności najczęściej podawana jest data upadku cesarstwa zachodniorzymskiego (476 r. n.e.).

Plakietka Jowisza odkryta przez polsko-gruziński zespół badawczy w Apsaros

W rzymskim forcie Apsaros, położonym w zachodniej Gruzji w pobliżu Batumi, archeolodzy natrafili na niezwykle rzadkie znalezisko: złotą plakietkę wotywną poświęconą Jowiszowi Dolicheńskiemu, bóstwu szczególnie czczonemu przez rzymskich żołnierzy. To wyjątkowe odkrycie potwierdza istnienie miejsca kultu w pobliżu fortu. Fort Apsaros, założony około dwóch … Czytaj więcej…
Knossos Kreta

Pałac Minotaura – fragment książki „Archeologia. Krótka historia”

Był rok 1894. Handlarze zabytków z ateńskiego rynku doskonale znali tego Anglika. Był niski, napastliwy i płynnie mówił po grecku. Przyjeżdżał każdego ranka, aby wolno przechadzając się od stoiska do stoiska, przeglądać zawartość niewielkich tac z pieczęciami i biżuterią. Od czasu do czasu podnosił … Czytaj więcej…

ŚREDNIOWIECZE (476–1492 r.)

Średniowiecze to epoka w historii Europy trwająca od V do XV wieku (476 – 1492 r.). Powstało na gruzach cesarstwa rzymskiego. Średniowiecze trwało ponad 1000 lat. To niemal tyle samo, co wszystkie późniejsze epoki razem wzięte. Nazwa średniowiecze w języku łacińskim brzmi media aeva, czyli wieki średnie (w lp. medium aevum). „Średnie” oznacza tu: w środku, pomiędzy. W tym przypadku – pomiędzy starożytnością a odrodzeniem antyku. Nazwa ta została epoce nadana przez uczonych i artystów renesansu.

Pochówek atypowy – „antywampiryczny” odkryty na Górze Chełmskiej

Pochówek „antywampiryczny” dziecka odkryty na Górze Chełmskiej

Podczas remontu muru ogrodzenia dawnych ogrodów biskupów unickich na Górze Chełmskiej w Chełmie archeolodzy natrafili na dwa dziecięce groby z XIII wieku. Jeden z nich wykazuje cechy pochówku, który potocznie określa się jako tzw. antywampiryczny. Góra Chełmska kryje w sobie liczne tajemnice z przeszłości. … Czytaj więcej…
Najciekawszym odkryciem jest przedmiot, który wstępnie zidentyfikowany został jako głowica średniowiecznego miecza (fot. profil Facebook LTH-K)

Głowica miecza, monety i chaty. Średniowieczne odkrycia w Staromieściu

Ziemia Lelowska to region o bogatej historii, której początki sięgają XII wieku. W ostatni weekend zakończył się kolejny etap badań archeologicznych w Staromieściu, które przyniosły niezwykłe odkrycia z okresu początków funkcjonowania dawnej osady. Prace prowadzone przez Lelowskie Towarzystwo Historyczno-Kulturalne pod kierownictwem Bartosza Karolczyka, archeologa … Czytaj więcej…

NOWOŻYTNOŚĆ (1492–1789 r.)

Nowożytność często nazywana jest epoką odkryć, nawet pomimo tego, że przez całe swoje istnienie ludzkość ciągle odkrywała coś nowego. Europejczycy poznali wtedy i podbili nowe lądy (przede wszystkim obie Ameryki), a w okresie tzw. oświecenia (XVIII w.) dokonali wielu odkryć z zakresu nauk przyrodniczych. Polska nowożytność to “złoty wiek XVI” za panowania ostatnich Jagiellonów zwieńczony ustanowieniem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, “srebrny wiek XVII” ciągłych wojen z sąsiadami i wreszcie ostateczny upadek I Rzeczypospolitej w XVIII wieku.

Cenny skarb monet odnaleźli Szymon i Sławomir Milewscy z SHB „Triglav” na głębokości zaledwie 5-15 cm (fot. Mateusz Sygacz)

Skarb monet z XVII w. spod Pomiechówka wywołał gorącą dyskusję!

Polskie Stowarzyszenie Poszukiwaczy „Husaria” dokonało niesamowitego odkrycia na Mazowszu dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Historyczno-Badawczym „Triglav” i Nieporęckim Stowarzyszeniem Historycznym. Wspólny wysiłek przyniósł nieoczekiwany rezultat – skarb 17 srebrnych talarów i patagonów z XVII wieku. Każda z monet stanowi przykład innego rocznika lub wzoru, a … Czytaj więcej…
Zadania rekonstrukcji hipotetycznego wyglądu twarzy kobiety podjął się Oscar Nilsson, szwedzki rzeźbiarz i archeolog (rekonstrukcja po lewej: oprac. Oscar Nilsson / Projekt Pień, po prawej: Mirosław Blicharski)

Pochowano ją w XVII w. z sierpem przy szyi! Oto twarz kobiety z cmentarzyska w Pniu

W 2022 roku zespół badaczy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu dokonał niezwykłego odkrycia w miejscowości Pień pod Bydgoszczą. Znaleziono tam grób młodej kobiety z XVII wieku, której pochówek zwrócił uwagę przez specyficzne elementy zabezpieczające: sierp umieszczony na szyi oraz trójkątną kłódkę na dużym … Czytaj więcej…

NOWY ŚWIAT

Nowy Świat to określenie wprowadzone w XVI wieku, w okresie wielkich odkryć geograficznych. Pod tym jednym mianem początkowo rozumiano ludy i ziemie obu Ameryk, a później objęto nim również Australię i Oceanię oraz Antarktydę. Jednocześnie znane Europejczykom od starożytności kontynenty: Europę, Azję i Afrykę zaczęto w opozycji do niego określać mianem Starego Świata.

Zagadka załamania cywilizacji Wyspy Wielkanocnej rozwiązana?

Przez wiele lat historia Rapa Nui, znanej również jako Wyspa Wielkanocna, była postrzegana jako przestroga przed ekologiczną katastrofą. Opowieść o przeludnieniu, nadmiernej eksploatacji zasobów i w konsekwencji upadku cywilizacji weszła na stałe do popularnej świadomości. Jednak najnowsze badania rzucają nowe światło na tę opowieść, … Czytaj więcej…

Czym są petroglify z Toro Muerto? Nowe ustalenia Polaków

Wzory geometryczne, linie, zygzaki, które towarzyszą wizerunkom tancerzy (danzantes) wyrytych w blokach skalnych peruwiańskiego Toro Muerto to nie węże czy pioruny, ale zapis pieśni – sugerują polscy naukowcy, analizujący sztukę naskalną sprzed 2 tys. lat. W Peru znajduje się jedno z najbogatszych w sztukę … Czytaj więcej…

Nowe oblicze Pachacámac w Peru! Odkryto 73 nienaruszone pochówki

Na stanowisku archeologicznym Pachacámac, niedaleko Limy, zespół badaczy pod kierownictwem profesora Krzysztofa Makowskiego z Papieskiego Katolickiego Uniwersytetu w Peru dokonał przełomowego odkrycia. Odsłonięto 73 nienaruszone pochówki z okresu Imperium Wari, rzucając nowe światło na złożoną historię przedhiszpańskich Andów. Odkrycia te, datowane na okres między … Czytaj więcej…

Archeologia Żywa to czasopismo o archeologii, odkryciach, badaniach, zabytkach, kulturze i historii Polski. Aktualności, artykuły i wydarzenia archeologiczne. To jedyne czasopismo popularnonaukowe w Polsce przeznaczone dla archeologów i pasjonatów tej nauki, a także specjalizacji pokrewnych.

JAK NAS WESPRZEĆ?

Nie masz czasu by odwiedzić najbliższy sklep? Nie możesz odnaleźć naszego numeru? Przestań mnożyć problemy! Spraw sobie prezent i zamów naszą prenumeratę!

PRENUMERUJ OD DZIŚ!

Nasz kwartalnik finansowany jest w pełni ze środków prywatnych. Nie otrzymujemy, oraz nie chcemy żadnego wsparcia rządowego, oznacza to jednak, że nasza działalność w całości zależy od sprzedanych egzemplarzy czyli wsparcia naszych Czytelników! Dlatego każdego pasjonata archeologii zachęcamy do okazania wsparcia finansowego w formie zamówienia rocznej prenumeraty. W ten sposób nie tylko my możemy kontynuować to co kochamy, a Wy otrzymujecie każdy numer do rąk własnych.

Tylko u nas, w jednym miejscu, znajdziesz informacje na wszelkie interesujące tematy związane z archeologią. Najnowsze odkrycia wydobyte skarby czy rozwiązane tajemnice historii. To wszystko na naszej stronie, profilach społecznościowych i w druku.

Wszelkie instytucje naukowe, firmy, a także osoby prywatne zapraszamy do współpracy z nami. Archeologia Żywa z chęcią podzieli się z naszymi Czytelnikami informacjami na temat planowanych wydarzeń, czy wynikami badań.

css.php