W NAJNOWSZYM NUMERZE „ARCHEOLOGII ŻYWEJ”

Archeologia Zywa Chrobry numer
  • TEMAT NUMERU
    • 04 / Wielkie państwo pierwszych Piastów
    • 06 / Koronacja Bolesława Chrobrego w 1025 roku
    • 14 / Gdy Gniezno było stolicą
    • 23 / Poznań Bolesława Chrobrego
    • 32 / Jak kształtowało się państwo Piastów?
    • 40 / Ciepłe. Piastowski przyczółek na Pomorzu
    • 46 / Słowianie na Północy, część 2. Władza, warownie i wojownicy
    • 55 / Nieobecne w kronikach, obecne w dziejach. Kobiety dynastii pierwszych Piastów
    • 62 / Jak wyglądał Bolesław Chrobry?
  • TAJEMNICE PRZESZŁOŚCI
    • 68 / Apollonia Iliryjska: od greckiej kolonii do zimnej wojny
    • 74 / Bursztynowa odyseja, część 3. Wśród Celtów, Greków i Rzymian
  • ARCHEOWARSZTAT
    • 79 / Kultura Missisipi. Budowniczowie kopców świątynnych
  • POZA ARCHEOLOGIĄ
    • 84 / Średniozamożna mieszkanka grodu wczesnopiastowskiego

Czytaj więcej…

JESTEŚMY RÓWNIEŻ NA YT!

Archeologia Wojny
Archeologia Prenumerata

Reklama

WYDANIE PAPIEROWE

Dla wszystkich miłośników tradycyjnego druku w najlepszej odsłonie

19,95

  • Bez wychodzenia z domu
  • Najwyższej jakości papier
  • Oryginalne teksty
  • 80 stron pełnych archeologii

WYDANIE CYFROWE

Dla wszystkich ceniących sobie miejsce na przeciążonych półkach

19,95

  • Bez wychodzenia z domu
  • Dostępne od zaraz
  • Dostępne wszędzie
  • Także na urządzenia mobilne

PRENUMERATA ROCZNA

Zapłać raz i czytaj cały rok! 4 numery w ciągu roku wprost do domu

79,80

  • Bez wychodzenia z domu
  • Każdy numer taniej
  • Oszczędzasz na przesyłce
  • Oszczędzasz na czasie

NAJNOWSZE WPISY

Slupcza Badania Archeologiczne

Zbiorowy grób sprzed ponad 3500 lat odkryty w Słupczy

W lipcu 2025 r. archeolodzy z Muzeum Zamkowego w Sandomierzu przeprowadzili ratownicze badania wykopaliskowe na stanowisku nr 92 w Słupczy (pow. sandomierski). Powodem interwencji było przypadkowe odkrycie szczątków ludzkich podczas prac polowych. Początkowo wydawało się, że grób został całkowicie zniszczony orką, jednak na głębokości …
W latach 2019–2023 polsko-tunezyjska misja archeologiczna odkryła i zinwentaryzowała już setki łacińskich inskrypcji

Kapłanki i kult Ceres z Musti. Nowe polsko-tunezyjskie odkrycia!

Polsko-tunezyjski zespół badawczy odkrył i przeanalizował cztery monumentalne stele nagrobne z II–III w. n.e., należące do kobiet interpretowanych jako kapłanki bogini Ceres. Badania przeprowadzono w rejonie starożytnego Musti (el-Krib, północna Tunezja), znanego z żyznych gleb i intensywnego rolnictwa. To prawdopodobnie jeden z najlepiej udokumentowanych …
Teren ten był od XIX wieku podejrzewany o starsze ślady osadnictwa

Zanim powstał Wodzisław Śląski. Grodzisko Słowian i starsze niż myślisz ślady myśliwych

W lipcu 2025 roku archeolodzy z Muzeum w Wodzisławiu Śląskim wrócili na teren Grodziska — zalesionego wzniesienia w północnej części miasta, od lat podejrzewanego o znacznie starsze niż średniowieczne początki osadnictwa. Choć sięgają one nawet epoki kamienia, wciąż najciekawsze jest słowiańskie grodzisko. Teren ten …
Po znalezieniu miecza, we wtorek wieczorem, odkrywca wrzucił zdjęcia na facebookową grupą poświęconą archeologii

Średniowieczny miecz odkryty w Wiśle nie należał do templariusza

W lipcu 2025 roku na warszawskim Tarchominie Andrzej Korpikiewicz natknął się na długi, zardzewiały przedmiot wystający spośród kamieni umocnienia brzegu Wisły. Po oczyszczeniu go z mułu i przyczepionych do niego organizmów, zorientował się, że trzyma w rękach dobrze zachowany późnośredniowieczny miecz. Widoczny na trzpieniu …

NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA DOTYCZĄCE ARCHEOLOGII

Krótko co to jest archeologia?

ARCHEOLOGIA to nauka zajmująca się badaniem przeszłości ludzkości poprzez odnajdywanie, analizowanie i interpretowanie materialnych pozostałości działalności człowieka, takich jak narzędzia, budowle, sztuka i inne przedmioty. Celem archeologii jest odtworzenie i zrozumienie sposobu życia, kultury, zwyczajów oraz zmian, które miały miejsce w różnych okresach historycznych. Archeologia łączy w sobie metody nauk przyrodniczych i humanistycznych, pozwalając na różnorodne badanie przeszłości.

Czy w Polsce jest jeszcze coś do odkrycia?

Oczywiście! Każdy tydzień dostarcza nie tylko nowych wyników analiz starych badań, ale również coraz to nowe, a czasem wręcz przełomowe odkrycia. Co roku tworzymy specjalną listę „Archeologicznych Sensacji”, które stanowią podsumowanie najważniejszych odkryć polskiej archeologii.

W jaki sposób badania archeologów wspomagają prace historyków?

Mówi się, że historię piszą zwycięzcy, bo to najczęściej ich dokumenty studiują historycy. Archeologia bada jednak wszystkie materialne pozostałości po ludziach żyjących w przeszłości. Zniszczone przedmioty, zrujnowane budynki, spalone wsie, grody, osady, zapomniane miasta i cmentarzyska. W ten sposób nie tylko jesteśmy w stanie weryfikować na ile źródła historyczne mówią prawdę. Dowiadujemy się również wielu rzeczy na temat tego jak żyli „szarzy ludzie” różnych epok, o których wielkie kroniki czy traktaty najczęściej zapominają.

Czym zajmuje się archeolog?

Pracę archeologa można podzielić na dwie główne role: pracę w terenie – koncentrującą się na pracy na wykopaliskach i badaniach nieinwazyjnych, oraz pracę gabinetową, gdzie zajmuje się opracowaniem wyników prac wykopaliskowych.

Archeolodzy w firmach prywatnych koncentrują się ściśle na działalności wykopaliskowej, nadzorach archeologicznych inwestycji budowlanych oraz sporządzaniu raportów z badań. Archeolodzy zatrudnieni na uczelniach, jeśli pełnią również role dydaktyków poza prowadzeniem badań naukowych i pisaniem artykułów, kształcą kolejne pokolenia studentów. Archeolodzy zatrudnieni w urzędach ochrony zabytków zajmują się ochroną szeroko pojętego dziedzictwa kulturowego. Archeolodzy będący muzealnikami zwykle mniej czasu spędzają na wykopaliskach i badaniach naukowych, a więcej na zajmowaniu się muzealnymi zbiorami, organizacją wystaw, edukacją muzealną i szeroko pojętą popularyzacją nauki. Wszystko jednak tak naprawdę zależy od konkretnego miejsca zatrudnienia, ponieważ różne instytucje kładą różny nacisk na inne aspekty pracy.

Co trzeba zrobić żeby zostać archeologiem?

Aby zostać archeologiem, należy ukończyć studia wyższe na uniwersytecie, na kierunku archeologia. Choć są one podzielone na dwa stopnie (pierwszy trzyletni oraz drugi dwuletni), to generalnie do podjęcia pracy w zawodzie jest wymagane jedynie uzyskanie tytułu magistra. Następnie po odbyciu roku praktyk każdy uzyskuje możliwość prowadzenia samodzielnych badań wykopaliskowych.

Studia na kierunku archeologia – gdzie studiować?

W Polsce archeologię można studiować na 11 uczelniach wyższych w 10 miastach. Należą do nich: Warszawa, Kraków, Poznań, Toruń, Łódź, Wrocław, Gdańsk, Rzeszów, Szczecin i Lublin. Przy rekrutacji na pierwszym miejscu brane są zawsze historia i język obcy nowożytny, a pozostałe przedmioty zależą od uczelni, dlatego zawsze warto najpierw się upewnić co się przyda. Studia te są idealnym wyborem dla osób interesujących się przeszłością odległą i bliską, a także szeroko pojętym dziedzictwem kulturowym – zabytkami i stanowiskami archeologicznymi, zabytkami architektury, muzealnictwem, pomnikami historii a nawet kryminalistyką. Każdemu studentowi i studentce dodatkowo przyda się dobra kondycja, łatwość pisania i sprawność technologiczna. Nie są one jednak obowiązkowe!

Czy archeologia to dobry kierunek? Co robić po archeologii?

Jeśli pasjonujesz się historią i odkrywaniem przeszłości, wierzysz, że praca musi być Twoją pasją oraz nie wyobrażasz sobie pracy w ścisłych ramach czasowych i zadaniowych, to możliwe, że archeologia jest dobrym kierunkiem. Ścieżka zawodowa w archeologii nie należy jednak do najłatwiejszy i wymaga dużego samozaparcia. Nie ma w niej łatwego, wypracowanego sposobu pięcia się po szczeblach kariery zawodowej, a wyższe pozycje choć wiążą się z większą odpowiedzialnością często nie idą w parze z wiele większymi zarobkami.

Absolwenci archeologii najczęściej odnajdują pracę jako technicy w badaniach archeologicznych (naukowych lub komercyjnych, w kraju i za granicą), pracownicy laboratoriów w placówkach naukowych, muzealnicy, pracownicy urzędów ochrony zabytków czy biegli sądowi. Jednak to oczywiście tylko te najpopularniejsze! Jak w przypadku każdych studiów wyższych, ukończenie archeologii sprawia, że absolwent nie tylko zdobywa wiedzę w tej dyscyplinie naukowej, ale również podnosi swoje ogólne kwalifikacje i umiejętności. Dlatego nie należy obawiać się, że do końca życia w grę wchodzi tylko praca w muzeum lub na wykopaliskach. Możliwości są nieskończone.

Czy warto iść na archeologię? Ile zarabia dobry archeolog?

Zarobki archeologa mogą się znacznie różnić w zależności od wielu czynników, takich jak lokalizacja, doświadczenie, specjalizacja, typ instytucji, w której pracuje (np. uniwersytet, muzeum, prywatna firma konsultingowa), oraz źródła finansowania (projekty publiczne, granty naukowe, prywatne zlecenia).

Zaraz po studiach w Polsce średnie zarobki archeologa mogą oscylować wokół kilku tysięcy złotych miesięcznie, choć też zależą od wyżej wymienionych czynników. Dane statystyczne wskazują, że w Polsce, średnie wynagrodzenie archeologa wynosi ok. 3600 zł brutto. W Europie zarobki również mogą być zróżnicowane, ale generalnie zawód archeologa nie jest umieszczany pośród najbardziej dochodowych. Dla wielu archeologów satysfakcja z pracy, możliwość odkrywania nieznanej nikomu przeszłości, podróżowania po całym świecie i uczestniczenia w ekscytujących projektach badawczych są równie ważne co aspekt finansowy. Jednak dodatkowo wraz z rozwojem kariery możliwości tylko się powiększają, szczególnie jeśli ktoś posiada zdolności organizacyjne w pozyskiwaniu dodatkowych źródeł finansowania.

Czym jest „Archeologia Żywa”?

Kwartalnik Archeologia Żywa to jedyne pismo popularnonaukowe w Polsce przeznaczone dla archeologów i pasjonatów tej nauki, a także specjalizacji pokrewnych. Słowem: dla wszystkich interesujących się przeszłością daleką i bliską. W końcu nie trzeba być archeologiem, by pasjonować się naszą prehistorią i historią!

Gdzie mogę kupić „Archeologię Żywą”?

Archeologię Żywą można kupić na terenie całej Polski w punktach i salonach sieci Ruch, Empik, Inmedio, Garmond-Press, Kolporter, Relay, Virgin, Discover, 1 Minute, Hubiz i Inmedio Trendy, a w wersji elektronicznej na e-Kiosk.pl. Prenumeratę czasopisma można zamówić na tej stronie internetowej.

PALEOLIT (ok. 500000 – 8000 p.n.e.)

Paleolit to pierwszy okres epoki kamienia, najstarszy i najdłuższy etap w dziejach rozwoju społeczności ludzkiej. Rozpoczyna się z chwilą pojawienia się form przedludzkich zdolnych do wytwarzania prymitywnych narzędzi i związany jest bezpośrednio z ewolucją rodzaju Homo. W historii geologicznej odpowiada epoce plejstocenu (2,58 mln – 11,0 tys. lat p.n.e.) i początkowi holocenu. Na ziemiach polskich najstarsze znaleziska datowane są na okres ok. 500 tys. lat p.n.e., zaś koniec paleolitu przypada na ok. 8 tys. lat p.n.e.

MEZOLIT (ok. 8000 – 4800 p.n.e.)

Mezolit to okres trwający od około 11 000–7 000 p.n.e. na Bliskim Wschodzie i około 8 000–4 800 p.n.e. na terenach Niżu Środkowoeuropejskiego, stanowiący stopniowe przejście od paleolitu do neolitu. Związany był z postępującymi przemianami klimatycznymi i końcem zlodowaceń.

NEOLIT (ok. 5200 – 2300 p.n.e)

Neolit rozpoczyna się na ziemiach polskich ok 5,5 tys. lat p.n.e. Doszło wówczas do wielkiego przełomu w życiu ówczesnych społeczności, co doprowadziło do powstania pierwszych cywilizacji w basenie Morza Śródziemnego. To w neolicie zaczęto prowadzić osiadły tryb życia, upowszechniło się rolnictwo i hodowla zwierząt, umiejętność produkowania ceramiki, na szerszą skalę niż dotąd rozpoczęto eksploatację zasobów naturalnych. Epoka ta kończy ok. 2 tys. lat p.n.e wraz z rozpowszechnianiem się umiejętności produkowania pierwszych narzędzi metalowych z brązu.

EPOKA BRĄZU (ok. 2300 – 700 p.n.e.)

Epoka brązu rozpoczyna się najwcześniej w Egipcie i na Bliskim Wschodzie wraz z rozpowszechnieniem się umiejętności produkcji przedmiotów brązowych – stopu miedzi z cyną. Jej początek na ziemiach dzisiejszej Polski przypada na ok. 2300 lat p.n.e. Narzędzia i przedmioty z brązu zastąpiły nieliczne miedziane, a przede wszystkim wzbogaciły zasób używanych dotąd powszechnie narzędzi krzemiennych, kamiennych, kościanych i drewnianych. Umożliwiło to poważny skok technologiczny.

EPOKA ŻELAZA (ok. 1200 p.n.e. do XIII w.)

Epoka żelaza to czas, w którym żelazo stało się głównym surowcem w wytwarzaniu narzędzi. Jej początki datować możemy na ok. 1200 lat p.n.e. Zwiększenie się dostępności o wiele tańszych i wytrzymalszych nowych przedmiotów i narzędzi metalowych, wpłynęło pozytywnie na postęp w prawie każdej dziedzinie życia. W znaczeniu historycznym epoka żelaza trwa do dziś, a w sensie archeologicznym skończyła się w XIII w.

STAROŻYTNOŚĆ (ok. 3500 lat p.n.e. – 476 r. n.e.)

Starożytność to najwcześniejsza epoka historyczna trwająca od wynalezienia pisma (około 4-3,5 tys. lat p.n.e.). O ile antyk miał miejsce w starożytności, to nie cała starożytność to antyk. Tradycyjnie antykiem określa się okres rozkwitu cywilizacji i kultur starożytnej Grecji i Rzymu. Dla terenów dzisiejszej Polski nie mówimy o epoce starożytności, ponieważ pierwsze źródła pisane pochodzące bezpośrednio z naszych ziem znamy dopiero ze średniowiecza. Jako koniec starożytności najczęściej podawana jest data upadku cesarstwa zachodniorzymskiego (476 r. n.e.).

ŚREDNIOWIECZE (476–1492 r.)

Średniowiecze to epoka w historii Europy trwająca od V do XV wieku (476 – 1492 r.). Powstało na gruzach cesarstwa rzymskiego. Średniowiecze trwało ponad 1000 lat. To niemal tyle samo, co wszystkie późniejsze epoki razem wzięte. Nazwa średniowiecze w języku łacińskim brzmi media aeva, czyli wieki średnie (w lp. medium aevum). „Średnie” oznacza tu: w środku, pomiędzy. W tym przypadku – pomiędzy starożytnością a odrodzeniem antyku. Nazwa ta została epoce nadana przez uczonych i artystów renesansu.

NOWOŻYTNOŚĆ (1492–1789 r.)

Nowożytność często nazywana jest epoką odkryć, nawet pomimo tego, że przez całe swoje istnienie ludzkość ciągle odkrywała coś nowego. Europejczycy poznali wtedy i podbili nowe lądy (przede wszystkim obie Ameryki), a w okresie tzw. oświecenia (XVIII w.) dokonali wielu odkryć z zakresu nauk przyrodniczych. Polska nowożytność to “złoty wiek XVI” za panowania ostatnich Jagiellonów zwieńczony ustanowieniem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, “srebrny wiek XVII” ciągłych wojen z sąsiadami i wreszcie ostateczny upadek I Rzeczypospolitej w XVIII wieku.

NOWY ŚWIAT

Nowy Świat to określenie wprowadzone w XVI wieku, w okresie wielkich odkryć geograficznych. Pod tym jednym mianem początkowo rozumiano ludy i ziemie obu Ameryk, a później objęto nim również Australię i Oceanię oraz Antarktydę. Jednocześnie znane Europejczykom od starożytności kontynenty: Europę, Azję i Afrykę zaczęto w opozycji do niego określać mianem Starego Świata.

Archeologia Żywa to czasopismo o archeologii, odkryciach, badaniach, zabytkach, kulturze i historii Polski. Aktualności, artykuły i wydarzenia archeologiczne. To jedyne czasopismo popularnonaukowe w Polsce przeznaczone dla archeologów i pasjonatów tej nauki, a także specjalizacji pokrewnych.

JAK NAS WESPRZEĆ?

Nie masz czasu by odwiedzić najbliższy sklep? Nie możesz odnaleźć naszego numeru? Przestań mnożyć problemy! Spraw sobie prezent i zamów naszą prenumeratę!

PRENUMERUJ OD DZIŚ!

Nasz kwartalnik finansowany jest w pełni ze środków prywatnych. Nie otrzymujemy, oraz nie chcemy żadnego wsparcia rządowego, oznacza to jednak, że nasza działalność w całości zależy od sprzedanych egzemplarzy czyli wsparcia naszych Czytelników! Dlatego wszystkie osoby interesujące się odkrywaniem przeszłości zachęcamy do okazania wsparcia finansowego w formie zamówienia rocznej prenumeraty. W ten sposób nie tylko my możemy kontynuować to co kochamy, a Wy otrzymujecie każdy numer do rąk własnych.

Tylko u nas, w jednym miejscu, znajdziesz informacje na wszelkie interesujące tematy związane z archeologią. Najnowsze odkrycia wydobyte skarby czy rozwiązane tajemnice historii. To wszystko na naszej stronie, profilach społecznościowych i w druku.

Wszelkie instytucje naukowe, firmy, a także osoby prywatne zapraszamy do współpracy z nami. Archeologia Żywa z chęcią podzieli się z naszymi Czytelnikami informacjami na temat planowanych wydarzeń, czy wynikami badań.

css.php