Tym razem Archeologia Żywa wniesie coś do tematu garderoby w przeszłości. Numer AŻ 2/2019 o wdzięcznym tytule „Nie szata zdobi człowieka“ jak zwykle odpowie na wiele pytań, z których istnienia nie zdawaliście sobie nawet sprawy.
W co ubierali się wikingowie? Czy greccy hoplici naprawdę walczyli półnadzy? Co noszono w prekolumbijskim Meksyku? Mamy i teksty o najstarszych tatuażach, butach ze złota, guzikach mundurowych i tajemniczych obrzędach religijnych Czarnego Lądu. Słowem – każdy znajdzie coś dla siebie.
Gdzie kupić numer?
Dostępny w salonach Empik, Garmond, Inmedio, Relay lub w naszym sklepie internetowym. Wesprzyj jedyne czasopismo archeologiczne w Polsce i zamów nasz numer bezpośrednio do domu lub pobierz e-wydanie.
Archeologia Żywa 2/2019 – spis treści
- 04 / W garderobie wikingów
Kamil Rabiega - 12 / Czy istnieje uniwersalny kanon piękna ciała ludzkiego?
Krzysztof Borysławski - 20 / Moda i uroda w świecie dawnych Majów
Boguchwała Tuszyńska - 28 / Znać pana po cholewach. Obuwie jako wyznacznik statusu społecznego i mody
Magdalena Konczewska - 36 / Zapisane w skórze
Natalia Maciejewska - 42 / Blask puklerzy, kirysów, przyłbic razi oko. O funkcjach uzbrojenia ochronnego greckich hoplitów
Jakub Witowski - 46 / Historia protezowania, od egipskich mumii do druku 3D
Izabela Borysławska - 50 / Starożytne piękno
Maciej Słowiński - 54 / Książęcym tropem przez pogranicze śląsko-łużyckie. Zaproszenie na SMAŻ 2019
Paweł Konczewski - 58 / Dioklecjan i pałac w Splicie
Piotr Piekarz - 66 / Baraka z głębi kamienia, czyli o niecodziennym wykorzystaniu stanowiska archeologicznego
Mariusz Drzewiecki - 74 / W Kotlinie Wielkiego Boga. O poznańskiej wyprawie w głąb algierskiej Sahary [pełny artykuł dostępny na stronie]
Paweł Polkowski - 82 / Guzik, czyli COŚ!
Grzegorz Podruczny - 84 / Brema – miasto z baśni braci Grimm
Marlena Adamczak
AŻ 2/2019 – podgląd
W garderobie wikingów
Kamil Rabiega
Od kilkunastu lat odtwórstwo związane z życiem codziennym Słowian i Wikingów cieszy się coraz większą popularnością. Dzisiaj jest ono narzędziem wizualizacji historii wczesnego średniowiecza. Pokazy żywej historii zmuszają badaczy do podjęcia dyskusji na temat rzetelności odtwarzanych elementów kultury materialnej, której jednym z najważniejszych elementów jest strój.
Czy istnieje uniwersalny kanon piękna ludzkiego ciała?
Krzysztof Borysławski
W jakim stopniu ocena piękna ciała ludzkiego jest kwestią indywidualnego poczucia estetyki (gustu), zmieniającego się w czasie i w przestrzeni, zależnego od mody, kultury danej społeczności czy warstwy społecznej? A może są jakieś uniwersalne cechy zawsze i wszędzie oceniane jako atrakcyjne?
Blask puklerzy, kirysów, przyłbic razi oko.
O funkcjach uzbrojenia ochronnego greckich hoplitów
Jakub Witowski
Dobrze zbudowani mężczyźni, dzierżący jednakowe tarcze i włócznie, których jedyne uzbrojenie ochronne stanowiły hełm i nagolennice. To obraz greckich hoplitów, jaki wyłania się z oparów kultury masowej. Czy jednak ma on coś wspólnego z rzeczywistą przeszłością?
Starożytne piękno
Maciej Słowiński
Upiększanie ciała nie jest domeną naszych czasów. Od zawsze ludzie pragnęli poprawić i uatrakcyjnić swój wygląd. Ale jakich środków używano do osiągnięcia tego celu? Przyjrzyjmy się starożytnemu Egiptowi, gdzie kult ciała był wyjątkowo silny.
Archeologia Żywa 2 (72) 2019 – słowo od redaktora naczelnego…
Wiosna to czas kiedy nie potrafię już wysiedzieć w domu i rokrocznie ruszam na wojaże. Czuję wówczas nieodpartą potrzebę osobistego odkrywania świata. Też tak macie? Z pewnością wielu z Was tak. Mam nadzieję, że inspiracje do podróży znajdujecie choć po części w naszej gazecie, i że zabieracie ją jako czasoumilacz nużących godzin spędzonych w drodze. Moje pierwsze kroki poza dom tej wiosny związane były z organizacją II Spotkania Miłośników Archeologii Żywej (SMAŻ), które odbędzie się w pierwszy weekend lata (21-23 czerwca).
Bazę główną tegorocznego SMAŻu założymy we Wleniu – uroczym miasteczku w Sudetach Zachodnich, nad którym góruje najstarszy w Polsce zamek. W trakcie spotkania ruszymy dawnymi szlakami celem obejrzenia reliktów świata Słowiańszczyzny plemiennej i jego transformacji do średniowiecznych księstw. Poza wycieczkami odbędą się warsztaty archeologii niedestrukcyjnej i prelekcje na temat archeologii i antropologii, które wygłoszą wybitni naukowcy – autorzy badań miejsc, które odwiedzimy. Uczestnicy SMAŻu będą mogli również uczestniczyć w naszej dorocznej Biesiadzie Świętojańskiej, a także w festynie średniowiecznym. Szczegółowy plan SMAŻu znajdziecie na naszej stronie internetowej i w najnowszym numerze Archeologii Żywej.
… i trochę o zawartości
O czym jeszcze można poczytać w wiosennej AŻ? Temat numeru jest związany z dążeniami ludzi do poprawiania własnej atrakcyjności. Jako pierwszy prezentujemy tekst Kamila Rabiegi na temat mody wikingów. W dalszej kolejności zawarliśmy artykuł Boguchwały Tuszyńskiej o modzie Majów. Te dwa „sztandarowe” teksty numeru rozdziela esej Krzysztofa Borysławskiego o biologicznych podstawach zjawiska atrakcyjności. Koniecznie go przeczytajcie! Jego treść pozwala bowiem zrozumieć pozorną irracjonalność ludzkich zachowań kulturowych ukierunkowanych na bycie pięknym, młodym, mądrym, wysportowanym, elokwentnym itp. Następnie prezentujemy kolejne „modowe” artykuły. Magdalena Konczewska opisuje jak buty, służące wszak do ochrony stóp przed warunkami środowiskowymi, stały się wyrazem statusu społecznego. Natalia Maciejewska przybliża zróżnicowane funkcje tatuaży, gdzie nie koniecznie były one li tylko ozdobą naszego ciała. Zaś Jakub Witowski omawia zmiany w uzbrojeniu ochronnym greckich hoplitów, na które miały wpływ również trendy w modzie panującej w starożytnej Grecji. O dawnych proteza służących nie tylko poprawieniu sprawności fizycznej ale również zatuszowaniu kalectwa pisze Izabela Borysławska. Na koniec bloku tematycznego znajdziecie Państwo kilka pomysłów autorstwa Macieja Słowińskiego na poprawę własnej urody poprzez wytworzenie kosmetyków rodem z Egiptu czasów faraonów.
Poza blokiem tematycznym prezentujemy przekrój tekstów dotyczących archeologii. Fascynującą historię niezwykłej budowli – pałacu cesarza Dioklecjana w Splicie opisuje Piotr Piekarz. Po raz kolejny zapraszamy Was w podróż do Afryki za sprawą artykułów Mariusza Drzewieckiego, omawiającego specyfikę badań archeologicznych w Sudanie i Pawła Polkowskiego, przypominającego peregrynacje polskich archeologów w Algierii. Kontynuujemy również cykl artykułów Grzegorza Podrucznego na temat artefaktów odnajdywanych w trakcie badań archeologicznych nowożytnych pobojowisk. Tym razem autor wziął na warsztat guziki.
Na koniec chciałem się podzielić pewnym kłopotem, który mnie trapi jako redaktora naczelnego. Mianowicie, klęską urodzaju naprawdę dobrych artykułów nadsyłanych do druku w naszej gazecie. Mimo najszczerszych chęci nie jesteśmy w stanie na bieżąco publikować ich wszystkich. Wyjściem z problemu jest publikowanie części materiałów w formule Open Access (otwartego dostępu) na stronie internetowej Archeologii Żywej. Czynimy to oczywiście w porozumieniu i za zgodą Autorów. Zapraszamy więc Czytelników nie tylko do lektury magazynu, ale również do regularnego odwiedzania naszej strony
Na zakończenie
Przypominamy, że na naszej stronie głównej zamieszczamy zwykle najważniejsze informacje i dłuższe artykuły. Naszą pozostałą aktywność możecie śledzić na naszym Facebooku, Twitterze i Instagramie, do czego serdecznie zachęcamy!
Życzymy miłej lektury!
Doktor habilitowany, profesor Uniwersytety Przyrodniczego we Wrocławiu. Archeolog, nauczyciel akademicki, redaktor naukowy „Archeologii Żywej”. Na co dzień pracuje w Zakładzie Antropologii Instytutu Biologii Środowiskowej UPWr. Jego zainteresowania naukowe oscylują wokół archeologii historycznej oraz wykorzystania archeologii w naukach przyrodniczych i kryminalistyce. Miłośnik niespiesznych podróży.
Absolwentka antropologii fizycznej na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu. Sekretarz redakcji Archeologii Żywej w latach 2018–2019. Szczególnym zainteresowaniem darzy etologię człowieka. Lato poświęca podróżom i wykopaliskom archeologicznym.
Archeolog, doktor nauk inżynieryjno-technicznych, popularyzator. Pierwsza osoba, z którą powinno się kontaktować w sprawie patronatów i ewentualnej współpracy z „Archeologią Żywą”. Post-doc w Katedrze Antropologii Instytutu Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół kultury materialnej późnego średniowiecza i wykorzystania nowoczesnych technologii w archeologii. Pasjonat multimediów i gier komputerowych. Prowadzący cyklu cotygodniowych popularnonaukowych webinarów pt. „Kontekst”
