Metsamor w Armenii świadkiem krwawego najazdu

Kości należące do mieszkańców starożytnego miasta, zabitych w czasie krwawego najazdu w poł. I tysiąclecia p.n.e. oraz obszerny kurhan z wieloma pochówkami – to najważniejsze znaleziska w Metsamor w Armenii dokonane przez archeologów z Uniwersytetu Warszawskiego.

Metsamor w Armenii jest jednym z najbardziej znanych stanowisk archeologicznych tego kraju. Zespół kierowany przez dr hab. Krzysztofa Jakubiaka z Instytutu Archeologii UW rozpoczął wykopaliska w tym miejscu w 2013 r. Tegoroczne badania odbyły się w sierpniu i we wrześniu. Od VIII wieku p.n.e. Metsamor wchodziło w skład królestwa Uraratu – biblijnego królestwa Ararat.

Zniszczenia z tego okresu polscy archeolodzy odkryli w poprzednich latach. W tym roku naukowcy skupili swoje wysiłki na badaniu osady, która podczas swojego istnienia była kilkukrotnie najeżdżana, a jej mieszkańcy – dziesiątkowani.

Szczególną uwagę naukowców przykuł szkielet około 30-letniej kobiety, której odcięto głowę i drugiej osoby z rozłupaną czaszką. Archeolodzy sądzą, że oboje zostali zamordowani podczas pierwszego zniszczenia osady. Był to szturm przeprowadzony przez Urartyjczyków. Jakubiak uważa, że pierwsze zniszczenia mogły być spowodowane najazdem króla Argiszti I. Tego samego, który w 782 r. p.n.e.  założył miasto Erywań – dzisiejszą stolicę Armenii.

„W tym roku mamy potwierdzenie drugiego zniszczenia osady. Udało się nam odnaleźć niepogrzebane trupy z czasów upadku Urartu, czyli z około 590 r. p.n.e. Ślady tego najazdu potwierdzają strategiczne położenie Metsamor, jako jednego z ważniejszych ośrodków w dolinie Araksu” – powiedział PAP dr hab. Jakubiak.

Badania stanowiska Metsamor w Armenii

Naukowiec podkreśla, że na uwagę zasługuje złożoność zabudowy i liczne przebudowy badanej przez jego zespół osady. „Mamy uchwycone co najmniej trzy fazy rozwoju zabudowy na stosunkowo małej powierzchni” – wskazuje. Z Urartyjczykami naukowcy wiążą też badany w tym roku kurhan. W jego płaszczu, czyli w nasypie odkryli do tej pory jeden pochówek, ale przypuszczają, że jest ich zdecydowanie więcej – być może nawet 10 o czym świadczą liczne, ale mocno zniszczone kości. Konstrukcja pochodzi z IX-VIII w. p.n.e. Kościom towarzyszyły ozdoby – paciorki z karneolu, bransolety dekorowane głowami węży wykonane z brązu a nawet trudna do zidentyfikowania złote ozdoby.

Dwie plakietki ukazują nieokreślone czteronożne dzikie zwierzęta. Na ich zadach widoczne są wyraźne dwa krzyże o zagiętych ramionach. Są one interpretowane jako jedne z najbardziej rozpoznawalnych symboli kultury Ormiańskiej. Określane jako „Ker-khach” – zagięte krzyże, lub „Areva-khach” – krzyże solarne, umieszczane są na murach kościołów a także na chaczkarach.

Metsamor jest chronionym stanowiskiem archeologicznym o statusie rezerwatu archeologicznego. Obecnie znajduje się tam również muzeum. Wykopaliska w Metsamor prowadzone są od 1965 roku. W okresie świetności od IV do II tysiąclecia p.n.e. osada zajmowała ponad 10 hektarów i otoczona była przez mury cyklopie. We wczesnym okresie żelaza od XI do IX wieku Metsamor rozrosło się do prawie 100 hektarów. Centralną część w postaci twierdzy otaczały kompleksy świątynne z siedmioma sanktuariami. W tym czasie było to jedno z najważniejszych centrów kulturowych i politycznych w dolinie Araksu. Miejsce było stale zasiedlane aż do XVII wieku.

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl