O ważnym stanowisku z późnej starożytności, leżącym w podwarszawskiej miejscowości Zaborów, pisaliśmy obszerniej już jakiś czas temu. Już wtedy zapowiadaliśmy, że trwają pracę, ale nie spodziewaliśmy się, że w ramach ich podsumowania będziemy mogli zaprezentować materiał filmowy!
Zespół osadniczy w Zaborowie składa się co najmniej z trzech stanowisk: cmentarzyska i dwóch osad ze śladami produkcji żelaza. Do tej pory uważano, że ich chronologia sięga tzw. młodszego okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich (I wiek p.n.e. ‒ IV wiek n.e.), przy czym ostatnio odkryto tam również zabytki średniowieczne.
O ile odkrywane na osadach liczne ślady produkcji żelaza świetnie wkomponowują się w to, co znamy z terenów tzw. Mazowieckiego Centrum Metalurgicznego, to najciekawsze zabytki odnaleziono jednak na cmentarzysku. Metalowe zapinki, rzymskie monety, a przede wszystkim unikatowy na skalę tej części Europy – szklany pucharek z przedstawieniami gladiatorów. Ba! Podobne przykłady ze świata policzyć można na palcach jednej ręki. Przedmioty te są zatem wyraźnymi dowodami na szerokie kontakty handlowe ówczesnych mieszkańców okolic dzisiejszego Zaborowa!
Bardzo miło zatem móc zaprezentować 30-minutowy film „CMENTARZYSKO”, w którym podsumowywane są badania archeologiczne mające miejsce w Zaborowie w 2021 roku. Badania prowadziły Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w Pruszkowie i Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Dlaczego badania w tym miejscu?
„Zastanawialiśmy się z kolegami z Uniwersytetu (Warszawskiego – przyp. redakcji) jakie stanowisko wybrać do tych badań. Musiało być ono niezniszczone, nieprzetworzone, niezagrożone przez współczesną zabudowę lub inne działania. Jednocześnie prócz tego zależało nam by jak najbliżej znajdowały się, tzw. tereny w miarę dziewicze. Co w przypadku Mazowsza oznacza wyłącznie, że w grę wchodziła Puszcza Kampinoska. Oczywiście i ona ulegała przemianom na przestrzeni ostatnich tysiącleci, natomiast wciąż nie tak bardzo jak tereny pod Pruszkowem czy obszary aglomeracji warszawskiej” – wyjaśnia w filmie Marcin Woźniak – archeolog z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego i kierownik projektu „Zaborów” .
„Takie postawiliśmy sobie podstawowe warunki, które chcieliśmy spełnić, a do tego najlepiej byłoby gdyby podstawowy rekonesans miał już miejsce. To znaczy, gdybyśmy wiedzieli czego możemy się spodziewać. A jako, że w Zaborowie były już prowadzone badania archeologiczne: wiedzieliśmy, że jest cmentarzysko wraz z osadą – pozostało nam jedynie zapytać o zgodę na badania właściciela pola” – dodaje jeszcze archeolog.
Co odkryto w trakcie najnowszych badań?
Odpowiedź na to pytanie poznacie oglądając film „CMENTARZYSKO”.
Dodatkowo, jeśli Wam mało i chcielibyście dowiedzieć się więcej o badaniach i produkcji, to w tym miejscu możecie obejrzeć rozmowę z badaczami i osobami zaangażowanymi w powstawanie dokumentu: zaczyna się ona od tego momentu.
Film CMENTARZYSKO jest jednym z filmów serii „Puszcza inspiruje” o dziedzictwie kulturowym i przyrodniczym terenów wokół Puszczy Kampinoskiej. Wszystkie filmy z tej serii mają charakter popularyzatorski i służą celom niekomercyjnym. Wsparcie organizacyjne i finansowe w realizacji serii filmów zapewnili: Gmina Leszno, Kampinoski Park Narodowy, Powiat Warszawski Zachodni.
Na koniec pozostaje dodać tylko dwie rzeczy.
Po pierwsze, co by nie było wyłącznie kadzenia i klepania się po plecach, to w przyszłości polecam zastanowić się nad tytułem, który nie tylko zdradzi więcej potencjalnemu widzowi, ale przede wszystkim umożliwi wyszukanie produkcji w Internecie.
Po drugie, pozostaje mieć nadzieję, że trend filmowego dokumentowania badań archeologicznych będzie się utrzymywać! Owe nadzieje wydają się zresztą nie bez podstaw, w związku z tym, że z roku na rok przybywa zdolnych filmowców, którzy zaczynają się interesować naszą nauką. I nie chodzi tu jedynie o wielkie produkcje jak np. „Megality. Historia sprzed 5500 lat”, czy kolejne części z cyklu „Tajemnic Początków Polski”, ale przede wszystkim właśnie te mniejsze, opowiadające o sprawach bardziej lokalnych. Jestem bowiem święcie przekonany, że nie tylko puszcza, ale również archeologia inspiruje.
Archeolog, doktor nauk inżynieryjno-technicznych, popularyzator. Pierwsza osoba, z którą powinno się kontaktować w sprawie patronatów i ewentualnej współpracy z „Archeologią Żywą”. Post-doc w Katedrze Antropologii Instytutu Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół kultury materialnej późnego średniowiecza i wykorzystania nowoczesnych technologii w archeologii. Pasjonat multimediów i gier komputerowych. Prowadzący cyklu cotygodniowych popularnonaukowych webinarów pt. „Kontekst”