10 najważniejszych odkryć polskiej archeologii 2022. Archeologiczne Sensacje 2022

Wczesnośredniowieczny Zawichost-Trójca. Pierwsze prace archeologiczne na terenie Trójcy przeprowadzono w 2020 roku. Rok później odkryto spektakularny skarb z XII w. Nikt jednak nie osiadł na laurach a badania są dalej prowadzone przez Instytut Archeologii UMCS w Lublinie wspólnie z Nadwiślańską Grupą Poszukiwawczą Stowarzyszenia „Szansa” z Annopola i firmą archeologiczną „Trzy Epoki”. Wszystko zaś relacjonowane za pomocą ich mediów społecznościowych, a także w ramach publicznych prelekcji i publikowanych artykułów.

Pasym. Miejsce, które rodziło władzę. Grodzisko z początków wczesnego średniowiecza w Pasymiu na Pojezierzu Mazurskim badane jest przez zespół z Uniwersytetu Warszawskiego. Aktywna popularyzacja wyników badań to jednak nie tylko ich profil na Facebooku, na którym podziwiać można przepiękne zabytki ze szczegółowymi opisami. W ramach badań powstają dwie publikacje książkowe: pierwsza – typowo naukowa, a druga – popularnonaukowa.

Cmentarzysko w Pniu. Cmentarzysko wczesnośredniowieczne i nowożytne w Pniu badane przez naukowców z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu badane jest już od dłuższego czasu. W 2020 roku opublikowali oni chociażby monografię stanowiska. Jednak w minionym roku znowu usłyszeliśmy o tym miejscu za sprawą unikatowego XVIII-wiecznego pochówku kobiety z sierpem na szyi i trójkątną kłódką na palcu lewej stopy. W planach są również dalsze działania związane z pochówkiem.

Cmentarze z I wojny światowej w gm. Komańcza. Celem badań zespołu z Uniwersytetu Jagiellońskiego było ustalenie, czy na pobojowiskach z czasów I wojny światowej znajdują się pochówki poległych żołnierzy. W tym samym czasie starano się ustalić lokalizację cerkwiska wraz z pobliskim cmentarzem. W ramach badań nakręcono cykl krótkich reportaży wideo, rozpoczęto prace nad wystawą czasową, współpracowano z gminą i lokalnymi instytucjami.

Nauka dla społeczeństwa, społeczeństwo dla nauki w miejscu pamięci narodowej w Łambinowicach. To projekt rozpoczęty w tym roku, a już działa na pełnych obrotach. Zespół naukowców z Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych oraz innych instytucji bada krajobrazy dawnych obozów jenieckich, przesiedleńczych oraz pracy przymusowej z różnych okresów dziejowych w Łambinowicach (dawne Lamsdorf). Wszystkie działania opisują na profilu Facebook CMJW (reportaże, archiwalia, zabytki), ale też formie wywiadów (np. w Tygodniku Powszechnym).

Grunwald. Badania pól bitwy pod Grunwaldem to już tradycja, a ogólnopolski zlot detektorystów wszedł na stałe do kalendarza imprez tego typu. Nie ma się co dziwić zatem, że i w minionym roku poszukiwacze (również z zagranicy) i naukowcy stawili się na wezwanie Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku. I choć w momencie zlotu nowa siedziba jeszcze nie była otwarta, to efekty ich wieloletnich działań, w tym setki odkrywanych militariów związanych z bitwą każdy już może podziwiać w Muzeum.

Operacja Poniec 2022. Pięcioletnia współpraca Grupy Badań Historycznych „Regiment”, gminy Poniec i WKZ Leszno ma na celu zbadanie pola bitwy pod Poniecem z 1704 roku. Publikacje książkowe i artykułów historyka Damiana Płowego opisują nie tylko historię bitwę, ale i wyniki poszukiwań. I choć większość z nominowanych również pochwalić się może organizacją ogólnopolskiego zlotu detektorystów, to miejską paradę detektorystów urządzają tylko oni! Kilkuset pasjonatów historii wojskowości i nie tylko zjechało do Ponieca, aby zaprezentować swoje stroje, pojazdy i historyczne artefakty, w tym także w epok o wiele wcześniejszych niż II wojna światowa.

Projekt Operacja Manyłowa w Bieszczadach Zachodnich. Badania archeologiczne, poszukiwania, ochrona odrestaurowanych w poprzednich latach cmentarzy, pochówki kolejnych odkrywanych żołnierzy, organizacja konferencji i wystawy czasowej. Gdybyśmy mieli opisać wszystko szczegółowo, mogłoby zabraknąć miejsca dla działań realizowanych przez Stowarzyszenie Historyczno-Eksploracyjne „Galicja”, archeologów z Fundacji Badań nad Dziedzictwem Kulturowym, Nadleśnictwo Baligród, Urząd Gminy w Baligrodzie oraz GOK w Baligrodzie.

Tuchola – poszukiwania na terenie obozu z lat 1914-1923. Stowarzyszenie Eksploracyjne „Ostroga” w minionym roku zakończyło 3-letni projekt poszukiwań na terenach obozu w Tucholi publikacją na stronie Urzędu Miejskiego w Tucholi sprawozdania prezentującego wyniki dotychczasowych działań. Nie byli oni w poszukiwaniach osamotnienie, bo do wspólnych akcji zapraszali inne stowarzyszenia. Zorganizowali również wystawę w ramach Dni Borów Tucholskich, po czym zabytki przekazali tymczasowo do izby pamięci Nadleśnictwa Tuchola. Docelowo zabytki mają trafić do placówki muzealnej w Bydgoszczy.

Poszukiwania bitwy pod Płowcami. Po miesiącach żmudnych poszukiwań na polu w Płowcach odnaleziono pierwszy zabytek, który może pochodzić z bitwy pod Płowcami. Czy uda się odkryć dzięki niemu dokładną lokalizację, to pokaże nam czas. W zeszłorocznym zlocie organizowanym przez Stowarzyszenie Poszukiwawczo Historyczne Łokietek roku uczestniczyło nie tylko prawie 200 detektorystów ze stowarzyszeń z całego kraju, ale również historycy, archeolodzy i rekonstruktorzy. Filmową relację zaś każdy mógł obejrzeć w jednym z odcinków programu „Poszukiwacze Historii”.

Premiera programu AZP+. Założenia programu AZP+ były realizowane, jako projekt w ramach Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki Nad Zabytkami na lata 2019-2022 przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. W ramach zadania, najwybitniejsi specjaliści, eksperci i naukowcy pomogli stworzyć założenia programu, który ma szanse otworzyć nowy rozdział w polskiej archeologii. Pierwszym z zapowiedzianych kroków jest zbieranie i udostępnianie wyników badań nieinwazyjnych dla wszystkich stanowisk archeologicznych. W tym przypadku to nominacja z kredytem zaufania.

Otwarcie nowego Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stęborku. Jest jak prawdziwa, także multimedialna, podróż w czasie. Wprost między walczących rycerzy. Nowa siedziba Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku to aż 3,5 tys. metrów powierzchni wystawowej. Jest tu sala konferencyjna, strefa obsługi turystów, przestrzeń biurowa. Jest także całoroczna sala, w której członkowie bractw rycerskich będą mogli ze sobą walczyć — także na oczach widzów. No i w końcu jest dosyć miejsca na prezentację wszystkich przedmiotów odkrywanych podczas corocznych poszukiwań.

Otwarcie rekonstrukcji grodziska w Tumie pod Łęczycą. Jedna z kolebek państwowości polskiej, która niegdyś w XII wieku na krótko pełniła rolę stolicy naszego kraju, doczekała się częściowej rekonstrukcji. Liderem projektu był powiat, jednak największy udział miał w nim Urząd Marszałkowski w Łodzi oraz Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi. Na ten moment wzbudza przeróżne głosy – od krytycznych po okrzyki zachwytu. Niekwestionowanym faktem jest jednak, że rekonstrukcja powstała i wzbudza zainteresowanie odwiedzających!

Premiera skarbu bydgoskiego. Skarb złotych monet z XVII w. odkryto w trakcie badań archeologicznych w 2018 roku w bydgoskiej katedrze. Świeżo po odkryciu można go było podziwiać przez jakiś czas na specjalnej wystawie w Europejskim Centrum Pieniądze, po czym zabytki trafiły do konserwacji i rozpoczęto badania. 5 lat po odkryciu, skarb został wraz z wynikami badań ponownie zaprezentowany publicznie w Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, gdzie już pozostanie na stałej wystawie.

Premiera filmu „Od Popiela do Piasta”. Autorzy filmu reżyserii Zdzisława Cozaca postarają się odpowiedzieć na szereg pytań związanych z początkami Polski? Co mówią nam legendy, a co źródła historyczne na temat Mieszka I? Co faktycznie działo się w czasach, gdy czczono u nas słowiańskie bóstwa, gdzie i kiedy Piastowie mogli dojść do władzy? To kolejna część z cyklu „Tajemnic początków Polski”. Barwne inscenizacje z udziałem grup rekonstrukcyjnych i komputerowe wizualizacje pierwszych grodów przywołają nieznane pogańskie czasy poprzedzające chrzest Mieszka I.

Miała strój bogaty, malowany w różne światy… Wystawa na Grodzisku w Sopocie, czyli w oddziale Muzeum Archeologicznego w Gdańsku poświęcona jest strojom i ozdobom kobiet z wczesnego średniowiecza w południowej części regionu Morza Bałtyckiego, gdzie przenikały się trzy tradycje: skandynawska, słowiańska i bałtyjska. To pierwsza taka wystawa gdzie prezentowane są wspólnie zabytki pochodzące z tych odmiennych kręgów kulturowych!

Przedpolska. Ziemie polskie w czasach plemiennych. Ta wystawa w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie to opowieść o tym, jak wedle aktualnego stanu wiedzy naukowej kształtowała się historia ziem polskich przed powstaniem państwa Piastów i chrztem Mieszka I. To ponad 300 eksponatów z pięciu regionów reprezentatywnych dla późniejszych dzielnic państwa piastowskiego: Wielkopolski, Małopolski, Śląska, Mazowsza i Pomorza, część pokazywana po raz pierwszy publicznie!

Mumia Tajemniczej Damy – studia i perspektywy. Nie słabną echa związane z odkryciem ogłoszonym rok temu przez zespół Warsaw Mummy Project – rzekomo pierwszej na świecie intencjonalnie wykonanej mumii kobiety w ciąży. I choć ma ono równie wielu zwolenników co przeciwników, to najnowsza wystawa w Muzeum Śląskim w Katowicach koncentruje się przede wszystkim na perspektywach podobnych badań nieinwazyjnych, a prócz tego zaprezentowało dwie rekonstrukcje wyglądu przyżyciowego Tajemniczej Damy.

Magia starożytnego Egiptu. W 200. rocznicę odczytania hieroglifów i 100. rocznicę odkrycia grobowca Tutanchamona Muzeum Narodowe w Lublinie postanowiło zaprezentować ponad 200 zabytków związanych ze światem starożytnego Egiptu! Od początków tworzenia się państwowości egipskiej po czasy, gdy Egipt stał się prowincją rzymską. Są niesamowite zabytki, jest klimat starożytnego grobowca, no i nie zabrakło prawdziwej mumii – w skrócie niezapomniane wrażenia zapewnione.

Sześć-ścian przeszłości. Skarbiec z ostrowa lednickiego. To pierwsza wystawa czasowa w nowym budynku Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Stanowi ona próbę odpowiedzi na pytania związane z genezą i postrzeganiem skarbu. Prezentowane artefakty pochodzą z archeologicznych badań wykopaliskowych prowadzonych na cmentarzyskach, osadach, grodzisku i w otulinie jeziora. Mając świadomość, że wystawa główna będzie rozbudowaną opowieścią, minimalistyczny sześcian stanowi odmienną propozycję skupiającą się na samych zabytkach.

Edukacja o lokalnym dziedzictwie archeologicznym jako czynnik procesów rozwojowych wybranych gmin w Polsce. Projekt ma na celu zbadanie tego, jak edukacja o dziedzictwie archeologicznym jest prowadzona w polskich społecznościach lokalnych i czy potencjał tego dziedzictwa jest wykorzystywany w planach rozwojowych gmin. Badania wskazują, że dziedzictwo archeologiczne jest słabo zrozumiane przez Polaków i nie jest ważne dla rozwoju lokalnego. Jednak dziedzictwo archeologiczne jest bogate i zróżnicowane i może być ważnym elementem polityki lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego.

Chemiczne ślady aktywności człowieka w jaskiniach jurajskich. Założeniem projektu jest zbadanie możliwości i ograniczeń w zastosowaniu analiz wybranych biomarkerów lipidowych oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w próbkach osadów ze stanowisk jaskiniowych do prześledzenia aktywności ludzkiej od środkowego paleolitu do czasów współczesnych. Nasza wiedza o obecności i aktywności ludzkiej w jaskiniach jest bowiem wciąż niepełna, a potencjał metod biochemicznych w archeologii niewyczerpany.

Ostatnie spojrzenie zmarłego na jezioro… Pełny tytuł projektu tłumaczy wszystko: „Ostatnie spojrzenie zmarłego na jezioro… – eschatologiczne wierzenia mieszkańców Pojezierza Mrągowskiego (od pierwszych wieków naszej ery do schyłku starożytności) i ich powiązania z środowiskiem naturalnym”. Zagadnienie to będzie opracowywane na podstawie trzech wybranych mikroregionów, w których zlokalizowane nekropole – w Samławkach, Miętkich i Kosewie, łączone z ludnością kultury bogaczewskiej i grupy olsztyńskiej.

Kobieca Północ: portret greckich kobiet W Epirze, Ilirii i Tesalii w okresie późnoklasycznym i hellenistycznym. Projekt ma na celu badanie roli i statusu kobiet w starożytnym Epirze, greckich koloniach iliryjskich i Tesalii w IV-I wieku p.n.e. Jest to coraz bardziej popularna dziedzina badań, dotycząca grupy dotychczas zmarginalizowanej zarówno przez dzisiejszych historyków i ówczesnych im ludzi. Projekt ten będzie opierał się przede wszystkim na źródłach epigraficznych, takich jak inskrypcje honoryfikacyjne, inskrypcje dotyczące wyzwolenia niewolników, inskrypcje opisujące interesy prowadzone przez kobiety, inskrypcje nagrobne i dedykacje.

Polskie królowe XV i XVI wieku jako żony i matki. Głównym celem projektu Polskie królowe XV i XVI wieku jako żony i matki jest wypełnienie widocznych braków w zakresie realizacji badań podstawowych na temat kobiet panujących w Rzeczypospolitej w okresie jej największego rozkwitu oraz podjęcie próby odnalezienia ich roli i wpływu na dzieje polityczne, rozwój społeczny i kulturalny tego obszaru. Elementem równie ważnym wpisującym się w nurt badań nad rodziną wieków dawnych, będzie próba uchwycenia sposobu w jaki funkcjonowała rodzina królewska w Rzeczypospolitej XV i XVI wieku.

Historia, której nie było. Agnieszka Jankowiak-Maik (znana w internecie jako Babka od Histy) w lekki sposób pisze o niezwykłych meandrach polskiej historii: ukazuje jej drugie dno, przypomina zapomniane postacie i odkrywa przemilczane wydarzenia. Do tego bezpardonowo obnaża najgłupsze elementy polityki historycznej, która – zniekształcając rzeczywistość – do dziś realizowana jest w szkołach. Książka obala wiele popularnych mitów i pozwala spojrzeć na nasze dzieje bardziej obiektywnie. Udowadnia, że historia to nie tylko daty, ale również cała masa ciekawostek.

Archeokids. Kreatywny podręcznik młodego archeologa. Archeologia w wydaniu, jakiego jeszcze nie było. Ta książka w angażujący i radosny sposób wprowadza dzieci w świat nauki. Dostarcza mnóstwo wiedzy i podpowiada, jak przeżywać przygody we własnym domu. Wisienką na torcie jest dodatek poświęcony polskiej archeologii i mapka z polskimi skarbami archeologicznymi, zaprojektowane przez Wydawnictwo Levyz we współpracy z Archeologicznymi Warsztatami.

Przykłady strategii produkcji i użytkowania paleolitycznych oraz mezolitycznych narzędzi krzemiennych. To praca naukowa, w której dr Katarzyna Pyżewicz przedstawia wyniki swoich wieloletnich badań nad narzędziami kamiennymi używanymi przez społeczności zbieracko-łowieckie w epoce kamienia. Autorka skupia się na narzędziach z Polski, ale także porównuje je z narzędziami z innych części Europy. Opisuje również proces produkcji narzędzi kamiennych, od wyboru surowca po ich użycie i porzucenie, oraz relacje między poszczególnymi etapami produkcji.

Hieroglify egipskie. Mowa bogów. II wydanie. Żyjemy w przeświadczeniu, że tradycja i kultura europejska wywodzą się ze starożytnej Grecji i Rzymu. Zapominamy jednak o starożytnych Egipcjanach lub po prostu jesteśmy nieświadomi egipskiego pochodzenia wielu wynalazków, idei i motywów. Z podziwem patrzymy na niezrozumiałe teksty na ścianach egipskich świątyń i grobowców. A gdybyśmy spróbowali je odczytać? Zajrzenie w niezwykły świat hieroglifów umożliwia nam dr Andrzej Ćwiek.

Korabnictwo Wolina 800–1200. Książka Wojciecha Filipowiaka opowiada o korabnictwie w Wolinie i okolicach w latach 800-1200. Jest to ważna pozycja, ponieważ uzupełnia braki w wiedzy o szkutnictwie wczesnośredniowiecznych Słowian. Szczególnie biorąc pod uwagę liczne odkrycia, z których do tej pory niewiele zostało w pełni opublikowanych, a także ożywioną w ostatnich latach dyskusję nad rolą Wolina we wczesnym średniowieczu. Zawiera one również nowe, dotąd niepodejmowane badania, takie jak analizy łączników czy specyfiki elementów konstrukcyjnych.

Bursztynowe pierścienie w pochówku z XI/XII wieku w Ostrowitem. Na dwa bursztynowe pierścienie natrafiono w grobie mężczyzny z przełomu XI i XII w., który archeolodzy odkryli w Ostrowitem. Kierownik badań dr hab. Jerzy Sikora z Uniwersytetu Łódzkiego zwraca uwagę, że istotną rolę w projekcie odegrali wolontariusze związani ze Stowarzyszeniem Rozwoju Sołectwa Raciąż, Stowarzyszeniem Eksploracyjnym Ostroga z Tucholi oraz Stowarzyszeniem Historycznym Pałumika.

Średniowieczny miecz odkryty podczas wakacyjnego nurkowania. Szczepan Skibicki, pracownik Muzeum Wojska w Białymstoku na zabytek, będący wczesnośredniowiecznym mieczem, datowanym na IX-X wiek i zachowanym w stosunkowo dobrym stanie natrafił w czasie wakacyjnego, rekreacyjnego nurkowania. Przynajmniej w tym Muzeum takie cuda zdarzają się w raz na 40 lat, bowiem wtedy właśnie na inny miecz natrafiono przy pogłębianiu rzeki Supraśl.

Hiszpańska moneta wybita w Meksyku a odkryta w Czerniczynie. Poszukiwacz Tomasz Gryniewicz odnalazł nietypową srebrną monetę na polu w Czerniczynie w gminie Hrubieszów. I choć wstępne oględziny sugerowały piracką monetę z rejonu Morza Karaibskiego to dr Jacek Feduszka ostatecznie mamy do czynienia z monetą hiszpańską, wybitą na terenie Meksyku w pierwszej połowie XVII wieku, za panowania króla Hiszpanii Filipa IV.

Brązowa siekiera Tautušiaų sprzed ponad 2500 lat odkryta w Rozkopaczewie. Okrycia dokonał Adrian Siodłowski wraz żoną Karoliną – przy czynnym udziale ich 5-letniego syna Jakuba. Przeprowadzony w listopadzie rodzinny weekendowy wypad do lasu przyniósł nieoczekiwany i zaskakujący efekt, nie tylko dla odkrywców ale i dla służb konserwatorskich – siekiera z Rozkopaczewa to niezwykle rzadki zabytek archeologiczny na naszym terenie. Z Lubelszczyzny znanych jest dotychczas tylko 7 tego typu siekier.

Średniowieczny trzewik pochwy do miecza odkryty w gm. Wielka Nieszawka. Odkrycia dokonał Arkadiusz Wyrzykowski, prezes Grupy Historyczno Eksploracyjnej Weles, w trakcie jednej z ich licznych akcji poszukiwawczych. Doskonały stan zachowania zabytku pozwala określić jego chronologię na X-XI w. oraz zidentyfikować jako podtyp III b według typologii zaproponowanej przez litewskiego archeologa Vytautasa Kazakevičiusa. Jest to dopiero drugi trzewik tego typu znany z ziem polskich!

Çatalhöyük (Turcja) – odkrycie pierwsze budowli użyteczności publicznej. Çatalhöyük to jedno z najstarszych miast na świecie, dziś położone w centralnej Turcji. Miasto było zamieszkiwane nieprzerwanie przez niemal 1200 lat – pomiędzy 7100 a 5950 rokiem p.n.e. W minionym roku badacze z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odkryli nietypową konstrukcję, większą niż inne i o nietypowym wnętrzu. Prawdopodobnie jest to pierwsza budowla użyteczności publicznej w Çatalhöyük, nawet mimo tego, że znane są z innych okolicznych stanowisk. 

Ukraina – Germanie bili monety na terenach Zachodniej Ukrainy już w III w. Archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego przedstawili konkluzje, dotyczące międzynarodowego projektu badawczego na temat starożytnego mennictwa. Germanie wytwarzali monety co najmniej 200 lat wcześniej, niż do tej pory sądzono – przekonują naukowcy w filmowym podsumowaniu projektu. Zebrano dowody na początki ich mennictwa na terenach zachodniej Ukrainy w 2. poł. III w.

Castillo de Huarmey (Peru) – odkrycie Galerii Elit Rzemieślniczych. Nekropolia w Castillo de Huarmey funkcjonowała ponad 1300 lat temu i związana jest z kulturą Wari, jednym z najważniejszych imperiów przedinkaskiego Peru. W odkrytej przez zespół z Uniwersytetu Warszawskiego całkowicie nieznanej dotąd części cmentarzyska pochowano bogato wyposażonych wybitnych rzemieślników, którzy pracowali na dworze władców Wari. Szybko okrzyknięto ją Galerią Elitarnych Rzemieślników i zdobyła światowy rozgłos!

Basen Letti (Sudan) – udomowienie bydła mogło nastąpić też we Wschodniej Afryce. Około 10 tys. lat temu ludzie udomowili bydło w rejonie Środkowego Nilu w dzisiejszym Sudanie – takie są wstępne wnioski naukowców z PAN. Do tej pory sądzono, że do wschodniej Afryki trafiło z obszarów Turcji i Iraku. Choć wciąż badacze czekają na precyzyjne wyniki datowań, wszystko wskazuje na to, że chodzi o okres znacznie poprzedzający 5 tysiąclecie p.n.e. – powszechnie akceptowaną datę wprowadzenia udomowionego bydła z Bliskiego Wschodu. Oznaczałoby to, że do udomowienia doszło lokalnie.

Tell Atrib (Egipt) – odkrycie tajników produkcji egipskiego fajansu sprzed 2000 lat. Tell Atrib było ważnym ośrodkiem politycznym starożytnego Egiptu, położonym w Delcie Nilu, zaś polskie ekspedycje badawcze są w nim obecne już od ponad 25 lat. Jednak to ostatnie badania naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie ustaliły, że pył kwarcowy do produkcji cennych naczyń fajansowych, pochodził z hałd powstałych po wydobyciu złota w kopalniach położonych nawet 500 km na południe od Tell Atrib!

Kraków – odkrycie komory grobowej w kaplicy króla Jana Olbrachta. Przy okazji gruntownych prac konserwatorskich w kaplicy Jana I Olbrachta w katedrze wawelskiej badacze odkryli komorę grobową przy ścianie południowej kaplicy, a dzięki kamerze endoskopowej wpuszczonej do jej wnętrza – udało się im obejrzeć trumnę. Niestety zespołowi badawczemu nie udało się uzyskać zgody konserwatora zabytków wzgórza wawelskiego i badania musiały zostać przerwane. Udało się jednak odkryć szkielety innych osób, położonych w sąsiedztwie pochówku w trumnie i podjęte zostaną badania mające na celu ustalenie ich tożsamości.

Mirosław – odkrycie kurhanu jeźdźca lub amazonki z początków naszej ery. Cmentarzysko w Mirosławiu już od paru lat badane jest przez naukowców z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W minionym roku w kurhanie VI, natrafili oni na grób ciałopalny, wyposażony m.in. w zachowaną w całości brązową ostrogę, sugerującą związek pochowanej osoby z jeździectwem. Ziemny wzgórek skrywał niezwykle interesującą konstrukcję wnętrza z kwadratowym, kamiennym brukiem otoczonym dwoma dookolnymi rowami i pierścień ze słupów drewnianych wkopanych w ziemię, wzmocnionych glinianymi ściankami.

Jaskinia Tunel Wielki – zidentyfikowanie jednych z najstarszych narzędzi krzemiennych na terenie Polski. Zespół z Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego od paru lat prowadzi badania w jaskiniach na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Dzięki interdyscyplinarnym analizom ustalili, że nie kilkadziesiąt tysięcy lat, ale około pół miliona lat mają narzędzia krzemienne odkryte ponad 50 lat temu w jaskini Tunel Wielki. Oznacza to, że są to jedne z najstarszych na obecnych ziemiach Polski wytwory rąk człowieka! 

Koziegłowy – grodzisko z XII wieku pod XV-wiecznym zamkiem. Zespół badawczy z Uniwersytetu Łódzkiego we współpracy z członkami Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historyczne Szaniec 1863 oraz Grupy Częstochowskiej „Perun”, odsłonił w trakcie badań dużą część wschodniej strony zamku, dzięki czemu udało się im ustalić rozmiary i kształt późnośredniowiecznego obiektu. I choć badania były tutaj prowadzone już w latach 60. XX wieku, to dopiero te zeszłoroczne doprowadziły do ustalenia, że zamek założono w miejscu wczesnośredniowiecznego grodziska. W przyszłości, osoby zwiedzające to miejsce będą mogły jednocześnie obejrzeć pozostałości obu tych jakże odmiennych założeń obronnych.

Gdańsk – odkrycie 1500 przedmiotów I reliktów 4 schronów na Westerplatte. Dziewiąty etap badań archeologicznych na Westerplatte, prowadzonych przez Muzeum II Wojny Światowej, trwał pięć miesięcy! Była to kontynuacja rozpoczętych rok temu poszukiwań miejsca śmierci i być może pochówku jednego z obrońców Westerplatte, legionisty Mieczysława Krzaka. I choć w tym roku nie udało się natrafić na szczątki żadnego z obrońców, to tą nominacją chcemy docenić wytrwałość badaczy – w sumie przebadano bowiem wykopaliskowo 860 metrów kwadratowych!