The Past Societies – dzieje ziem polskich od paleolitu do X w. w pigułce

Pięć tomów – ponad 1800 stron – liczy książka „The Past Societies” – synteza dziejów ludzkości od pojawienia się człowieka na obszarze obecnego państwa polskiego do 1000 roku. Poprzednie podobne wydawnictwo ukazało się ponad 30 lat temu.

AKTUALIZACJA 29.08.2020 – czas na podsumowanie

Minęły 3 lata od publikacji i niestety nie doczekaliśmy się opublikowania Past Societies w innej formie niż po angielsku i na iBooks. Wiemy, że trwają prace nad polską edycją i tyle dobrze, że tomy są cały czas w sprzedaży, bo w związku z niesłabnącą popularnością są cały czas dodrukowywane. Niestety zakup wersji drukowanej jest wciąż dla wielu zbyt dużym wydatkiem. Szczególnie jeśli myślimy o studentach archeologii. Jednocześnie uważamy, że to bardzo wartościowa pozycja i postanowiliśmy pomóc wszystkim, którzy nie załapali się na zakup wersji drukowanych, lub nie posiadają urządzeń z iOS.

Zbieramy więc dla was w jednym miejscu wszystkie teksty, które zostały udostępnione przez ich autorów na różnych serwisach społecznościowych dla akademików. Jeśli przegapiliśmy, podlinkowanie któregoś z rozdziałów będziemy wdzięczni za umieszczenie ich w komentarzach do tego wpisu.

PRZEJDŹ DO SPISU TREŚCI I LINKÓW

• TOM 1: 500,000-5,500 BC
• TOM 2: 5500-2000 BC
• TOM 3: 2000-500 BC
• TOM 4: 500 BC – 500 AD
• TOM 5: 500 AD – 1000 AD

Książka „The Past Societies” („Przeszłe społeczeństwa”) składa się z pięciu tomów. Każdy kolejny opisuje pradzieje Polski począwszy od paleolitu, okresu, w którym po raz pierwszy na obecnych ziemiach Polski pojawili się ludzie. Serię zamyka tom piąty poświęcony wczesnemu średniowieczu (do 1000 r.). Podsumowuje on pięćset lat, w trakcie których społeczności wczesnosłowiańskie przeszły od rozproszonych grup rolniczych do scentralizowanego państwa wczesnopiastowskiego.

„Teksty mają charakter nie sztywnego wykładu akademickiego, tylko raczej esejów, żeby dały się dobrze czytać” przyznał kierownik projektu, prof. Przemysław Urbańczyk z Instytutu Archeologii i Etnologii (IAiE PAN).

Prof. Urbańczyk zapytany przez PAP, do kogo adresowane jest wydawnictwo stwierdził, że nie są to wyłącznie archeolodzy czy studenci archeologii, ale też osoby zainteresowane odległą przeszłością. Dodał, że w ułatwieniu zrozumienia treści pomocne są liczne kolorowe ryciny, których jest w sumie ponad 1600.

Naukowiec powiedział, że redaktorzy tomów w swoich tekstach położyli nacisk na opisanie ludzi i procesów społecznych (czego odwzorowaniem jest również tytuł: „Przeszłe społeczeństwa”). W takim ujęciu zabytki są źródłem informacji o ludziach, nie są zaś omawianie jako takie. Takie podejście naukowiec określił jako „antropologiczne”.

Publikację wydano w języku angielskim. „Chcieliśmy, żeby te najwcześniejsze dzieje Polski były dostępne nie tylko Polakom, ale i badaczom zagranicznym właściwie na całym świecie” – podkreślił naukowiec.

W ocenie archeologa największe zmiany dotyczące polskich pradziejów dotyczą najstarszego okresu pradziejów. Teraz wiadomo, że początki pobytu człowieka na ziemiach polskich pochodzą sprzed prawie pół miliona lat – wskazał. Dodatkowo ostatnie dekady przyniosły mnóstwo nowych odkryć archeologicznych. Dlatego w konsekwencji zmieniła się nie tylko chronologia, ale wizja pradziejów i wiedza o przeszłych społeczeństwach – uważa prof. Urbańczyk.

Historia pewnej generacji

„Ktoś z historyków powiedział kiedyś, że każda generacja powinna od początku napisać historię, więc właśnie moja generacja zamyka swoje doświadczenia w tych pięciu tomach” // prof. Przemysław Urbańczyk

Redaktorami tomów są: Jacek Kabaciński, Piotr Włodarczak, Urszula Bugaj, Aleksandra Rzeszotarska-Nowakiewicz, Maciej Trzeciecki oraz Przemysław Urbańczyk (wspólnie tom piąty). Współpracowało z nimi kilkudziesięciu autorów ze środowisk uniwersyteckich i muzealnych z Krakowa, Poznania, Olsztyna, Rzeszowa i Wrocławia.

Prace nad wydawnictwem trwały ponad pięć lat. W wersji drukowanej publikacja ukazała się w nakładzie liczącym 100 (sic!) egzemplarzy¹⁾Później miało miejsce kilka dodruków. Wkrótce „Przeszłe społeczeństwa” będzie można zakupić za pośrednictwem platformy App Store w postaci iBooka.

Poprzednia kilkutomowa publikacja o podobnym charakterze i objętości – „Prahistoria ziem polskich” ukazała się w latach 1975-1981. Wydali ją pracownicy Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN (obecnie IAiE PAN, gdzie wydano właśnie „Przeszłe społeczeństwa”).

Projekt „The Past Societies. Polish Lands from the first Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages”, w ramach którego wydano tomy, został sfinansowany ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl // Szymon Zdziebłowski

The Past Societies – wnioski AŻ

Nasza Redakcja cieszy się za każdym razem gdy powstają publikacje, które w zamyśle kierowane są do szerszej publiczności. Szczególnie gdy nacisk skupiamy na opisywaniu ludzi i procesów społecznych, a nie katalogujemy zabytki i stanowiska.  Serdecznie gratulujemy, ale… zawsze jest jakieś ale…

Publikację wydrukowano w 100 egzemplarzach, przy czym jedynie 60 trafi do sprzedaży. 40 to egzemplarze autorskie. Jeden tom kosztować ma 200 zł, czyli całość ok. 1000 zł. Wersja elektroniczna jest tylko dla użytkowników iBooks, czyli użytkowników iPada, iPhona lub MacBooka, ponieważ tak została przygotowana. Cena e-wydania: 19,99 USD, czyli już całkiem rozsądnie. Rozumiemy, że „target” został ustalony na rynek zachodni, co wyraźnie widać. Wygląda jednak na to, że kierownictwo projektu stwierdziło, że studenci archeologii poradzą sobie ze skanami…

Bardzo nam przykro, że kierownicy projektu nie pomyśleli o bibliofilach, którzy pragnęliby posiadać taką książką w swoich zbiorach. Z naszego doświadczenia wiemy, że nakład tylko 100 egzemplarzy jest wyczerpany prawie całkowicie jeszcze przed sprzedażą. Odnalezienie wersji papierowej dla przeciętnego czytelnika będzie równe niemożliwemu. Dodatkowo ta kwestia iBooks. Coraz więcej osób kupuje te produkty, to prawda, ale przytłaczający procent to użytkownicy korzystający z Androidów na urządzeniach mobilnych i Windowsów na komputerach stacjonarnych.

Rozumiemy chęć dotarcia do obcojęzycznych czytelników, co wyraźnie widać. Nie powinniśmy jednak przypadkiem promować tych książek wśród przede wszystkim rodzimych czytelników?

Spis tomów i treści

The Past Societies 1: 500,000-5,500 BC

• Preface
  Jacek Kabaciński
• Chapter 1 – Changes in the natural environment in Polish territory in the Pleistocene and Early Holocene
  Paweł Socha, Dorota Nalepka, Adam Nadachowski
• Chapter 2 – Fauna and humans in the changing climate and environment of the Pleistocene and Early Holocene
  Adam Nadachowski
• Chapter 3 – The First humans. Societies of the Lower and Middle Palaeolithic
  Andrzej Wiśniewski
• Chapter 4 – The Early Upper Palaeolithic in Poland
  Andrzej Wiśniewski, Jarosław Wilczyński
• Chapter 5 – A new beginning: modern humans in Poland
  Jarosław Wilczyński
• Chapter 6 – On the peripheries of the Magdalenian world. Magdalenian hunters north of the Carpathian and Sudety Mountains
  Marta Połtowicz-Bobak
• Chapter 7 – The first hunters of the Lowland
  Jacek Kabaciński
• Chapter 8 – Hunter-gatherers in the Allerød forests
  Iwona Sobkowiak-Tabaka
• Chapter 9 – The last Late Glacial hunter-gatherers
  Iwona Sobkowiak-Tabaka
• Chapter 10 – The mutual influence and intergroup contacts of hunting and gathering communities in Polish territory between 14,000 and 6,000 cal BP
  Zofia Sulgostowska
• Chapter 11 – After the Ice Age
  Jacek Kabaciński
• Chapter 12 – Mesolithic hunter-gatherers of the Atlantic forests
  Mirosław Masojć
• Chapter 13 – Burial rituals in the Palaeolithic and Mesolithic in Polish territories
  Zofia Sulgostowska
• Chapter 14 – The symbolic world of foragers
  Tomasz Płonka

The Past Societies 2: 5500-2000 BC

• Preface
  Piotr Włodarczak
• Chapter 1 – The first farmers from the south – Linear Pottery culture
  Agnieszka Czekaj-Zastawny
• Chapter 2 – The Danubian world and the dawn of the metal ages
  Sławomir Kadrow
• Chapter 3 – Hunter-gatherers and the first farmers
  Agnieszka Czekaj-Zastawny, Jacek Kabaciński
• Chapter 4 – Ubiquitous settlers, consequent farmers, and monument builders
  Marek Nowak
• Chapter 5 – From south to north. Baden culture people and their neighbours
  Agnieszka Przybył
• Chapter 6 – Collective graves, flint axes, and cows. The people of Globular Amphora culture on the Vistula and Odra
  Marzena Szmyt
• Chapter 7 – Battle-axes and beakers. The Final Eneolithic societies
  Piotr Włodarczak
• Chapter 8 – Beyond the world of farmers: the Subneolithic, 4000-2000 BC
  Jarosław Sobieraj
• Chapter 9 – Dagger means power: Western Poland, 2300-2000 BC
  Urszula Bugaj
• Chapter 10 – Towards the Bronze Age in south-eastern Poland (2300-2000 BC)
  Piotr Włodarczak

The Past Societies 3: 2000-500 BC

• Chapter 1 – The Bronze Age
  Sławomir Kadrow
• Chapter 2 – Únětice metal finds from western Poland: an archaeometallurgical perspective
  Urszula Bugaj, Krzysztof Nejbert, Sławomir Ilnicki, Piotr Wieciński, Tomasz Onyszczuk, Halina Garbacz
• Chapter 3 – Małopolska at the beginning of the Bronze Age (2000-1600 BC)
  Piotr Włodarczak
• Chapter 4 – The Trzciniec culture. On the periphery of Bronze Age civilization (1800-1100 BC)
  Jacek Górski
• Chapter 5 – The birth of a new world. Barrows, warriors, and metallurgists (1600-1200/1100 BC)
  Przemysław Makarowicz
• Chapter 6 – The formation and breakdown of the Carpathian social networks – a discussion on the archaeological record from the Bronze Age Upper Vistula river.
  Marcin S. Przybyła
• Chapter 7 – The Snares of Ostensible Homogeneity. Lusatian Culture or Lusatian Urnfields?
  Maciej Kaczmarek
• Chapter 8 – Late Bronze and Early Iron Age communities in the northern part of the Polish Lowland (1000-500 BC)
  Karol Dzięgielewski
• Chapter 9 – The rise and fall of Biskupin and its counterparts
  Karol Dzięgielewski
• Chapter 10 – The Hallstatt Period in Śląsk
  Justyna Baron

The Past Societies 4: 500 BC – 500 AD

• Preface
  Aleksandra Rzeszotarska-Nowakiewicz
• Chapter 1 – Societies of the younger segment of the early Iron Age in Poland (500-250 BC)
  Karol Dzięgielewski
• Chapter 2 – The societies of West Balt Barrow culture, 500 BC-1 AD
  Mirosław J. Hoffmann, Aleksandra Rzeszotarska-Nowakiewicz
• Chapter 3 – It’s a Man’s World… Germanic societies of the Jastorf and the Przeworsk cultures in southern and central Poland (300 BC-10 AD)
  Andrzej Maciałowicz
• Chapter 4 – Pomorze in the final centuries BC
  Anna Strobin
• Chapter 5 – With gold and sword. Contacts of Celts and early Germanics in central Europe. The historical background: 3rd-1st c. BC
  Andrzej Maciałowicz, Marcin Rudnicki, Anna Strobin
• Chapter 6 – Przeworsk culture society and its long-distance contacts, AD 1-350
  Bartosz Kontny
• Chapter 7 – The society of Wielbark culture, AD 1-300
  Adam Cieśliński
• Chapter 8 – The Balt societies in Poland, 1-500 AD
  Anna Bitner-Wróblewska, Aleksandra Rzeszotarska-Nowakiewicz
• Chapter 9 – Societies in the lands of Poland, from 350 AD until 500 AD
  Judyta Rodzińska-Nowak

The Past Societies 5: 500 AD – 1000 AD

• Preface
  Przemysław Urbańczyk
• Chapter 1 – Early-Slavic culture
  Bartłomiej Szymon Szmoniewski
• Chapter 2 – Baltic communities present between 500 and 700 AD in today’s Poland
  Anna Bitner-Wróblewska, Aleksandra Rzeszotarska-Nowakiewicz
• Chapter 3 – From a tribe to a state
  Sławomir Moździoch
• Chapter 4 – Baltic communities present in today’s Polish territory between 700 and 1000 AD
  Tomasz Nowakiewicz
• Chapter 5 – Intercultural relations of the inhabitants of Polish territory in the 9th and 10th centuries
  Mateusz Bogucki
• Chapter 6 – The emergence of the territorial state
  Maciej Trzeciecki

Radosław Biel

Redaktor naczelny AŻ | Oficjalna strona

Archeolog, doktor nauk inżynieryjno-technicznych, popularyzator. Pierwsza osoba, z którą powinno się kontaktować w sprawie patronatów i ewentualnej współpracy z „Archeologią Żywą”. Post-doc w Katedrze Antropologii Instytutu Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół kultury materialnej późnego średniowiecza i wykorzystania nowoczesnych technologii w archeologii. Pasjonat multimediów i gier komputerowych. Prowadzący cyklu cotygodniowych popularnonaukowych webinarów pt. „Kontekst”