kultura ceramiki sznurowej (KCSz)

Kultura ceramiki sznurowej (w skrócie KCSz lub potocznie „sznurowcy”, a po angielsku Corded Ware culture) – to jedna z najważniejszych kultur archeologicznych eneolitu, powstała w wyniku procesów kulturowych w III tysiącleciu p.n.e. na terenach Europy Środkowej i Wschodniej. Jej nazwa pochodzi od charakterystycznych zdobień ceramiki, wykonywanych odciskaniem sznura, choć dawniej nazywano ją kulturą toporów bojowych z racji licznych kamiennych toporów znalezionych w grobach.

Kultura ceramiki sznurowej pozostawiła trwały ślad w europejskiej prehistorii, kształtując późniejsze formacje kulturowe i pozostając jednym z kluczowych elementów badawczych w rozważaniach nad wczesnymi populacjami Europy

Główne cechy kultury ceramiki sznurowej
Główne cechy kultury to pojedyncze pochówki szkieletowe pod kurhanami, w których ciała układano na boku, niekiedy posypując je ochrą. Znaleziska obejmują esowate puchary, baniaste amfory oraz wyroby kamienne – topory o kształcie przypominającym łódkę.

Skąd wzięła się kultura ceramiki sznurowej?
Etniczne i genetyczne powiązania sugerują jej związki z kulturą grobów jamowych oraz wpływ grup ze stepów czarnomorskich. W kontekście etnicznym kultura ceramiki sznurowej jest często analizowana w związku z poszukiwaniem korzeni ludności praindoeuropejskiej.

Gospodarka i osadnictwo kultury ceramiki sznurowej
Osadnictwo i gospodarka tej kultury wskazuje na osiadły tryb życia, związany z rolnictwem, choć najstarsze osady mogą odzwierciedlać wczesne fazy pasterskie. Na terenach zachodniej i północnej Europy odnaleziono ślady radła, co obala teorię o wyłącznie koczowniczym trybie życia.

Artykuły na stronie czasopisma „Archeologia Żywa” opisujące badania i odkrycia związane z kulturą ceramiki sznurowej