Homo sapiens, czyli nasz gatunek, wyłonił się około 300 tysięcy lat temu w Afryce. To tam, w zmiennych i wymagających warunkach klimatycznych, nasza linia ewolucyjna zyskała cechy, które odróżniły nas od innych hominidów, jak Neandertalczycy czy Homo erectus. Dzięki zdolnościom adaptacyjnym oraz umiejętności komunikacji, człowiek współczesny mógł rozwijać kulturę symboliczną, co stanowiło jedną z kluczowych przewag w stosunku do innych gatunków. Wzrost mózgu, rozwój narzędzi i opanowanie ognia to elementy, które sprzyjały rozwojowi umiejętności potrzebnych do przetrwania i kolonizacji nowych obszarów.
Ile lat ma Homo sapiens?
Homo sapiens istnieje na Ziemi od około 300 tysięcy lat. Najstarsze znane szczątki, które jednoznacznie można przypisać do naszego gatunku, odkryto w Jebel Irhoud w Maroku i datowane są właśnie na ten okres. Dzięki badaniom DNA i archeologii możemy lepiej zrozumieć, jak Homo sapiens ewoluował, przystosowywał się i migrował, aby ostatecznie zasiedlić niemal każdy zakątek Ziemi.
Kiedy Homo sapiens pojawił się w Europie?
Około 45 tysięcy lat temu Homo sapiens dotarł do Europy, która była już zamieszkana przez Neandertalczyków. To spotkanie międzygatunkowe było jednym z najważniejszych momentów w historii naszego kontynentu. Badania genetyczne wskazują, że nastąpiły krzyżówki między Homo sapiens a Neandertalczykami, co pozostawiło ślady w genomie współczesnych ludzi. Migracja Homo sapiens do Europy miała ogromny wpływ na rozwój kultury wczesnych społeczności, które stopniowo zajmowały różnorodne ekosystemy, od lasów aż po stepy. Wprowadzenie przez człowieka współczesnego nowych narzędzi i technik polowań wpłynęło na przekształcenie kultury materialnej tego regionu. Więcej w tym artykule…
Ślady obecności na ziemiach polskich
Najstarsze ślady obecności Homo sapiens na ziemiach dzisiejszej Polski datowane są na około 40 tysięcy lat temu. W regionie tym Homo sapiens początkowo żył w trudnych warunkach, ponieważ klimat był chłodny i nieprzyjazny. W miarę ocieplania się klimatu, populacje ludzkie rozwijały się i rozprzestrzeniały, prowadząc do rozkwitu kultur paleolitycznych. Przykładem są znaleziska z jaskiń w okolicach Krakowa, które dostarczają śladów wytwórczości i rytuałów naszych przodków.
Co znaczy być Homo sapiens?
Homo sapiens to gatunek człowieka, do którego należymy, i który wykształcił się około 300 tysięcy lat temu. Wyróżnia nas rozwinięty mózg, umiejętność mówienia i tworzenia narzędzi, co pozwoliło nam przetrwać i rozwinąć się na całym świecie. Homo sapiens, w odróżnieniu od wcześniejszych gatunków, takich jak neandertalczycy, potrafili przystosowywać się do różnych środowisk, budować społeczności oraz tworzyć kulturę i technologię, które pozwoliły na rozwój cywilizacji.
Wyniki badań o Homo sapiens opisane na stronie czasopisma „Archeologia Żywa”
Badania genetyczne cieszą się w ostatnich latach słuszną popularnością. Dostarczają bowiem informacji na temat zmian w krajobrazie kulturowym i genetycznym świata. Istnieją jednak wyjątki, o czym świadczą badania zespołu prof. Eske Willersleva z Uniwersytetu w Kopenhadze. Okazuje się, że nie wszędzie dochodziło do tak … Czytaj więcej…
Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej archeolodzy odkryli mającą nawet 10 tys. lat kopalnię krzemienia czekoladowego. Jak podkreśla kierownik badań dr Magdalena Sudoł-Procyk – to dotąd najdalej wysunięty na południowy zachód w Polsce tego typu obiekt. Wcześniej uważano, że choć zasiedlający te tereny neandertalczycy, a następnie homo … Czytaj więcej…
Wciąż istnieje wiele niewiadomych na temat historii populacji wczesnego człowieka współczesnego w południowo-wschodniej Azji, gdzie dane archeologiczne są skąpe, a klimat tropikalny nie sprzyja zachowaniu starożytnego ludzkiego DNA. Jednak tak jak w przypadku najnowszego odkrycia z indonezyjskiej wyspy Sulawesi, czasem wytrwałość naukowców się opłaca, … Czytaj więcej…
Już od jakiegoś czas wiadomo, że nawarstwienia kulturowe w jaskiniach zachowują DNA (a dokładniej eDNA, z ang. environmental DNA). Liczba sekwencji odzyskanych z osadów środowiskowych jest jednak na ogół niewielka, co utrudnia prowadzenie związanych z nimi analiz. Jednak zespół badaczy z powodzeniem pobrał trzy … Czytaj więcej…
Co takiego działo się w epoce kamienia? Niektórzy mają chyba wrażenie, że tak naprawdę to nic ciekawego. Bo jak często mamy okazję podziwiać filmy, czytać książki czy słuchać muzyki inspirowanej tym bardzo długim fragmentem naszej przeszłości? Każdy kto przeczyta ten numer Archeologii Żywej szybko … Czytaj więcej…
Na zębach ludzi, żyjących niemal 9 tys. lat temu na terenie dzisiejszej Polski, naukowcy wykryli ślady próchnicy. Najstarsze oznaki tej bakteryjnej choroby mogły być efektem spożywania owoców i miodu – przypuszczają badający to zjawisko naukowcy z UKSW w Warszawie. Próchnica to dziś choroba bardzo … Czytaj więcej…
Zęby, kości, ozdoby i narzędzia krzemienne z jaskini Bacho Kiro we współczesnej Bułgarii ujawniły, że według najnowszych badań pierwsi Homo sapiens pojawili się w Europie nawet 47 000 lat temu. Odnajdywane na stanowisku ozdoby wykonane z zębów zwierzęcych i narzędzia krzemienne były wcześniej przypisywane … Czytaj więcej…
Prehistoria to najdłuższy okres w dziejach ludzkości, trwający użycia pierwszych kamiennych narzędzi przez homininów ok. 3,3 mln lat p.n.e., aż do wynalezienia pisma ok. 4 tys. lat p.n.e. Ile lat trwała prehistoria? Prehistoria trwała niecałe 3 mln lat. Zaczęła się ok. 3,3 mln lat … Czytaj więcej…
