dendrochronologia

DENDROCHRONOLOGIA to nauka wykorzystująca słoje przyrostu rocznego drzew do określania wieku drewnianych obiektów. W ten sposób możliwe jest określenie datowania od najmniejszych łyżeczek, do konstrukcji wchodzących w skład największych budowli, jak np. katedry w Kamieniu Pomorskim. Analizy różnych parametrów słojów przyrostu rocznego mogą być także wykorzystywane w innych dziedzinach nauki. Wówczas dendrochronologia staje się metodą/narzędziem badawczym. W archeologii metoda dendrochronologiczna jest jedną z metod datowania bezwzględnego, uwielbianą przez badaczy bo często pozwala na uzyskanie bardzo dokładnych dat ścięcia drewna, z którego powstał dany obiekt.

Jak działa dendrochronologia?
Odkładając słoje roczne, drzewa i krzewy zapisują w nich informacje o warunkach środowiskowych, które w danym momencie panowały w miejscu, gdzie te rośliny się znajdowały. W zależności od specyfiki warunków klimatycznych, przyrosty roczne tworzą sekwencje o zróżnicowanych grubościach. W latach o sprzyjających dla danego gatunku warunkach środowiskowych przyrosty są szersze, a w latach niesprzyjających węższe. Zebrane z wielu lat i wielu drzew próbki z danego regionu wykazują wspólny schemat układu słojów. Poprzez zestawianie ze sobą kolejnych, coraz starszych próbek, tworzone są skale dendrochronologiczne dla poszczególnych gatunków drzew i regionów geograficznych. Punktem wyjścia są drzewa nadal rosnące, z których pobiera się próbki (szczególne znaczenie mają drzewa długowieczne, takie jak dąb w Europie czy sekwoja i sosna długowieczna w Ameryce), następnie belki konstrukcyjne z budynków o znanej dacie wzniesienia, np. z kościołów średniowiecznych, itd., aż do próbek drewna archeologicznego. Dendrochronolodzy opracowali ciągłe skale dendrochronologiczne sięgające nawet blisko 10,5 tys. lat wstecz (dęby z południowych Niemiec). Długość skali dla danego regionu wyznacza maksymalny okres datowania dendrochronolgicznego.

Jak dokładne jest datowanie dendrochronologiczne?
Dendrochronologia jest jedną z najdokładniejszych metod określania wieku bezwzględnego drewna. Umożliwia ona określenie roku kalendarzowego ścięcia drewna, a czasami nawet sezonu, a tym samym pozwala wyznaczyć graniczną datę powstania budowli (jej elementów wykonanych z drewna) i jest powszechnie stosowana w archeologii. Inną powszechnie wykorzystywaną metodą datowania bezwzględnego, lecz nie dającą tak dokładnych wyników jest datowanie radiowęglowe.

Artykuły opisujące wyniki badań, w których wykorzystywano datowanie dendrochronologiczne