Przedmioty z brązu i żelaza sprzed 2600 lat odkryli archeolodzy podczas badań w rejonie podbielskich Kobiernic i Porąbki. Bogusław Chorąży z działu archeologii bielskiego Muzeum Historycznego powiedział PAP, że to mogą być najstarsze przedmioty na tych ziemiach.
„To bardzo ważne odkrycia z naukowego punktu widzenia. Wskazują na funkcjonowanie ważnego szlaku komunikacyjnego, który mógł przebiegać doliną rzeki Soły. Niewykluczone, że łączył on tereny dorzecza Dunaju z obszarami położonymi na północ od Karpat. To bardzo ważne odkrycie, jeśli chodzi o najstarsze dzieje, czyli okres 2600 lat temu” – powiedział w rozmowie z PAP Bogusław Chorąży.
Archeolog z bielskiego muzeum w rozmowie z PAP wskazał, że odkryte zostały cztery skarby oraz sześć znalezisk luźnych. Łącznie to 40 wyrobów z brązu i żelaza datowanych na okres wczesnej epoki żelaza (750–400 p.n.e. – PAP).
„Odkryte skarby prehistoryczne mają niezwykle istotną wartość naukową. Zestaw przedmiotów wchodzących w ich skład ma unikalny charakter. Dotyczy to zwłaszcza grzywien żelaznych datowanych na okres wczesnej epoki żelaza. Na ziemiach polskich, a także na terenie Europy Środkowej, zabytki te występują sporadycznie. Dwa egzemplarze takich grzywien odkryto w łużyckim osiedlu obronnym z Biskupina. Były one produkowane na obszarze górnodunajsko-reńskich ośrodków produkcyjnych, leżących na terenie dzisiejszej Szwajcarii, Lotaryngii, Alzacji i Bawarii” – stwierdziła Bożena Chorąży – współautorka badań nad osadnictwem prehistorycznym na Podbeskidziu.
Grzywny produkowano dość długo – począwszy od okresu wczesnej epoki żelaza, poprzez okres dominacji celtyckiej aż do czasów rzymskich. „Tym, odkrytym w beskidzkiej strefie, towarzyszą żelazne ozdoby obręczowe, także znajdowane pojedynczo poza skarbami, oraz sierpy żelazne. One również datowane są na wczesną epokę żelaza” – dodał archeolog.
Chorąży poinformował, że drugim, równie cennym zespołem zabytków był skarb z Kobiernic. Składał się on z 22 wyrobów: głównie przedmiotów brązowych lub bimetalicznych z brązu i żelaza – zapinek, szpil, bransolet spiralnych i naszyjników. Jeden przedmiot wykonany był z żelaza. „Analiza porównawcza wskazuje jego datowanie na okres wczesnej epoki żelaza, tzw. okres halsztacki, czyli na czasy 600 – 500 r. p.n.e.” – wyjaśnił.
Skarby mogą być najstarszymi przedmiotami z żelaza, jakie pojawiły się na tych ziemiach
dr Bogusław Chorąży
Zdaniem naukowca, odkryte skarby wskazują być może na funkcjonowanie ważnego szlaku komunikacyjnego. „Niektóre zaobserwowane okoliczności towarzyszące złożeniu przedmiotów do ziemi wiązały się z przemyślanym działaniem. Nie jest wykluczone, że mogło ono mieć odniesienie do sfery duchowej i być przejawem religijno-obrzędowych zachowań człowieka prehistorycznego. Odkryte depozyty, a nawet znaleziska pojedynczych przedmiotów mogły stanowić rodzaj darów wotywnych” – dodał.
Skarby w rejonie Kobiernic i Porąbki zostały odkryte w trakcie programu naukowego prowadzonego przez archeologów Bożenę i Bogusława Chorążych z Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej. Uczestniczyła w nim także grupa specjalistów w zakresie detekcji przedmiotów metalowych ze Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego Szaniec 1863 z Dąbrowy Górniczej pod kierownictwem Tomasza Pudełki. „To on odkrył większość przedmiotów, które pokazane zostaną na wystawie” – powiedział Chorąży.
Wszystkie znaleziska zostaną zaprezentowane na przygotowywanej przez muzeum w Bielsku-Białej wystawie. „Ujawnimy na niej odkrycia, których dokonaliśmy podczas badań począwszy od 2019 r. i trwających w kolejnych latach. To niezwykle efektowne, prehistoryczne znaleziska. Skarby mogą być najstarszymi przedmiotami z żelaza, jakie pojawiły się na tych ziemiach” – powiedział Chorąży.
Jak poinformował, że choć prace trwały dłuższy czas, to były utrzymywane w tajemnicy w obawie przed domorosłymi eksploratorami.
Ekspozycja „Skarby z ziemi wydarte. Prehistoryczne wyroby z brązu i żelaza odkryte w rejonie beskidzkiego przełomu rzeki Soły” otwarta zostanie 28 kwietnia. Zobaczyć ją będzie można do 4 września.
Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej jest instytucją kultury samorządu województwa śląskiego. Jego główną siedzibą jest zamek w centrum miasta. Został wzniesiony przypuszczalnie przez księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszaka, żyjącego na przełomie XIV i XV w. W XV i XVI w. nastąpiła jego rozbudowa. Na przestrzeni wieków należał do wielu rodzin. W 1752 r. zamek nabył Aleksander Sułkowski, który dwa lata później otrzymał tytuł książęcy w Bielsku. Zamek pozostał własnością tego rodu do 1945 r. Ostatnim właścicielem był Aleksander Ludwik Sułkowski, który zmarł w 1956 r.
Źródło: naukawpolsce.pap.pl
Fotografie: własność Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej, dzięki uprzejmości dr. Bogusława Chorążego
Dziennikarz Polskiej Agencji Prasowej
