Na cmentarzysku zwierząt w starożytnym porcie Berenike polscy archeolodzy odkryli ponad 200 kolejnych pochówków z I i II wieku n.e. Znaleziska obejmują psy, koty, a także małpy, które były traktowane z wyjątkową troską. Pochowano je z przedmiotami do zabawy, a ich ciała owijano w tkaniny, jakby były członkami rodziny.
Cmentarzysko w Berenike to jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych badających relacje między ludźmi a zwierzętami w starożytności. Odkrycia dokonano pod kierunkiem dr hab. Marty Osypińskiej z Uniwersytetu Wrocławskiego, we współpracy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Zwierzęta chowano tam z niezwykłym pietyzmem, a ich pochówki przypominały te przeznaczone dla ludzi. Szczególną uwagę badaczy zwróciły małpy, które układano w pozycji na boku, z łapkami przy twarzy, często owinięte w tkaniny i przykryte kocami. – „W ciągu 2 miesięcy, w wykopie 5 na 5 metrów odnotowaliśmy ich ponad 200. Co ciekawe, bardzo rzadkie gdzie indziej małpki, w tej lokalizacji były bardzo liczne” – mówi dr hab. Marta Osypińska w wywiadzie dla „Nauki w Polsce”.
Każdy pochówek małp posiadał unikalne wyposażenie, takie jak muszle, szmatki, obroże czy przedmioty służące do zabawy. W jednym przypadku ciała małpy i kota ułożono tak, jakby się obejmowały, co dodatkowo podkreśla szczególny status tych zwierząt.
Jednym z najważniejszych odkryć na tym stanowisku było zidentyfikowanie dwóch gatunków makaków: rezusa i makaka czepkowego, które występują naturalnie na subkontynencie indyjskim. Fakt, że te małpy pojawiły się w Egipcie, potwierdza istnienie zaawansowanych kontaktów handlowych między Imperium Rzymskim a Indiami. Transport żywych zwierząt przez ocean, w czasach, gdy podróże były trudne i czasochłonne, stanowił ogromne wyzwanie logistyczne. Odkrycie to, początkowo sceptycznie przyjęte przez naukowców, znajduje potwierdzenie w kolejnych znaleziskach – takich jak rzeźba Buddy czy naczynia kuchenne z Indii.
W ostatnich dniach wykopalisk archeolodzy natrafili na dwie ogromne jamy, w których odkryto szczątki cielców. Zwierzęta pochowano z głowami pokrytymi ochrową warstwą, a jedna z nich była przykryta fragmentem amfory. Zdaniem badaczy, pochówki te mogą być związane z rytuałami ofiarnymi, a same cielce mogły zostać złożone w ofierze przed założeniem cmentarza zwierzęcego lub budową pobliskiego obiektu sakralnego.
Berenike – antyczny port i jego mieszkańcy
Berenike, założone przez cesarza Tyberiusza w I wieku n.e., było kluczowym portem Imperium Rzymskiego, przez który przepływały luksusowe towary z Azji, Afryki i Arabii. W porcie stacjonowali centurioni, którzy pełnili obowiązki przez kilka miesięcy w roku, gdy przypływały statki handlowe. Pustynny klimat i brak wody pitnej sprawiały, że przywożenie rodzin było niemożliwe, a zwierzęta, szczególnie małpy, stanowiły namiastkę domowego ciepła i rodzinnych więzi.
Badania na cmentarzysku pupili prowadzone są w ramach projektu „Nie-ludzie w społeczności Berenike”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. W pracach uczestniczy międzynarodowy zespół naukowców, w tym polscy archeolodzy z Uniwersytetu Wrocławskiego i Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, a także amerykańscy badacze z University of Delaware.
Odkrycia w Berenike to nie tylko świadectwo relacji między ludźmi i zwierzętami w starożytności, ale także dowód na istnienie globalnych powiązań handlowych w czasach rzymskich. Cmentarzysko pupili dostarcza unikalnych danych na temat życia codziennego w antycznym porcie, a kolejne badania mogą jeszcze bardziej wzbogacić naszą wiedzę o tej wyjątkowej epoce.
Źródło: naukawpolsce.pl
Archeolog, doktor nauk inżynieryjno-technicznych, popularyzator. Pierwsza osoba, z którą powinno się kontaktować w sprawie patronatów i ewentualnej współpracy z „Archeologią Żywą”. Post-doc w Katedrze Antropologii Instytutu Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół kultury materialnej późnego średniowiecza i wykorzystania nowoczesnych technologii w archeologii. Pasjonat multimediów i gier komputerowych. Prowadzący cyklu cotygodniowych popularnonaukowych webinarów pt. „Kontekst”
