„Wędrówką jedną życie jest człowieka” śpiewał Edward Stachura w jednej ze swoich piosenek i to właśnie ona będzie tematem przewodnim tej Archeologii Żywej, ostatniego numeru w 2017 roku. Kiedy rozpoczęła się ona dla całego rodzaju ludzkiego? Jak przebiegała ona na przestrzeni tysiącleci? Dlaczego opuszczamy znane nam tereny?
Tak jak pisaliśmy przy okazji naszego zeszłego numeru, pomysłów na przyszłość mamy w nadmiarze. Wraz z zakończeniem prac nad numerem Archeologia Żywa 4 (66) 2017, udało się nam ustalić wstępną listę tematów numerów już na cały rok 2018. Dlatego jeśli zajmujecie się, lub pasjonujecie się archeologią napiszcie do nas z propozycją artykułu, a nawet dłuższej ich serii. Nawet jeśli nie wpiszą się one w temat główny, zawsze coś możemy ku temu zaradzić.
ARCHEOLOGIA ŻYWA 4/2017 – SPIS TREŚCI
- 04 / Migracje
Krzysztof Borysławski - 12 / Migracje, groby i uczeni. Z pucharami dzwonowatymi przez Europę [pełny artykuł dostępny również na stronie].
Mirosław Furmanek - 16 / Pielgrzymki do miejsc kultu maryjnego. Sanktuarium w Gidlach
Magdalena Konczewska - 25 / Jedwabne Szlaki Azji Centralnej
Kasper Hanus - 36 / Podróż przez 300 tysięcy lat historii ludzkości w… Saksonii
Paweł Konczewski - 40 / Dyfuzjonim.
Jakub Okonek - 46 / Frankfurt nad Menem: od osadnictwa rzymskiego do siedziby Karolingów
Piotr Piekarz - 54 / „Święta Jego góra, wspaniałe wzniesienie”. O religijnej symbolice gór
ks. Mariusz Rosik - 60 / Archeologia pola bitwy pod Wagram (6-7 lipca 1809)
Sławomir Konik - 68 / Lot w przeszłość. Historyczne zdjęcia lotnicze w archeologii
Mikołaj Kostyrko - 74 / RTI, czyli kilka słów o dokumentacji sztuki naskalnej
Paweł Polkowski, Piotr Witkowski - 82 / Zaciąg w wojsku krzyżackim
Ewelina Imiołczyk - 84 / Dzień Archeologii – zaproszenie do archeologii
Michał Pawleta, Alicja Piślewska
Archeologia Żywa 4 (66) 2017 – słowo od redaktora naczelnego
Czy zastanawialiście się kiedyś jaki wpływ na Waszą historię rodzinną miały bliższe i dalsze podróże podejmowane przez Waszych przodków? Kiedy sięgam do historii mojej rodziny, widzę, że w ciągu ostatnich 100 lat wręcz „miotało nią” po świecie. Były to podróże wymuszone sytuacją społeczno-polityczną (uchodźctwo przed okropieństwami wojen), odbyte zupełnie wbrew własnej woli (niewolnictwo w ramach systemu Archipelagu GUŁAG) lub podjęte ze względów ekonomicznych (emigracje do obu Ameryk w poszukiwaniu lepszego bytu). Można by rzec, nic szczególnego – „normalne” losy milionów rodzin.
To, że moja rodzina to wszystko przetrwała zawdzięczamy innym ludziom, których spotkaliśmy w drodze i którzy poprzez to mieli wpływ na nasz współczesny byt. Czy tak było również w dalszej przeszłości, czy może był to tylko efekt uwikłania w niespokojny XX wiek? Nie ma wątpliwości, że w różnym natężeniu i z wielorakich przyczyn zarówno moi jak i Wasi przodkowie stale podejmowali podróże lub byli do nich przymuszani. Wyruszając w drogę zabierali „bagaż” doświadczeń intelektualnych i umiejętności oraz różnorodne przedmioty. Podróże powodowały i powodują, że ludzie spotykali się ze sobą, wymieniając się tymże „bagażem”, a efektem tegoż są społeczności współczesnego świata. To, kim jesteśmy w ogromnej mierze jest efektem podróży odbytych przez naszych przodków. Kim będziemy? Zależy to po części od przyszłych podróży.
Krótko na temat artykułów
Dlaczego migrujemy i jakie są tego konsekwencje opisuje prof. Krzysztof Borysławski. Krótką historię migracji rodzaju homo prezentuje nasz redakcyjny kolega Radosław Biel. Fascynującą drogę odkrywania „pucharów dzwonowatych” – fenomenu kulturowego ze schyłku neolitu i wczesnej epoki brązu opisuje Mirosław Furmanek. Archeologiczne świadectwa specyficznych podróży doby średniowiecza i nowożytności, jakimi są pielgrzymki, przedstawia Magdalena Konczewska, opisując również historię Gidli, jednego z mniej znanych sanktuariów maryjnych w naszym kraju. O jedwabnych szlakach średniowiecznej Azji, widocznych na zdjęciach lotniczych z archiwów Centralnej Agencji Wywiadowczej opowiada Kasper Hanus.
O naszych „podróżach w przeszłość” (mniej górnolotnie mówiąc – o turystyce archeologicznej) traktują teksty Piotra Piekarza i mojego autorstwa. Koncepcję dyfuzjonizmu – przekazywania pomiędzy ludźmi idei, umiejętności i przedmiotów – przybliża Jakub Okonek. Ponadto zachęcam do lektury tekstu ks. prof. Mariusza Rosika o świętych górach starożytnego świata. Zapraszam także do zapoznania się z artykułem prezentującym wyniki badań archeologicznych pobojowiska pod Wagram, jak również z tekstami o wykorzystaniu w archeologii archiwalnych fotografii lotniczych oraz o społecznej roli uprawianej przez nas nauki.
Przypominamy, że na naszej stronie głównej zamieszczamy zwykle najważniejsze informacje i dłuższe artykuły. Naszą pozostałą aktywność możecie śledzić na naszym Facebooku, Twitterze i Instagramie, do czego serdecznie zachęcamy!
Życzymy miłej lektury!
Doktor habilitowany, profesor Uniwersytety Przyrodniczego we Wrocławiu. Archeolog, nauczyciel akademicki, redaktor naukowy „Archeologii Żywej”. Na co dzień pracuje w Zakładzie Antropologii Instytutu Biologii Środowiskowej UPWr. Jego zainteresowania naukowe oscylują wokół archeologii historycznej oraz wykorzystania archeologii w naukach przyrodniczych i kryminalistyce. Miłośnik niespiesznych podróży.
Architekt, absolwentka Politechniki Warszawskiej, obecnie sekretarz redakcji Archeologii Żywej. Chętnie zajmuje się również grafiką. Interesuje się historią sztuki, uwielbia wycieczki po Polsce i nie tylko.
Archeolog, doktor nauk inżynieryjno-technicznych, popularyzator. Pierwsza osoba, z którą powinno się kontaktować w sprawie patronatów i ewentualnej współpracy z „Archeologią Żywą”. Post-doc w Katedrze Antropologii Instytutu Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół kultury materialnej późnego średniowiecza i wykorzystania nowoczesnych technologii w archeologii. Pasjonat multimediów i gier komputerowych. Prowadzący cyklu cotygodniowych popularnonaukowych webinarów pt. „Kontekst”
