W trakcie badań ratowniczych na terenie budowy obwodnicy Chełma archeolodzy natknęli się na ślady osadnictwa datowane na młodszą epokę kamienia i wczesną epokę żelaza. Prace badawcze prowadzone przez Archeologiczny Serwis Konsultacyjno-Badawczy pod kierownictwem Mirosława Kusia, odsłoniły nieznane dotąd fragmenty historii regionu.
W miejscowości Srebrzyszcze, archeolodzy odkryli pozostałości kilkunastu półziemianek mieszkalnych oraz konstrukcji słupowych, datowanych wstępnie na lata 700-400 p.n.e. Znaleziska obejmują fragmenty ceramiki, co pozwala na głębsze zrozumienie codziennego życia dawnych mieszkańców.
Oprócz obiektów mieszkalnych z epoki żelaza natrafiono również na ślady pochówków z neolitu. Szczególnie interesującym odkryciem jest potrójny obiekt sepulkralny z pochówkiem szkieletowym dziecka, otoczonego kamienną obstawą. Wraz z dzieckiem pochowane zostały naczynia ceramiczne, siekierki z krzemienia narzutowego oraz bursztynowa ozdoba. Szkielet dziecka złożono w pozycji skurczonej.
Dodatkowo, w sąsiednich obiektach odkryto szkielety zwierząt hodowlanych, co dostarczyć może również informacji na temat gospodarki dawnych społeczności. „W sąsiednim, prostokątnym obiekcie odkryto szkielety ośmiu krów oraz dwóch owiec. W trzecim tego typu założeniu, położonym najbardziej na zachód, znajdowały się szkielety co najmniej dwunastu dzikich świń” – opisała GDDKiA. Całe cmentarzysko datowane jest na okres 2500 do 2000 p.n.e., i wiązane ze społecznościami kultury amfor kulistych
Kultura amfor kulistych to kultura neolityczna, której główny rozkwit umieszcza się w latach ok. 3400–2600 p.n.e., choć znamy i młodsze stanowiska jak to z Chełma. Jej zasięg obejmował głównie tereny dzisiejszej Polski, Niemiec, Danii, Czech oraz Słowacji. Charakterystycznym elementem tej kultury są unikalne naczynia ceramiczne o kulistym brzuścu. Ludność tej kultury znana była z eksploatacji krzemienia pasiastego, szczególnie z kopalni w Krzemionkach Opatowskich. Pozostawiła po sobie na terenie Polski grobowce typu skrzynkowego. Kultura ta jest znana z rozwiniętych praktyk pogrzebowych, co odzwierciedla się w znalezionym pochówku dziecka z Chełma. Jednym z najbardziej znanych pochówków tej kultury jest masowy grób 15 osób odkryty w rejonie dzisiejszych Koszyc,
Budowa obwodnicy a dziedzictwo kulturowe
Budowa obwodnicy Chełma to nie tylko projekt infrastrukturalny mający na celu poprawę dostępności i bezpieczeństwa drogowego. To również unikalna szansa na odkrycie i zabezpieczenie cennych zabytków archeologicznych. Mimo przerwy zimowej w budowie, badania archeologiczne są kontynuowane z wykorzystaniem sprzyjających warunków pogodowych. Realizacja projektu, obejmująca między innymi prace ziemne i porządkowe, przebiega równolegle z badaniami archeologicznymi, co pozwala na ochronę dziedzictwa kulturowego regionu.
Odkrycia w Chełmie są nie tylko ważne naukowo, ale również edukacyjnie. Dają one społeczności lokalnej oraz wszystkim zainteresowanym głębsze zrozumienie historii ich regionu oraz znaczenie ochrony dziedzictwa kulturowego. Współpraca między archeologami, branżą budowlaną i lokalnymi władzami podkreśla interdyscyplinarny charakter tych działań oraz ich wpływ na współczesne społeczeństwo.
Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – Oddział Lublin
Archeolog, doktor nauk inżynieryjno-technicznych, popularyzator. Pierwsza osoba, z którą powinno się kontaktować w sprawie patronatów i ewentualnej współpracy z „Archeologią Żywą”. Post-doc w Katedrze Antropologii Instytutu Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół kultury materialnej późnego średniowiecza i wykorzystania nowoczesnych technologii w archeologii. Pasjonat multimediów i gier komputerowych. Prowadzący cyklu cotygodniowych popularnonaukowych webinarów pt. „Kontekst”
