To kolejny istotny krok w przybliżaniu naszej prehistorii! Ten fabularyzowany dokument to wędrówka po ziemiach naszego kraju i Europy przed około 4000 laty. Czas, o którym mówimy, to przejście z neolitu do epoki brązu, czyli od użytkowania kamienia do pierwszego w dziejach ludzkości metalu wykorzystywanego na szeroką skalę.
Gdzie można go obejrzeć?
W epoce brązu nastąpił gwałtowny skok technologiczny i cywilizacyjny, znacząco podniósł się poziom i jakość życia, nastąpiła też zmiana samego sposobu funkcjonowania społeczeństw. Nastąpiło wyraźne bogacenie się ludzi. Wyroby z brązu, które zaczęły funkcjonować w codziennym życiu, stały się zewnętrznym symbolem statusu społecznego i oznaką bogactwa. Tak zarysowana tematyka, w bezpośredni sposób przekłada się na wysoki walor poznawczy, informacyjny i edukacyjny filmu. Dzięki plenerom, scenografii, rekonstruktorom, animacji 3D, precyzyjnie zaplanowanym kadrom, przywołamy świat, który już dawno przestał istnieć.
Punktem wyjścia do filmu są kurhany z odnalezionymi w nich wyrobami z brązu i złota- tzw. groby książęce z miejscowości Łęki Małe w pobliżu Kościana w Wielkopolsce, funkcjonujące również, jako Wielkopolskie Piramidy. Są to jedne z największych znanych nam kurhanów w Polsce. Zbudowane one zostały przez członków społeczności, którą dzisiaj archeolodzy nazywają kulturą unietycką.
Zdaniem niektórych archeologów kurhany z Łęk Małych, mogą być częścią cmentarzyska o charakterze dynastycznym, co jest wynikiem zmian związanych z pojawieniem się nowego metalu – brązu. Zmiana ta zaowocowała uformowaniem się nowego, silnie zhierarchizowanego typu społeczeństwa, z bardzo wyraźnymi – stabilnymi elitami.
Jeszcze w XIX wieku kurhanów tych było najprawdopodobniej 14, a być może i 17. Jednak 10 z nich zostało zniszczonych podczas budowy linii kolejowej z Kościana do Grodziska Wielkopolskiego. Do naszych czasów przetrwały tylko 4. Kurhany w Łękach mają od 2,6 do 6 m wysokości i od ok. 75 do ponad 140 m w obwodzie u podstawy. Pod warstwą ziemi kryją usypane z kamieni kopce, w których umieszczono po kilka komór grobowych.
W latach 30. XX wieku pierwsze prace wykopaliskowe w tym miejscu zostały zainicjowane przez Muzeum Archeologiczne w Poznaniu pod kierunkiem nestora polskiej archeologii, prof. Józefa Kostrzewskiego z Poznania. Wtedy to ustalono wczesnobrązowe pochodzenie grobów. Po wojnie, w latach pięćdziesiątych grobowce te zostały przebadane przez zespół archeologów pod kierownictwem Mieczysławy Kowiańskiej-Piaszykowej. Archeolodzy w bogato wyposażonych pochówkach znaleźli ozdoby ze złota, bursztynu i brązu, w tym tytułowe, bardzo efektowne i charakterystyczne dla kultury unietyckiej tzw. berła sztyletowate. Trzeba w tym miejscu powiedzieć, że najstarszy przykład berła sztyletowego na ziemiach polskich, którego ostrze wykonano jeszcze z krzemienia, pochodzi z leżącej na terenie powiatu żnińskiego, na terenie województwa kujawsko-pomorskiego miejscowości Kołdrąb. Wygląd berła zostanie odtworzony w środowisku 3D.
Berła te dały archeologom podstawę do określenia kurhanów mianem grobów książęcych. Wykonane z brązu berła, stanowią osnowę filmu, który opowie o początkach i ewolucji epoki brązu na ziemiach dzisiejszej Polski, prezentując przy tym rzadko pokazywane w filmie, niezwykle imponujące znaleziska z tego okresu wykonane z brązu i złota. W tym wykonane z brązu naczynie z miejscowości Łubna w woj. Łódzkim.
W pobliżu tej miejscowości znajduje się równie ważne z naukowego i kulturowego punktu widzenia, cmentarzysko w Łękach Małych. Być może cmentarzysko w Łękach Małych było nekropolią dla elit żyjących w stosunkowo niewielkiej odległości od kurhanów, w wyjątkowej na ówczesne czasy osadzie, w dzisiejszej miejscowości Bruszczewo koło Śmigla. To właśnie w tym miejscu odkryta została wielka osada obronna wspomnianej już kultury unietyckiej, datowana na pierwszą połowę drugiego tysiąclecia przed naszą erą, która wg jednej z hipotez wyrażanej przez archeologów była ważnym ośrodkiem produkcji wyrobów z brązu.
Profesor Janusz Czebreszuk – archeolog z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, który prowadzi badania wykopaliskowe na stanowisku archeologicznym w Bruszczewie, twierdzi, że osada ta, to fenomen na skalę światową.
Podobnie sytuacja ma się z inną osadą z tej epoki na naszych dzisiejszych polskich ziemiach, również określaną, jako unikat i fenomen – osadą na Górze Zyndrama w Maszkowicach, pow. nowosądecki, woj. małopolskie. Stanowi ona niezwykle spektakularny przykład budownictwa kamiennych fortyfikacji we wczesnej epoce brązu (ok. 1750 p.n.e.). Trzeba też dodać, że osada obronna w Maszkowicach to jeden z najstarszych w Europie (poza basenem Morza Śródziemnego) i najstarszy w Polsce przykład kamiennej architektury obronnej.
W filmie postaramy się też zaprezentować rzadkie informacje związane z początkami użytkowania koni, które przybliży Profesor Daniel Makowiecki z Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dzisiaj podobne tamtym konie te możemy podziwiać w Biskupinie i Popielnie. Wszystko to wpisuje się w początki epoki brązu na dzisiejszych ziemiach polskich.
Mówiąc o początkach epoki brązu, dla pełnego obrazu ówczesnej społeczności zamieszkującej dzisiejszą Europę trzeba koniecznie przywołać jedno ze spektakularnych znalezisk dokonanych w czerwcu 1999 roku – tzw. dysk z Nebry, który uznawany jest za najstarsze znane nam przedstawienie mapy nieba. Zdaniem naukowców dysk pozwalał również ustalić początek pory siewu według ówczesnej rachuby czasu.
W filmie pojawia się, również rozbudowana informacja o użytkowaniu bursztynu przed 4000 lat, który stanowił ekwiwalent wymiany za wyroby z brązu.
Zwiastun filmu
Producent telewizyjny i filmowy, scenarzysta, reżyser. Członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Twórca licznych filmów dokumentalnych. Od ponad 30 lat związany jest z produkcją audiowizualną. Jego produkcje wykazują się zaangażowaniem i doskonałym warsztatem realizacyjnym, wysokimi walorami artystycznymi, poznawczymi i edukacyjnymi. Produkcje dotyczące przyrody i kultury, wskazują na wysoką wrażliwość i zaangażowanie społeczne, mające na celu chęć przybliżenia i zachowania dla przyszłych pokoleń naszego dorobku kulturowego. Stanowią też doskonały - filmowy materiał archiwalny.
