Pamięć, która nie powinna zgasnąć. 80. rocznica wyzwolenia Stalagu 344 Lamsdorf

Stalag 344 Lamsdorf był jednym z największych obozów jenieckich Wehrmachtu w Europie podczas II wojny światowej. 80. rocznica jego wyzwolenia to szczególny moment upamiętnienia tysięcy żołnierzy różnych narodowości, którzy doświadczyli tu niewoli. Uroczystość, organizowana przez Centralne Muzeum Jeńców Wojennych oraz Gminę Łambinowice, odbędzie się 17 marca o godz. 12:00 przed Pomnikiem Martyrologii Jeńców Wojennych w Miejscu Pamięci Narodowej w Łambinowicach.

W Lamsdorf przetrzymywano żołnierzy szeregowych i podoficerów państw walczących z III Rzeszą. Celem istnienia stalagów była ich izolacja oraz wykorzystanie jako taniej siły roboczej na potrzeby niemieckiej gospodarki. W latach II wojny światowej przez obozy w Lamsdorf łącznie przeszło ponad 300 tys. jeńców. Wśród nich byli m.in. Polacy, Brytyjczycy, Francuzi, Belgowie, Grecy, Serbowie, Włosi, Słowacy oraz Amerykanie. Najliczniejszą grupę stanowili jednak obywatele Związku Radzieckiego (ok. 200 tys.).

Pod koniec stycznia 1945 r., w obliczu nadciągającej ofensywy Armii Czerwonej, dowództwo Wehrmachtu podjęło decyzję o ewakuacji jeńców. Mimo surowej zimy tysiące osłabionych więźniów zmuszono do wyczerpującego marszu na zachód. W obozie pozostało jedynie ok. 6 tys. jeńców, głównie niezdolnych do ewakuacji. Głód i choroby zebrały śmiertelne żniwo – gdy 17 marca 1945 r. do Lamsdorf wkroczyły oddziały radzieckie, ocalało jedynie 500 osób. W ciągu pięciu lat funkcjonowania obozów jenieckich w Lamsdorf zginęło około 40 tys. jeńców. Kolejne 30 tys. straciło życie w oddziałach roboczych oraz podczas ewakuacji.

Program obchodów

W wydarzeniu wezmą udział m.in. potomkowie jeńców Lamsdorf różnych narodowości, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, dyplomaci, hierarchowie kościelni oraz reprezentanci urzędów, instytucji publicznych i placówek edukacyjnych. Program uroczystości obejmuje: okolicznościowe przemówienia, modlitwę w intencji ofiar Stalagu 344 Lamsdorf z udziałem duchownych różnych wyznań, Apel Pamięci, salwę honorową oraz złożenie kwiatów i zniczy przed pomnikiem.

Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Stalagu 344 Lamsdorf będą miały szczególny charakter. Swoją obecność potwierdzili przedstawiciele rodzin byłych jeńców, którzy przybędą, by uczcić pamięć swoich bliskich i podzielić się rodzinnymi historiami. Wśród nich są:

• Vaja [Waża] Tordija – syn Szarliko Tordiji, Gruzina zmarłego w Stalagu 344 Lamsdorf w 1942 r. W momencie wybuchu II wojny światowej miał 5 lat.
• Mira Pestalić – córka serbskiego jeńca Joco Radišicia, który trafił do Lamsdorf i Auschwitz. Córka opuściła Jugosławię w latach 90., po wybuchu wojny na Bałkanach i zamieszkała w Opolu.
• Richard Johnson – syn Erica Johnsona, strzelca w Armii Brytyjskiej. Jego ojciec trafił do niewoli w czasie walk w Belgii. W Stalagu VIII B Lamsdorf spędził 5 lat.
• Maggie Costelloe – córka brytyjskiego jeńca Harrego M. Davisa, który do niewoli dostał się w 1942 r. po bitwie o Tobruk

Obchody objęte zostały patronatem honorowym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hannę Wróblewską, Wojewodę Opolskiego Monikę Jurek oraz Marszałka Województwa Opolskiego Szymona Ogłazę. Asystę wojskową zapewni honorową zapewni 91. Batalion Logistyczny w Komprachcicach, a oprawę muzyczną Orkiestra Reprezentacyjna Wojsk Lądowych z Wrocławia. Wydarzenie ma charakter otwarty, a udział w nim jest bezpłatny.