kloaka

KLOAKA – inaczej latryna, to nic innego jak specjalistyczne określenie na toaletę, a potocznie kibel. Wyglądem przypominała tzw. sławojkę, czyli niewielką, drewnianą, wolnostojącą budkę, zamykaną od wewnątrz i zbudowaną nad suchym dołem (dołem kloacznym), do którego wpadały nieczystości, a często i gęsto, także cenne przedmioty.

Co oznacza słowo kloaka?
Słowo kloaka pochodzi z łacińskiego cloaca oznaczającego kanał lub ściek. Najsłynniejsze i największe kloaki zbudowano zresztą w starożytnym Rzymie. Różnią się one jednak znacząco od kloak średniowiecznych.

Średniowieczna kloaka
Średniowieczne kloaki są jednym z najczęstszych, najbogatszych i najłatwiejszych do rozpoznania archeologicznych obiektów odkrywanych w miastach o średniowiecznej i nowożytnej metryce, nie tylko w Polsce. Najczęstszych, bo budowano je na tyłach większości domów i kamienic, a po zapełnieniu dołu kloacznego stawiano kolejne. Najbogatszych, bo nikt nie był na tyle zdesperowany by ratować wpadające do dołów przedmioty. Najłatwiejszych do rozpoznania, bo najczęściej kwadratowe doły, czasami obudowane deskami, wypełnione są zawartością o specyficznym zapachu, który utrzymuje się na ubraniach i butach badających ich osób.

Skarby z kloak
Mimo strasznego zapachu i wątpliwej przyjemności z siedzenia w głębokim dole, do którego w przeszłości załatwiali się nasi przodkowie, badania kloak zawsze dostarczają niesamowitych odkryć. Setki fragmentów ceramiki, całe naczynia, szklane, drewniane, skórzane i metalowe przedmioty, tkaniny, instrumenty muzyczne, pozostałości pożywienia – to wszystko znaleźć można w jednym dole kloacznym. Zgromadzone pod ziemią odchody działają niczym konserwanty, zabezpieczając nawet najbardziej wrażliwe materiały przed rozpadem.

Kloaka a gdanisko
Niektórzy zamiennie z kloaką używają terminu gdanisko, w archeologii jednak są to całkowicie różne obiekty. Gdaniskami określane są toalety zamkowe, najczęściej w formie wieży stawianej nad fosą, wysunięte poza obręb głównych zabudowań i połączonych z nimi krytymi pomostami.

Artykuły na temat badań kloak na naszej stronie