Badania nad DNA mitochondrialnym (mtDNA) pierwszych europejskich rolników, należących do kultury ceramiki wstęgowej rytej (LBK), ujawniły zaskakujące fakty dotyczące dziedzictwa genetycznego Europy. Sekwencjonowanie mtDNA, przeprowadzone w 2005 roku na 24 szkieletach datowanych na 7 500–7 000 lat, ujawniło unikatowe cechy ich pochodzenia oraz relacji z dzisiejszą populacją Europy.
22 próbki pochodziły z Niemiec, a po jednej z Austrii i Węgier. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie „Science”1)HAAK W, FORSTER P, BRAMANTI B, MATSUMURA S, BRANDT G, TÄNZER M, VILLEMS R, RENFREW C, GRONENBORN D, ALT KW, BURGER J. 2005. Ancient DNA from the … Więcej
Kim byli pierwsi rolnicy?
Zespołowi badaczy udało się zidentyfikować haplogrupy mtDNA – kluczowe wskaźniki pochodzenia genetycznego. Wyniki pokazują, że przodkowie LBK byli niezwykle zróżnicowani, z haplogrupami znanymi także współczesnym Europejczykom:
- H i V – dominujące dziś w Europie,
- T, K (U8), J i U3 – obecne w mniejszych proporcjach,
- oraz N1a, które wzbudziło największe zdumienie.
Haplogrupa N1a była niezwykle powszechna w próbkach LBK (25%), choć dziś stanowi jedynie 0,2% w europejskiej populacji. Co się z nią stało? Naukowcy sugerują, że potomkowie LBK zostali wchłonięci lub zastąpieni przez późniejsze fale migracji, co znacznie zmieniło genetyczny krajobraz Europy.
Bliscy, a jednak inni
Badania wskazują, że pierwsi rolnicy Europy mieli pewne powiązania z dzisiejszymi populacjami południowej Europy, a nie – jak wcześniej sądzono – z Bliskim Wschodem czy Anatolią. Analiza pełnych genomów sugeruje, że przodkowie LBK stanowili unikalne połączenie dawnych anatolijskich rolników i europejskich łowców-zbieraczy, wnosząc kluczowy wkład w dziedzictwo genetyczne naszego kontynentu.
Podobne analizy, prowadzone m.in. przez zespoły Lipsona 2)LIPSON M., SZÉCSÉNYI-NAGY A., MALLICK S., PÓSA A., STÉGMÁR B., KEERL V., ROHLAND N., STEWARDSON K., FERRY M., … REICH D. 2017. Parallel … Więcej i Narasimhama3)NARASIMHAN V.M., PATTERSON N., MOORJANI P., ROHLAND N., BERNARDOS R., MALLICK S., LAZARIDIS I., NAKATSUKA N., OLALDE I., … REICH D. 2019. The … Więcej, ujawniły również, że mężczyźni kultury LBK nosili głównie haplogrupy Y-DNA G2a, z domieszką I2, T1a i C1a2. W ten sposób pierwsze społeczności rolnicze jawią się jako mieszanka tradycji lokalnych i napływowych, zmieniając na zawsze oblicze Europy.
To odkrycie pokazuje, że nasza przeszłość jest bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać. Geny pierwszych rolników przetrwały do dziś, choć w śladowych ilościach, zaś ich dziedzictwo kulturowe wyznaczyło nową erę – erę rolnictwa i osiadłego życia.
Źródło: Science.org
Przypisy
| 1 | HAAK W, FORSTER P, BRAMANTI B, MATSUMURA S, BRANDT G, TÄNZER M, VILLEMS R, RENFREW C, GRONENBORN D, ALT KW, BURGER J. 2005. Ancient DNA from the first European farmers in 7500-year-old Neolithic sites, „Science” 310 (5750), s. 1016-8. DOI: 10.1126/science.1118725. |
|---|---|
| 2 | LIPSON M., SZÉCSÉNYI-NAGY A., MALLICK S., PÓSA A., STÉGMÁR B., KEERL V., ROHLAND N., STEWARDSON K., FERRY M., … REICH D. 2017. Parallel palaeogenomic transects reveal complex genetic history of early European farmers., „Nature”551 (7680), s. 368–372, DOI: 10.1038/nature24476. |
| 3 | NARASIMHAN V.M., PATTERSON N., MOORJANI P., ROHLAND N., BERNARDOS R., MALLICK S., LAZARIDIS I., NAKATSUKA N., OLALDE I., … REICH D. 2019. The formation of human populations in South and Central Asia., „Science” 365 (6457), DOI: 10.1126/science.aat7487. |
