Domasław – nekropolia arystokracji z wczesnej epoki żelaza (VIII–VI w. p.n.e.)

Archeologiczne skarby wydobyte z grobów z okresu wczesnej epoki żelaza będzie można podziwiać w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku na wystawie „Domasław – nekropolia arystokracji z wczesnej epoki żelaza (VIII–VI w. p.n.e.)”. Na wystawie zaprezentowanych zostanie 200 cennych zabytków, odkrytych na terenie prastarego cmentarzyska w Domasławiu pod Wrocławiem.

Domasław to wieś w gminie Kobierzyce, kilkanaście kilometrów na południowy zachód od Wrocławia. W latach 2006–2008, kiedy budowano tam obwodnicę, Zespół Badań Ratowniczych pod kierownictwem profesora Bogusława Gedigi z wrocławskiego oddziału Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk przeprowadził prace wykopaliskowe. Odkrycia okazały się rewelacyjne, sięgające okresu neolitu, wczesnej epoki brązu i epoki żelaza.

Na olbrzymim pradawnym cmentarzysku, gdzie spoczywały skremowane szczątki ponad tysiąca osób, archeolodzy odkryli dwa, wyraźnie różniące się, typy grobów. Jedne były skromne, wkopane bezpośrednio w ziemię i ubogo wyposażone. Drugie zaś były duże, wykonane z drewnianych komór, zawierające wiele naczyń, biżuterii i innych cennych przedmiotów, które pogrzebano razem z urnami. Archeolodzy zbadali ponad 300 takich bogatych grobów komorowych, wszystkie skupione były w jednej strefie.

Odkrycie archeologiczne rzuciło nowe światło na nasze wyobrażenie o społecznościach z epoki żelaza. Okazuje się, że już wtedy zaczęło dochodzić do nierówności społecznych, czy też wyraźnego zróżnicowania ludności pod względem posiadanego majątku. Wyodrębniła się grupa ludzi, którą dziś moglibyśmy nazwać arystokracją, elitą posiadaczy.

Społeczności zamieszkujące przed wiekami obszary należące współcześnie do południowo-zachodniej Polski były otwarte na kontakty z innymi kulturami. A dzięki temu były też rozwinięte pod względem cywilizacyjnym. Świadczą o tym odkryte przez archeologów przedmioty miedziane, pochodzące prawdopodobnie z ośrodków kulturalnych w Karpatach albo Alpach.

Najefektowniejszym zabytkiem znalezionym na cmentarzysku w Domasławiu jest czterokołowy gliniany wózek – istna rewelacja archeologiczna. Badacze uważają, że wózek ten pełnił funkcję kultową, obrzędową, a w jego symbolice dopatrują się wpływów cywilizacji śródziemnomorskich (w starożytnej Grecji bohaterowie i wodzowie byli najczęściej przewożeni na miejsce pochówku właśnie na wozie). O wysokiej pozycji społecznej zmarłego, w którego grobie znaleziono wózek, świadczy kosztowne wyposażenie miejsca pochówku: ponad 50 naczyń, dwa dłuta żelazne, dwa noże, halsztacka siekierka, szpile ozdobne, paciorek bursztynowy i inne licznie zgromadzone przedmioty.