Mezopotamia

Mezopotamia to starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. To tutaj w starożytności rozwijał się szereg kultur, państw i imperiów, których twórcami były różne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy), kontynuujące jednak wspólne dziedzictwo kulturowe. Przyjmuje się, że na terenach Mezopotamii narodziła się pierwsza cywilizacja.

GDZIE LEŻY MEZOPOTAMIA?
Mezopotamia współcześnie to generalnie tereny Iraku i Kuwejtu jest szczególnie często mianowana kolebką cywilizacji. Jej obszar (często różnie pojmowany, jeśli chodzi o zasięg) rozciąga się od północnej Syrii aż po Zatokę Perską i od Iranu aż po Arabię. W innym, bardziej precyzyjnym ujęciu, można Mezopotamię zamknąć w trójkącie: Aleppo – jezioro Urmia na północy i ujście rzeki Szatt al-Arab (rzeka powstała po połączeniu Eufratu i Tygrysu) do Zatoki Perskiej na południu.

CO OZNACZA SŁOWO MEZOPOTAMIA?
Współczesna nazwa wywodzi się z greki, od mesos – środek, oraz potamos – rzeka, co razem znaczy „kraj między rzekami” lub „międzyrzecze”. Rzeczonymi wodami są Tygrys i Eufrat.

CO WYNALAZŁA MEZOPOTAMIA?
Mezopotamia jest jednym z pierwszych miejsc, gdzie rozwinęło się rolnictwo. Tam powstały jedne z najbardziej wpływowych miast-państw wczesnego świata, tam też rozrosły się pierwsze cywilizacje – chociaż nie jest to jedyne takie miejsce! Leżąc na szlaku pomiędzy Egiptem i cywilizacjami doliny Indusu, w owym czasie była prawdziwym tyglem, mieszającym najróżniejsze kultury i języki. Dawało to ogromny bodziec dla rozwoju piśmiennictwa, techniki, języka, handlu, religii i prawa. Pismo klinowe – uznawane za jedno z najstarszych pism na świecie wymyślili najprawdopodobniej Sumerowie, czyli jedna z cywilizacji mezopotamskich.

CZY MEZOPOTAMIA TO PAŃSTWO?
Nie. Sama Mezopotamia jest regionem, tak jak np. nasze polskie Mazowsze. Jednak wyjątkowość Mezopotamii pod względem tego jakie cywilizacje rozwijały się na jej terenie sprawiła, że je wszystkie zaczęto nazywać wspólnym określeniem cywilizacjami starożytnej Mezopotamii. Z Mezopotamią związane są starożytne cywilizacje przede wszystkim Sumerów, Asyryjczyków, Akadyjczyków i Babilończyków. Czytanie historii tych ludów może skutkować uczuciem mętliku w głowie, albowiem narody te współpracowały, podbijały i przenikały się nawzajem przez tysiące lat.

MEZOPOTAMIA I JEJ DZIEJE
Pierwsze społeczności, nieznane nam z nazwy, zaczęły powstawać już w w czasie tzw. rewolucji neolitycznej ok. 12000 lat p.n.e. Pierwszą cywilizację miejską należy przypisać Sumerom, co datuje się na ok. 4000 lat p.n.e. Przypisuje się im wynalezienie m.in. pisma klinowego, stworzenie pierwszych dzieł literatury i praktyczne zastosowanie koła. Po nich przychodzi czas na Imperium Akadyjskie, które pod rządami Sargona Akadyjskiego podbiło większość Mezopotamii, a jego stolicą było miasto Akad. Kilkaset lat po rozpadzie tego imperium w 2154 r. p.n.e., na czoło władzy wyszło miasto Aszszur, które utworzyło w zastępstwie własne Imperium Asyryjskie. Funkcjonowało ono przez blisko 1400 lat, do ok. 600 r. p.n.e., przy czym niezależnym od niego było Imperium Babilońskie, założone przez Hammurabiego ok. 1795 r. p.n.e. Te ostatni znany jest najbardziej z najstarszego znanego nam zbioru praw zwanego Kodeksem Hammurabiego. Niezależność Mezopotamii zakończyła się w momencie dostania się pod panowanie wpierw Persów w 539 r. p.n.e., a później Aleksandra Wielkiego w 335 r. p.n.e.

NAJNOWSZE ODKRYCIA I WYNIKI BADAŃ PUBLIKOWANE NA STRONIE MIESIĘCZNIKA ARCHEOLOGIA ŻYWA