Jaćwingowie. Zapomniani wojownicy – wystawa Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze

Wystawa „Jaćwingowie. Zapomniani wojownicy” przedstawia zarys dziejów najpotężniejszego z plemion pruskich w świetle odkryć archeologicznych i najnowszych ustaleń historyków. Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze z/s w Świdnicy od 30 lipca do 22 września 2021 roku zaprasza w swoje progi na najnowszą wystawę czasową!

Jaćwiescy konni wojownicy we wczesnym średniowieczu siali postrach wśród swoich sąsiadów o czym świadczą zapiski na kartach kronik i dokumentów z epoki. Klęska Jaćwingów, wyludnienie i podział zajmowanego przez nich terenu doprowadziły do stopniowego zaniku pamięci o tym walecznym plemieniu. Najnowsze odkrycia archeologiczne m.in. w Szurpiłach oraz Skomacku Wielkim potwierdzają militarny charakter kultury tego ludu oraz przede wszystkim przywołują go z mroków zapomnienia.

Jaćwież to historyczna kraina położona między Wielkimi Jeziorami Mazurskimi, a środkowym biegiem Niemna oraz środkowym brzegiem Szeczupy a dorzeczem Biebrzy i Supraśli. Najstarsze ślady związane z zasiedleniem tego terenu przez Jaćwingów datowane są na schyłek IX i początek X wieku. Etnicznie lud ten wiązany jest z wojowniczymi Waregami, czyli wschodnim odłamem wikingów. Wśród sobie współczesnym wzbudzali skrajne emocje. Kronikarz krzyżacki Piotr z Dusburga pisał o nich: „Szlachetni Sudawowie, jak przewyższali innych szlachetnością obyczajów, tak też górowali nad innymi bogactwem  i siłą. Mieli bowiem sześć tysięcy jeźdźców i prawie niezliczoną ilość wojowników.” Natomiast Wincenty Kadłubek, opisując wyprawę Kazimierza sprawiedliwego w 1193 r. pisze o nich niezbyt przychylnie „nie znają użytku warowni i takie maja mury miast jak dzikie zwierzęta”. W perspektywie najnowszych badań archeologicznych osąd ten wydaje się jednak krzywdzący.

Na naszej wystawie zobaczycie Państwo zabytki archeologiczne pozyskane w trakcie prac wykopaliskowych na obszarze Jaćwieży zestawione ze źródłami pisanymi pochodzących z omawianego okresu. Można na niej podziwiać przedmioty związane z oporządzeniem wojowników, ale także ozdoby ciała i stroju kobiet i mężczyzn czy dewocjonalia chrześcijańskiej. Ekspozycja omawia taktykę walki stosowanej przez Jaćwingów, techniki inżynieryjne związane z budownictwem grodowym i obronnym czy związki z kulturami ościennymi. Jest to opowieść zarówno o kulturze materialnej jak i duchowej tego wojowniczego ludu.

Prezentowane na wystawie zabytki pochodzą ze zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Muzeum Okręgowego w Suwałkach oraz Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Ekspozycja dostępna dla zwiedzających do 22 września 2021 r. w Muzeum Archeologicznym Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze z/s w Świdnicy.

Realizacja wystawy: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie

Scenariusz, kurator wystawy: Marcin Engel, Cezary Sobczak

Projekt graficzny: Jan Żabko-Potopowicz, Michał Żabko-Potopowicz

Patronat medialny: Archeologia Żywa