Być może kilkaset lat mają fortyfikacje ziemne odkryte na jednym ze stoków wzgórza, na którym znajduje się Zamek Grodno koło Wałbrzycha. Pierwszy zamek powstał w tym miejscu pod koniec XIII w. z polecenia Bolka I Surowego – Piasta śląskiego.
Formy terenowe, przypominające umocnienie ziemne, wypatrzyli wspólnie Grzegorz Sanik z Centrum Kultury i Turystyki w Walimiu (pod którego opieką jest Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim), wraz z archeologiem Michałem Filipowiczem. Odkrycie było możliwe dzięki analizie zobrazowań lotniczego skanowania laserowego (ALS), które umożliwia zbadanie form terenowych znajdujących się nawet pod pokrywą lasów czy łąk.
„Odkryliśmy najprawdopodobniej dwie niezależne od siebie ziemne fortyfikacje. Ulokowane są na północno-wschodnim stoku zamku, przy czym czołem skierowane są na północ w kierunku najdogodniejszego podejścia pod zamek” – podkreśla Grzegorz Sanik.
Odkrywcy rozpatrywali wcześniej kilka możliwości, jeśli chodzi o interpretację znalezionych form ziemnych. Brano pod uwagę np. fosę lub staw, jednak ze względu na półkolisty kształt najbardziej prawdopodobna ich zdaniem jest wersja dotycząca umocnień bądź dawnych wyrobisk. Nie tylko jest to najdogodniejsza trasa podejścia pod zamek, ale mury w tym miejscu nie mają żadnej dodatkowej instalacji, np. bastei czy otworów strzelniczych.
„Niwelują zatem pola martwe, w których mógłby się skryć najeźdźca. Po wtóre zapewniają dodatkową ochronę przedpola i drogi prowadzącej na zamek. Usypanie zatem w tym miejscu fortyfikacji jest jak najbardziej poprawne i wskazane” – podkreśla Sanik. Według niego podobne elementy umocnień znajdują się wokół zamku Wleń (woj. dolnośląskie) – powstały najprawdopodobniej w czasach wojny trzydziestoletniej (1618-1648).
„Jednak w przypadku tych nowo odkrytych za wcześnie na tak precyzyjne szacunki” – dodaje Sanik. Wstępnie szacuje, że mogły powstać między XV a XVII w.
Sanik zaznacza, że namierzone pozostałości po fortyfikacjach nie były do tej pory znane służbom konserwatorskim oraz nie widnieją w ewidencji stanowisk archeologicznych.
Badacze mają nadzieję, że w przyszłości odbędą się wykopaliska w obrębie nowo odkrytych form terenowych. „Być może uda się wówczas ustalić wiarygodne i nie budzące wątpliwości przeznaczenie owych nasypów, oraz pozyskać także zabytki związane z tymi strukturami” – mówi Sanik.
Na razie oprócz analizy zobrazowań lotniczego skanowania laserowego, badacze udali się w teren i zadokumentowali widoczne nasypy.
Zamek Grodno (będący zdecydowanie naszym ulubionym – przyp. redakcji AŻ) znajduje się na górze Choina w Zagórzu Śląskim (gm. Walim). Powstał prawdopodobnie pod koniec XIII wieku, jako jedna z warowni księstwa świdnicko-jaworskiego rządzonego przez Bolka I Surowego. W czasach nowożytnych zamek rozbudował ród von Logau. Dziś zamek Grodno jest jednym z lepiej zachowanych zamków piastowskich na terenie woj. dolnośląskiego.
Źródło: naukawpolce.pap.pl
Dziennikarz naukowy w Polskiej Agencji Prasowej (PAP) i portalu PAP - Nauka w Polsce. Ukończył archeologię i PR na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Autor książki „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności" (Wydawnictwo Poznańskie 2023).
